آخرین اخبار در مورد اقتصاد اسلامی

بین سیستم اقتصادی اسلام و سوسیالیسم تفاوت‌های مبنایی و عمیق زیادی وجود دارد، به‌طوری‌که در مقایسه، شباهت‌های موجود بین اسلام و سرمایه‌داری در سیستم اقتصادی بیشتر از شباهت‌ها بین اسلام و سوسیالیسم به‌نظر می‌رسد. گروه اقتصادیخبرگزاری تسنیم؛ پرونده "اقتصاد اسلامی" بخش44 _سیستم اقتصادی سوسیالیسم از سال 1917 میلادی در روسیه شکل گرفت و طی چند دهه در قرن بیستم، تحولات زیادی را تجربه کرد. در دهه پایانی ا ...

در شرایطی که این سیستم‌ها بطور عملی در جوامع اسلامی پیاده نشده‌اند، آیا اقتصاد اسلامی قادر خواهد بود مشکلات اقتصادی روز را بطور مؤثر حل کنند و در زمینه رفاه، پیشرفت و توسعه بطور ملموس مؤثر باشد؟ گروه اقتصادیخبرگزاری تسنیم؛ پرونده "اقتصاد اسلامی" بخش43 _سیستم اقتصادی سرمایه‌داری در طول سه قرن گذشته با تغییرات و اصلاحات متعدد خود را به یک الگوی موفق جهانی تبدیل کرده است. در ابتدا در اروپا، سپس در ا ...

هرچند اقتصاد اسلامی می‌تواند از تجارب و تحلیل‌های تجربی بهره‌برداری کند، اما نباید آن را به‌عنوان یک علم تجربی محدود ارزیابی کرد. گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ پرونده "اقتصاد اسلامی" بخش41 _ آیا اقتصاد اسلامی یک علم است؟ این پرسشی است که از دیرباز ذهن اندیشمندان را به خود مشغول کرده و همچنان محل بحث است. مسئله اساسی اینجاست که آیا وقتی از اقتصاد اسلامی سخن می‌گوییم، در واقع به یک علم مستقل اشاره د ...

اولویت اصلی در شرایط فعلی، فراهم آوردن بستری مناسب برای طراحی و ساختاربندی سیستم اقتصادی اسلام است. این سیستم اقتصادی، همان چیزی است که می‌توان آن را «اقتصاد اسلامی» نامید. گروه اقتصادیخبرگزاری تسنیم؛ پرونده "اقتصاد اسلامی" بخش40 _صرف نظر از رویکردهای متفاوت در تحقیقات و آثار اقتصاد اسلامی، برخی واژه‌ها و مفاهیم مشترک در تمامی آنها به چشم می‌خورد. این مفاهیم، در رویکردهای فقهی، نئوکلاسیکی و تلفیق ...

اقتصاد اسلامی، فراتر از مکتب یا مکاتب اقتصادی اسلام است. این نظام اقتصادی، علاوه بر دیدگاه‌های مکاتب، ویژگی‌ها و صفات دیگری را نیز در بر می‌گیرد که آن را با جهان‌بینی توحیدی و ایدئولوژی وحیانی سازگارتر می‌سازد. گروه اقتصادیخبرگزاری تسنیم؛ پرونده "اقتصاد اسلامی" بخش39 - یکی از رایج‌ترین برداشت‌ها از اقتصاد اسلامی، تلقی آن به عنوان یک «مکتب اقتصادی» در کنار مکاتب دیگر است. بر این اساس، اقتصاد اسلام ...

مباحث ارائه شده توسط طرفداران رویکرد «تلفیقی»، اغلب در محیط‌های ایده‌آل و با مفروضاتی دور از واقعیت قابل اجرا هستند. این رویکرد، نمی‌تواند بطور کامل مسائل و چالش‌های اقتصادی جوامع مسلمان را حل کند و به ایجاد یک نظام اقتصادی عادلانه و کارآمد منجر شود. گروه اقتصادیخبرگزاری تسنیم؛ پرونده "اقتصاد اسلامی" بخش38 _«رویکرد تلفیقی» در میان رویکردهای مختلف به مطالعه اقتصاد اسلامی، نگاهی است که فعالان آن، ع ...

