ماجرای دام هایی که با سندسازی قاچاق می‌شوند
بازار گوشت قرمز آنقدر پیچیده شده که از مسائل ساده تولید و تامین نهاده عبور کرده و به جاهای حساسی رسیده که دام‌های ایرانی را به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس قاچاق می کنند و بعد برایش سند صادرات درست می کنند.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، بخش اول گفت وگو با حسین دماوندی نژاد معاون امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی درباره تحولات تولید و بازار مرغ بود اما در بخش دوم به مسائل تولید گوشت و محصولات لبنی می‌پردازیم.
در این گفت وگو تلاش می‌کنیم به دلایل بالا رفتن قیمت گوشت، وضعیت تولید، سندسازی برای قاچاق و پیش‌بینی از وضعیت آینده بازار گوشت، بپردازیم.
دماوندی نژاد در این گفت و گو از تکنیک‌های قاچاق دام از کشورمان پرده بر می‌دارد که پس از رسیدن دامها به کشورهای عربی، سند صادرات برایش درست می کنند و آن را کاملا طبیعی جلوه می دهند در حالی که هیچگونه صادراتی در کار نیست.
با هم ادامه این گفت‌وگو را می‌خوانیم:
فارس: تولید کنندگان دام سبک و سنگین هم از مشکلات نهاده می‌گویند که تهیه خوراک برای آنها سخت شده است، حتی قرار بوده وزارت جهاد کشاورزی نقدینگی در قالب دامدار کارت به آنها بدهد اما اتحادیه های تولید کننده دام سبک می‌گویند امسال هیچ مبلغی را دریافت نکرده اند، قرار بوده نهاده مدت دار بدهند اما نداده‌اند که بخشی از مشکلات بازار هم از اینجا ناشی شده است.
دماوندی نژاد: قراری بر نهاده مدت دار نبوده و قراری بر دامدار کارت نبوده است اما من به شما میگویم که ریشه اینها از کجاست.
فارس: موضوع دامدار کارت را بارها مسئولان این بخش، معاون قبلی امور تولیدات دامی وزارتخانه در مصاحبه‌ها گفته‌اند.
دماوندی نژاد: الان به شما میگویم، برای دامدار کارت من خودم سال گذشته دو همت(هزار میلیارد تومان) توزیع کردم، یک همت را حتی از معاونت دیگر گرفتیم، اما از ابتدای سال هیچ تسهیلاتی بانک‌ها در اختیار دامداران قرار نداده‌اند. با این وجود سال گذشته تولید قراردادی را با تولید کنندگان داشتیم، 4 قطب تولیدی تعریف کردیم، قطب شمال و شمال شرق با مرکزیت خراسان رضوی، قطب تهران و مرکز با محوریت تهران، قطب شمال و شمال غرب با محوریت آذربایجان شرقی و قطب جنوب کشور با محوریت اصفهان بودند در این مدل سال گذشته 46 هزار تن گوشت از دامداران خریدیم، امسال مدل تکمیل شده‌اش را اجرا می‌کنیم که با کمک شرکت پشتیبانی امور دام تسهیلات نهاده‌ای بدهیم و تسهیلات ریالی هم از طریق بانک‌ها در اختیارشان می‌گذاریم، قرار است یک میلیون تن خوراک در اختیار دامداران گذاشته شود. با این مدل، تولید قراردادی را نسبت به سال گذشته تقویت می‌کنیم.
فارس: فکر می‌کنید که نسبت به سال گذشته چقدر خرید قراردادی شما افزایش یابد؟
دماوندی نژاد: بنا داریم این طرح را با دو میلیون راس گوسفند و 300 هزار راس دام سنگین اجرا کنیم که از دام سبک 40 هزار تن و دام سنگین که با آنها طرح تولید قراردادی را اجرا می‌کنیم که در مجموع حدود 60 هزار تن گوشت از تولید کنندگان خریداری خواهیم کرد.
فارس: یعنی نسبت به سال گذشته، خرید قراردادی شما 20 هزار تن اضافه خواهد شد؟
دماوندی نژاد: بله اما فراموش نکنید که هر 10 هزار تن گوشت قرمز برابر 100 هزار تن گوشت مرغ است بنابراین اثر آن در بازار به مراتب بیشتر از مرغ خواهد بود.
فارس: با 40 هزار تنی که پارسال خریدید وضعیت بازار مناسب نبود، امسال هم تنها 20 هزار تن توسط این مدل به خرید گوشت از دامداران اضافه می‌شود آیا فکر می کنید اوضاع بازار بهتر شود؟
دماوندی نژاد: چرا مناسب نیست؟
فارس: به خاطر اینکه آمارهایی داریم که تولید کم شده است.