اقتصاد اسلامی، با رویکردی واقع‌گرایانه، انسان را موجودی پیچیده‌تر و چندبعدی‌تر از انسان عقلایی اقتصاد متعارف می‌داند. از این رو، روش‌های مورد استفاده در اقتصاد اسلامی، فراتر از تجربه‌های حسی و روش‌های صرفاً تجربی اقتصاد متعارف است. گروه اقتصادیخبرگزاری تسنیم؛ پرونده "اقتصاد اسلامی" بخش35 _موضوع علم اقتصاد، اگرچه در تعاریف مختلف اقتصاددانان متنوع است، اما در نهایت به یک مفهوم واحد بازمی‌گردد: بررس ...

اقتصاد اسلامی، هم جنبه‌های هنجاری و هم جنبه‌های اثباتی را در بر می‌گیرد و نمی‌توان آن را صرفاً به یکی از این دو حوزه محدود کرد. گروه اقتصادیخبرگزاری تسنیم؛ پرونده "اقتصاد اسلامی" بخش34 _ دو نگاه به علوم اقتصادی وجود دارد: هنجاری و اثباتی. اقتصاد اثباتی به دنبال توصیف و توضیح واقعیت‌های اقتصادی است، که وجود دارند، نه ارائه توصیه‌های سیاستی؛ درواقع اقتصاد اثباتی بر "آنچه هست" تمرکز دارد، نه "آنچه ب ...

با وجود تنوع دیدگاه‌ها، تلاش‌های علمی در حوزه اقتصاد اسلامی، ارزشمند و مفید است. هدف، نزدیک شدن هر چه بیشتر به حقیقت و ارائه راهکارهای عملی برای اداره امور اقتصادی جوامع اسلامی است. گروه اقتصادیخبرگزاری تسنیم؛ پرونده "اقتصاد اسلامی" بخش33 _در حوزه اقتصاد اسلامی، رویکردهای متعددی از جمله فقهی، نئوکلاسیکی، تلفیقی و سیستمی وجود دارد که این امر سؤالاتی را در مورد ماهیت واقعی اقتصاد اسلامی مطرح می‌کند ...

ممکن است در ظاهر به نظر برسد که تنوع رویکردها در اقتصاد اسلامی باعث پراکندگی و عدم انسجام در این حوزه می‌شود، اما در واقع، این تفاوت‌ها می‌توانند فرصتی برای غنی‌تر شدن ادبیات علمی و رسیدن به دیدگاه‌های جامع‌تر باشند. گروه اقتصادیخبرگزاری تسنیم؛ پرونده "اقتصاد اسلامی" بخش32 _اقتصاد اسلامی، با تمام اشتراکات نظری خود، عرصه‌ای متکثر و پویاست که در آن رویکردها و تفاسیر متعددی از مبانی اقتصادی اسلام ار ...

رفتارهای اقتصادی بطور قطع تحت تأثیر فرهنگ، دین و ارزش‌های اجتماعی قرار دارند و نمی‌توان آنها را صرفاً با شاخص‌های تجربی و غیرارزشی تفسیر کرد. گروه اقتصادیخبرگزاری تسنیم؛ پرونده "اقتصاد اسلامی" بخش31 _در گفتمان علم تجربی، همواره بر بی‌طرفی آن در برابر ارزش‌ها و اخلاق تأکید شده است. علم، واقعیت‌ها را توصیف می‌کند، درحالی‌که اخلاق و ارزش‌ها به تکلیف‌ها و بایدها و نبایدها می‌پردازند. ازاین‌رو، برخی ا ...

اسلام نه انسان را از پیگیری منافع شخصی بازمی‌دارد و نه او را به فردگرایی محض سوق می‌دهد؛ بلکه او را در چارچوبی تعریف می‌کند که کسب ثروت، در هم‌تنیدگی با رعایت حقوق دیگران معنا می‌یابد. گروه اقتصادیخبرگزاری تسنیم؛ پرونده "اقتصاد اسلامی" بخش30 _در علم اقتصاد، یکی از بنیادی‌ترین مفروضات، مفهوم «انسان اقتصادی» است - مدلی انتزاعی که گرچه در واقعیت وجود خارجی ندارد، اما به‌عنوان مبنایی کلیدی در نظریه‌ه ...

عدم امکان اجرا در شرایطی فعلی، اما به هیچ وجه از جامعیت اسلام نمی‌کاهد، زیرا جامعیت با جهان‌شمولی برابر نیست. گروه اقتصادی  خبرگزاری تسنیم؛ پرونده "اقتصاد اسلامی" بخش29 _ در مباحث پیشین، بطور مشخص به نظریه‌هایی پرداخته‌ایم که از سوی اقتصاددانان اسلامی در تلاش برای تبیین سبک اقتصادی زندگی مسلمانان مطرح شده‌اند. این نظریه‌ها را هم ابطال‌پذیر و هم غیرجهان‌شمول ارزیابی کرده‌ایم. استدلال ما این است که ...