دماوندی نژاد: تولید خیلی کم نشده شما را ارجاع می‌دهم به اطلاعات مرکز آمار ایران.
فارس: جدیدترین اطلاعات همان مرکز آمار ایران می‌گوید که در بهار امسال 5 میلیون راس دام سبک کم شده است.
دماوندی نژاد: اما آمار بهمن سال گذشته مرکز آمار ایران که آمار چهار ساله را داده است نشان میدهد تنها بین صفر تا 5 درصد دام ما در بخش های مختلف کاهشی بوده این در حالی است که دو سال خشکسالی داشتیم.
فارس: یک آمار دیگری هم از مرکز آمار ایران داریم که تعداد دام های مولد کشور در بخش دام سبک، یک میلیون و 200 راس در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته کم شده است.
دماوندی نژاد: وقتی یک جامعه آماری 66 میلیون راس دام سبک دارید، مدام حذف و اضافه در آن صورت می‌گیرد و این کاهش های مقطعی نمی تواند ملاک باشد، اتفاقا به دلیل بارندگی خوبی که سال گذشته وجود داشت، تولید مناسبی داشتیم.
آمارهای چهارساله نشان میدهد که تولید دام سبک طی سالها مرتب در نوسان بوده احتمال دارد یک سال بد و سال دیگر خوب باشد.در نوسان تولید دام سبک، وضعیت بارش‌ها و نیز وضعیت اقتصادی دامدار بسیار مهم است.
اما قبول دارم که در سالهای گذشته به دلیل خشکسالی دامداران بخشی از دام خود را که می‌توانستند نگه دارند مجبور شدند برای تامین نقدینگی علوفه روانه کشتارگاه کنند.
اما به استناد مرکز آمار ایران که می‌گوید تا بهمن 1401 جمعیت دام مولد و پروار را خیلی از دست نداده‌ایم و یک آمار خوب دیگر نیز وجود دارد که در پاییز 1401حدود 5.5 میلیون راس بره پروار وجود داشته است، وضعیت تولید در کشور مناسب است.
فارس: دامداران علاوه بر تاثیر خشکسالی در تولید، قاچاق و کمبود نقدینگی را هم عامل کاهش تولید و ارسال دام به کشتارگاه می‌دانند.
دماوندی نژاد: قابل کتمان نیست درباره قاچاق اخبار نگران کننده‌ای به دست ما می‌رسد.
فارس: به کدام کشورها؟
دماوندی نژاد: حوزه خلیج فارس و عراق یعنی از مرز باشماق تا بصره و از این طرف در مرزهای خلیج فارس وجود دارد،کاهش ارزش ریال عامل این قاچاق می شود، یک راس گوسفند پروار شده 40 کیلویی اگر 6 میلیون تومان تمام شود در کشورهای حاشیه تا سه برابر قیمت فروخته می‌شود.
یک مورد فیلمی دیدم که نشان می‌داد حدود 30 تا 40 قایق تندرو به ساحل نزدیک می‌شود در هر کدام 30 تا 40 گوسفند و بره وجود داشت که افرادی گوسفندان را از داخل قایق به ساحل پرت می‌کردند این را یک خبرنگار فرانسوی به تصویر کشیده و قایقران‌ها فارسی صحبت می کردند.
اما فاجعه زمانی است که بدانیم همه این قاچاق‌ها سندسازی شده و به مردم کشور خودشان و افکار عمومی می گویند که اینها را رسمی وارد کرده‌ایم، اخیرا اتحادیه سراسری دامداران ایران که به گمرک مسقط رفته بود اسناد 200 برگی را آورده بود که ادعا کرده بودند ایران 2750 هزار راس در سال 1401 دام سبک به آنها صادر کرده است در حالی که چنین چیزی نبوده در واقع آنها سند سازی کرده‌اند و برای قاچاق اسم صادرات گذاشته‌اند.
فارس: آیا آماری از قاچاق دارید؟
دماوندی نژاد: بله وجود دارد و فقط برای عمان 2 هزار و 750 راس قاچاق شده است.