اقتصاد اسلامی، به این دلیل که می‌تواند سبک زندگی اقتصادی جوامع مسلمان را تبیین کند، محدود به جوامع اسلامی است که اصول اقتصادی مبتنی بر اسلام را در رفتارهای اقتصادی خود به‌کار می‌برند؛ به این معنا، اقتصاد اسلامی نمی‌تواند ادعای جهان‌شمولی داشته باشد. گروه اقتصادیخبرگزاری تسنیم؛ پرونده "اقتصاد اسلامی" بخش28 _در دنیای امروز، جهان‌شمول بودن علوم طبیعی مانند فیزیک، شیمی و زیست‌شناسی بصورت گسترده‌ای پذ ...

نگرانی از خدشه‌دار شدن دین اسلام از طریق این پژوهش‌ها بی‌مورد است؛ چراکه تئوری‌ها، اراده خداوند نیستند که ممکن است ابطال شوند. گروه اقتصادیخبرگزاری تسنیم؛ پرونده "اقتصاد اسلامی" بخش27 _در برخی ذهنیت‌ها، گمان می‌رود که چون اقتصاد اسلامی به‌عنوان دانشی وابسته به اصول دینی و فقهی اسلام که دین کامل و خاتم است، شناخته می‌شود، هیچ‌گونه خطا یا اشتباهی در آن نمی‌تواند وجود داشته باشد. به باور این گروه، ا ...

پذیرش ابطال‌پذیری نظریات اقتصاد اسلامی، نه‌تنها تضعیف دین نیست، بلکه به‌عکس نشانگر پویایی و ظرفیت اصلاح‌پذیری دانش دینی در مسیر کشف حقیقت است. گروه اقتصادیخبرگزاری تسنیم؛ پرونده "اقتصاد اسلامی" بخش26 __ابطال‌پذیری، یکی از ارکان روش‌شناسی علمی در فلسفه علم مدرن است که بیش از هر نامی، با کارل پوپر و پس از او ایمر لاکاتوش گره خورده است. این رویکرد بر این اصل استوار است که یک فرضیه علمی تنها زمانی مع ...

تعریفی واحد و جهان‌شمول برای چارچوب مدل‌های اقتصادی، دشوار و حتی غیرممکن است. همان‌گونه که تفاوت در رفتارهای اقتصادی جوامع، به تولید نظریه‌های گوناگون منجر می‌شود، مدل‌سازی برای این نظریه‌ها نیز می‌توانند ساختارهایی متمایز داشته باشند. گروه اقتصادیخبرگزاری تسنیم؛ پرونده "اقتصاد اسلامی" بخش25 _در فضای پژوهش‌های اقتصادی، ضرورت استفاده از مدل‌های ریاضی و اقتصادسنجی به یک استاندارد نانوشته بدل شده اس ...

بخش‌هایی از نظریات در حوزه تجربی قابل آزمون هستند، و برخی چنین نیستند. اما با توجه به تفاوت پاردایم، این «عدم‌آزمون‌پذیری‌ تجربی» به معنای عدم دقت علمی یا نامعتبر بودن این تئوری‌ها نیست. گروه اقتصادیخبرگزاری تسنیم؛ پرونده "اقتصاد اسلامی" بخش24 _در اقتصاد اسلامی، نظریه‌ها بسته به ماهیت واژه‌ها، متغیرها و پارامترهایشان می‌توانند عقلی، نقلی یا تجربی یا ترکیبی از این سه باشند. برای نمونه، گزاره «مالک ...

اقتصاد اسلامی صرفاً مجموعه‌ای از مباحث نظری و انتزاعی نیست، بلکه نظامی مبتنی بر عمل و کاربرد است. احکام اقتصادی اسلام از چارچوبی برخوردارند که ضمانت اجرایی داشته و نقش تعیین‌کننده‌ای در ساختار اقتصادی جوامع اسلامی ایفا می‌کنند. گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ پرونده "اقتصاد اسلامی" بخش23 _ علم اقتصاد در شاخه‌های مختلف خود از جمله اقتصاد سلامت، کار، آموزش، پول و بانکداری، بین‌الملل، انرژی، توسعه، و غ ...