فارس: درباره تامین گوشت قرمز کشور از سالها پیش سالانه بین 50 تا 100 هزار تن نیاز به واردات داریم، اکنون وضعیت تولید و عرضه و تقاضا چگونه است؟
دماوندی نژاد: نظام عرضه وتقاضا متوازن نیست علتش این است که سیستم دلالی و واسطه گری هم بدون چون و چرا دخالت دارند، گزارشی که از ورامین توسط رئیس مرکز اصلاح نژاد کشور تهیه شده گوساله پرواری 350 کیلو تا یک تن هم در پرواربندی ها وجود دارد و آنها دام خود را در سوله ها نگه داشته و عرضه نمی کنند در حالی که گوساله نهایتا تا وزن 500 کیلو باید به کشتارگاه برود.
فارس: چرا به کشتارگاه نمی فرستند؟
دماوندی نژاد: آنها با این نیت که قیمت را بالا نگه دارند به بازار عرضه نمی‌کنند و گرنه تولید به حد کافی وجود دارد. در هیچ مقطعی ما در تابستان افزایش قیمت گوشت نداشتیم ولی الان اتفاق افتاده است و این به دلیل کاهش تولید نیست بلکه عدم عرضه از سوی تولید کنندگان است که برای حفظ قیمت فعلی بازار تلاش می کنند.
فارس: شما که در تلاش هستید از کشورهای آفریقایی گوشت وارد کنید، چطور می‌گویید که گوساله پروار در دامداری‌ها فراوان است؟
دماوندی نژاد: ما این برنامه واردات را داریم تا بیشتر پیام به تولیدکنندگان بدهیم که آنها دام تولیدی خود را به بازار عرضه کنند، ضمن اینکه اقدامی هم در جهت منافع مصرف کننده داشته باشیم.
فارس: سال گذشته چقدر واردات گوشت قرمز داشتید؟
دماوندی نژاد: گوشت وارد نکردیم، قرار بود شرکت پشتیبانی امور دام کشور 20 هزار تن وارد کند اما ما کاری کردیم که از منابع داخلی 46 هزارتن خریداری کردند.
فارس:برای اولین بار چنین اتفاقی افتاده؟ چون همواره نیاز به واردات داشتیم
دماوندی نژاد: بله
فارس: اگر تولید ما اینقدر بالا بود چرا قیمت پایین نیامد؟
دماوندی نژاد: خواهش می‌کنم با تولید کنندگان صحبت کنید و بپرسید که هزینه یک کیلو گوشت چقدر بالا رفته است، رشد قیمت ها بیشتر ناشی از افزایش هزینه تولید است.
فارس: آیا تولید گوشت قرمز بالا رفته است چون گفتید پارسال هیچ وارداتی نداشتیم
دماوندی نژاد: نه خیر تولید ما ثابت است ماهانه حدود 65 تا 70 هزار تن ماهانه تولید داریم و مصرف هم حدودا همین میزان است.
فارس: آیا امیدواری است که امسال هم واردات انجام نشود؟
دماوندی نژاد: اگر دام قاچاق نشود این امیدواری وجود دارد.
فارس: پس شما دلیل افزایش قیمت گوشت را بالا رفتن هزینه‌ها می‌دانید؟
دماوندی نژاد: بله هزینه در تمام بخش‌ها بالا رفته است.
فارس: چقدر برای تولید کننده حاشیه سود در نظر می‌گیرید
دماوندی نژاد: 4 تا 5 درصد.
فارس: الان دامدار به چه قیمتی بفروشد این سود را دارد؟ قیمت گوشت الان چقدر حباب دارد؟
دماوندی نژاد: دام سبک زنده را بین 150 تا 170 هزار تومان باید بفروشند. دام سنگین زنده 140 تا 150 هزار تومان باشد.
فارس: پس شما علت افزایش قیمت را بالا رفتن هزینه های تولید و دلالی و واسطه گری و عدم نظارت می‌دانید و اعتقادی به کاهش تولید ندارید؟
دماوندی نژاد: در گوشت قرمز 4 تا 5 درصد کاهش عرضه به بازار داریم و نباید اینقدر در بازار تاثیر داشته باشد، اما دام سنگین شرایط متعادل داریم و دام سبک هم متعادل است، اما دام سنگین را قطره چکانی به بازار می‌فرستند و دام سبک هم در دامنه‌ها تعلیف می‌کنند و به بازار عرضه نمی شوند.
فارس: پس فکر می‌کنید که اگر دام از کوهپایه‌ها به بازار برسد و تولید کنندگان دام سنگین دام خود را به بازار بفرستند قیمت پایین می‌آید، پیش بینی شما از وضعیت آینده بازار چیست؟
دماوندی نژاد: پیش بینی ثبات دارم.