اصرار بر گزاره «ضرورت اتکای تئوری‌پردازی، صرفاً به مشاهده تجربی»، ضمن عدم سازگاری با عقل و منطق، بسیاری از نظریات معرفتی و همچنین پایه‌های اندیشه‌ای تقدیباً تمامی تئوری‌های غربی را نیز درگیر چالش‌های بنیادین می‌کند. گروه اقتصادیخبرگزاری تسنیم؛ پرونده "اقتصاد اسلامی" بخش22 _اقتصاد اسلامی میان ضرورت‌های مادی و ارزش‌های معنوی پیوندی ناگسستنی برقرار می‌کند. اقتصاد متعارف، با پشتوانه دو و نیم قرن نظری ...

هیچ‌چیز مانع از آن نیست که در آینده پارادایم اقتصاد اسلامی به پارادایم غالب تبدیل شود، بدون آنکه بطور مستقیم ادعای جایگزینی داشته باشد. گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ پرونده "اقتصاد اسلامی" بخش 21 _ علم اقتصاد، به‌عنوان دانش تخصیص منابع، با بیش از 250 سال قدمت از زمان انتشار کتاب «ثروت ملل» آدام اسمیت، یکی از گسترده‌ترین و پیچیده‌ترین و فنی‌ترین حوزه‌های علمی در تاریخ بشر است. این علم شامل مجموعه‌ا ...

محققان باید به جای ترجمه و اقتباس صرف آموزه‌های اقتصاد متعارف، به تفکر، تحلیل و نوآوری بپردازند تا مرزهای جدیدی در علم اقتصاد خلق کنند. اقتصاددانان اسلامی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. "اقتصاد اسلامی"–20| آیا «اقتصاد اسلامی» علم اقتصاد را نادیده می‏‌گیرد؟گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ مطرح شدن اقتصاد اسلامی و ورود تدریجی مباحث آن به دانشگاه‌های مختلف باعث شکل‌گیری ذهنیت‌هایی در میان برخی از مدرسا ...

اقتصاد اسلامی، با استناد به مبانی خاص خود، بطور طبیعی می‌تواند به عنوان بخشی از تحقیقات اقتصادی در سطح جهانی مطرح شود، اما در عین حال استقلال خود را از سایر رویکردها و مبانی اقتصادی حفظ می‌کند. گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ تاریخ اندیشه اقتصادی، از دوران مرکانتلیسم تا مکاتب مدرن، روایتگر تکامل مستمر ایده‌ها و دیدگاه‌های اقتصادی است که از تأملات فردی دانشمندان آغاز شده و به شکل‌گیری مکاتب متعدد انج ...

اقتصاد اسلامی، به‌عنوان یک نظام اقتصادی مستقل، به‌لحاظ مبنایی تفاوتی عمیق با سیستم سرمایه‌داری و شاخه‌های درونی آن دارد. این تفاوت‌ها به‌گونه‌ای است که نمی‌توان اقتصاد اسلامی را صرفاً به‌عنوان یک رویکرد منتقد یا مکمل جریان‌های متعارف و هترودکس دانست. گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ اقتصاد نئوکلاسیک، به‌رغم جایگاه غالب خود در ذهن اقتصاددانان و نقش پررنگش در آموزش و پژوهش دانشگاه‌های سراسر جهان، هرگز ...

اقتصاد اسلامی در بسیاری از موارد به تحلیل علم اقتصاد و مکاتب پشتیبان آن پردخته است. با این وجود ماهیت اقتصاد اسلامی در نقد مکاتب دیگر خلاصه نمی‌شود. گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ در بیش از شش دهه اخیر، ادبیات اقتصاد اسلامی به‌ویژه در تلاش برای دفاع از اسلام و اثبات برتری آن نسبت به دیگر نظام‌ها، بیشتر بر نقد مکاتب اقتصادی لیبرالیستی و سوسیالیستی متمرکز بوده است. این رویکرد باعث شده تا بسیاری از پژ ...

در واقع، به‌عکس این، مسئله اصلی آن است که علم اقتصاد با ادعای شمولیت جهانی خود، از پذیرش تنوع تئوری‌های اقتصادی در جوامع مختلف خودداری می‌کند. گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ یکی از ادعاهای کمتر چالشی در علم اقتصاد، «جهان‌شمول» بودن این علم است. طبق این دیدگاه، اقتصاد همچون علوم طبیعی مانند فیزیک، قوانین کلی و جهانی دارد که فراتر از زمان و مکان عمل می‌کند. بنابراین، برخی بر این باورند که وجود مفاهیم ...

ضرورت سنخیت میان مضامین و تئوری‌های اقتصادیِ توضیح‌دهنده رفتارهای ناشی از یک سیستم اقتصادی، موضوعی است که باید بطور جدی مورد توجه قرار گیرد. اقتصاد خرد و کلان و سایر دروس اقتصاد دانشگاه، خاستگاه ایرانی و اسلامی ندارند و در سیستم دیگری تطور یافته‌اند. گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ هر مقطع از رشته اقتصاد که در مقاطع مختلف دانشگاه‌ها آموزش داده می‌شود، از کارشناسی تا دکتری، با توجه به اهداف خاص خود د ...

سیستم اقتصادی مسلمانان اصول مشترک و تغییرناپذیر معدودی را در جریان تغییرات متأثر از پیشرفت‌‏های عصری اقتصاد حفظ می‌نماید. اما هیچ‌گاه در گذشته نمی‌‏ماند؛ از هویت خود محافظت می‏‌کند و برکارآیی خویش با هوشیاری معطوف به رشد عقلانی انسان می‏‌افزاید. گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ یکی از مباحث جدی و اختلافی در میان تحلیل‌گران تحولات سه سده اخیر، مسئله چگونگی ارتباط جوامع عقب‌مانده با دنیای مدرن است. گرو ...

اقتصاد اسلامی، چه به‌عنوان یک موضوع نظری و چه در عرصه‌های عملی، از جایگاهی برخوردار است که تأیید آن به عنوان یک نظام اقتصادی را مقبول و موجه و منطقی می‌نماید. دلالت‌های این موضوع در یادداشت حاضر آمده است. گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ برای پاسخ به این پرسش، باید ببینیم اولاً آیا مباحث مطرح‌شده در اقتصاد اسلامی، از نگاه دانشمندان از قوام نظری لازم برخوردار است یا خیر؛ همچنین آیا در عرصه عمل، جوامع ...

تفاوت میان اسلام، با مسیحیت و یهودیت در این زمینه ناشی از تفاوت‌های اساسی در نحوه تعامل این ادیان با مسائل اجتماعی، اقتصادی و تمدنی است. گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ در حالی که مسیحیت و یهودیت به دلایل تاریخی و ساختاری نتوانسته‌اند به توسعه نظام اقتصادی دینی منحصربه‌فرد بپردازند، اسلام با بهره‌گیری از ظرفیت‌های خود توانسته الگویی مستقل از اقتصاد ارائه دهد که هم در عرصه نظری و هم عملی قابلیت بررسی ...

اقتصاد اسلامی، منظومه‌ای پویا و میان‌رشته‌ای، نیازمند تعامل و هم‌افزایی میان حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌هاست. انحصار این حوزه در دست متخصصان دینی می‌تواند به محدود شدن دامنه پژوهش‌ها و کاربردهای عملی آن منجر شود. گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ حوزه‌های علمیه به عنوان نهادهای دیرین آموزش علوم دینی، همواره در تربیت دانشمندان و محققانی نقش داشته‌اند که در دین و شاخه‌های گوناگون آن متخصص محسوب می‌شوند. د ...

یک اقتصاددان اسلامی با تاکید بر اینکه منشاء اصلی انحراف در اجرای قانون بانکداری بدون ربا، تعیین سازوکار پرداخت سود علی الحساب به سپرده ها بود، بر ضرورت اصلاح این سازوکار و حرکت به سمت پرداخت سود تحقق یافته تاکید کرد و در زمینه خلق پول در نظام بانکی، گفت: خلق پول صرفا باید توسط بانک مرکزی و با ملاحظات کنترل تورم و برای پروژه های پیشران انجام شود. خبرگزاری فارس- مرتضی ماکنالی- بح ...

یک متخصص اقتصاد اسلامی ضمن تشریح آفات بانکداری خصوصی به دولت سیزدهم پیشنهاد کرد همه بانک‌های خصوصی در بانک‌های دولتی ادغام و در گام بعدی همه بانک‌های دولتی در بانک ملی اسلامی ادغام شوند. به گزارش خبرگزاری فارس، مسعود درخشان مدتی پیش در مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا در دومین نشست «سیاست‌های اقتصادی پیشنهادی به دولت سیزدهم از نگاه اقتصاد اسلامی» پیشنهاد ادغام بانک‌های خصوصی در بانک‌های دول ...