فارس: شما قیمت فعلی گوشت را منطقی می‌دانید؟
دماوندی نژاد: قیمت‌هایی که گفتم باید در این حد باشد و بیش از آن قابل قبول است.
فارس: یک عرف سنتی است که دو برابر قیمت دام زنده باید لاشه گوشت باشد پس قیمت گوشت لاشه بین 280 تا 340 هزار تومان باید باشد؟
دماوندی نژاد: بله درست است زیرا دام سنگین پس از کشتار 50 درصد و دام سبک 45 تا 47 درصد لاشه میدهد از طرف دیگر چون در این ایام عرضه دام سبک بیشتر است نسبت به دام سنگین ارزانتر است اما در نیمه دوم قیمت گوسفند بیشتر می‌شود اما دام سنگین روند ثابتی دارد.
فارس: آیا دام های کشور بهره‌ور هستند؟
دماوندی نژاد: مرکز اصلاح نژاد این موضوع را در دستور کار دارد و حتی خوراک آنها هم رعایت می‌شود، برنامه‌های دوبار زایی، دوقلوزایی در دام سبک دنبال می‌شود.
فارس: آیا عقب ماندگی در بهره وری دام داریم؟
دماوندی نژاد: باید بخشی از دام روستایی را با تلقیح مصنوعی و روش های مختلف اصلاح کنیم و نباید دامها را به سمت سکون ببریم زیرا هزینه های آنها افزایش خواهد یافت بنابراین هنوز روی آنها باید کار انجام شود.
فارس: پس در مورد گوشت این طوری متوجه شدیم که وضعیت تولید مناسب است، سال گذشته واردات نداشتیم و امسال هم به غیر از اندکی که شما گفتید، واردات نخواهیم داشت.
دماوندی نژاد: بله
فارس: قیمت لبنیات اخیرا 30 درصد افزایش یافت دلیلش چه بود؟
من اگرچه دولتی هستم اما حکم من حمایت از تولید است افزایش قیمت شیر از 12 به 15 هزار تومان مشمول جریان عمومی افزایش قیمت بود، اگرچه تولیدکنندگان به بیشتر از این قائل بودند و کارخانه‌ها هم معتقد بودند که هزینه هایشان جبران نمی شود، جلسه‌ای به دستور وزیر تشکیل شد و قرار شد که افزایش قیمت لبنی با شیب 30 درصد نباشد و برخی کارخانه‌ها هم کمتر از این میزان افزایش قیمت دادند.
فارس: ولی مردم قدرت خرید محصولات لبنی را ندارند
دماوندی نژاد: خیلی از مردم توان خرید دارند، کارخانه ها هم اسناد هزینه هایشان را روی میز دولت می‌گذارند و ما گیر می‌کنیم که چه کار کنیم به آنها می‌گوییم که خودشان را با شرایط تطبیق دهند تا کالا برگ الکترونیکی برسد.
فارس: 4 قلم کالای لبنی که قرار بود افزایش قیمت نداشته باشند به کجا رسید
دماوندی نژاد: قرار شد که تا پایان شهریور ماه سال جاری این محصولات هیچ افزایش قیمتی نداشته باشند.
فارس: پیمان سپاری ارزی را صادر کنندگان محصولات لبنی مهمترین مشکل خودشان می‌دانند در این باره چه کردید؟
دماوندی نژاد: برای صادر کنندگان محصولات لبنی و شیر خشک این مسئله را حل کردیم و قرار شده تعرفه صادراتی به این کالاها تا 10 درصد کاهش دهند.
فارس:برنامه برای افزایش سرانه مصرف لبنیات در کشور دارید؟
دماوندی نژاد: پیشنهاد می کنم هر چه سریعتر اقتضائات مربوط به طرح هدفمندی یارانه را پشت سر بگذاریم، طرح هدفمندی یارانه‌ها طرح کلانی بوده و انتظار داریم، بانک‌ها تسهیلات ارزان قیمت را در اختیار بگذارد زیرا بخش ما با تسهیلات23 درصد نمی تواند تولید کند، عقب ماندگی اعطای تسهیلات جبران شود، تولید کننده انگیزه می‌خواهد و راضی نیست که تولید خود را متوقف کند. تولید کننده نباید مرتب با افزایش هزینه مواجه باشد، نظام بانکی به موقع در کنار تولید کننده باشد و سیاست صادرات باید به درستی عمل شود، ظرفیت برای تولید انواع محصولات لبنی وجود دارد و باید تولید کننده مورد حمایت واقعی باشد، حتی می‌تواند به هاب صادرات منطقه تبدیل شود.
پایان پیام/