بررسی دلایل کمبود صندلی پرواز برای سفرهای نوروزی/ چرا 195 هواپیمای مسافری زمینگیر است
در حالی که در آستانه سفرهای نوروزی قرار داریم، مسافران گلایه دارند که برای نوروز پروازها به قول معروف جا نمی‌دهد، عده‌ای می‌گویند هواپیمای پروازهای داخلی را برای پروازهای خارجی برده‌اند، عده‌ای هم می‌گویند شرکت‌ها پروازها را عرضه نمی‌کنند تا با رشد طرف تقاضا، قیمت‌ها افزایش یابد، اما واقعیت صنعت هوایی مسافری کشور چیست؟
خبرگزاری فارس - سعید مؤذنی: این روزها با افزایش تقاضای سفرهای نوروزی، بحث محدودیت بلیت‌‌های نوروزی در ناوگان هوایی جدی‌‌تر شده است.
اغلب متقاضیان حمل و نقل هوایی گلایه‌مند هستند که بلیت هواپیما برای ایام نوروز در مسیرهای داخلی (و بین‌المللی) موجود نیست، همچنین برای تهیه بلیت پروازهای اسفند نیز با مشکل جدی مواجه شده‌اند.
برخی دیگر از متقاضیان حمل و نقل هوایی می‌گویند با مراجعه به آژانس‌ها متوجه شده‌اند نه تنها قیمت بلیت پروازها افزایش یافته است بلکه به اجبار باید به همراه بلیت پرواز، هتل نیز رزرو کنند، در واقع پرواز چارتر شده است و آژانس‌های فقط پرواز چارتری عرضه می‌کنند.
به گزارش فارس، نبود بلیت هواپیما برای سفرهای نوروزی داخلی در حالی به چالش متقاضیان حمل و نقل هوایی تبدیل شده است که رئیس سازمان هواپیمایی کشوری معتقد است امسال رشد 20 درصدی در پروازهای داخلی محقق شده است.
* محمدی‌بخش: عرضه و تقاضا در ناوگان هوایی همخوانی ندارد/ برای مسیرهای کم‌تقاضا هم امروز متقاضی داریم
به ادعای محمد محمدی‌بخش، در حال حاضر خدمات پروازها و مسیرها کاهش پیدا نکرده است، در مسیرهای داخلی هم نه تنها کاهش پرواز نداشته‌ایم بلکه گاهی افزایش پرواز نیز داشته‌ایم و نسبت به سال گذشته در پروازهای داخلی 20 درصد و در پروازهای خارجی 200 درصد افزایش سفر داشته‌ایم.
رئیس سازمان هواپیمایی کشوری می‌گوید: برای شرکتهای هواپیمایی مقرون به صرفه نیست که هواپیما را به خاطر شرایط اقتصادی زمینگیر کنند، در ایام تعطیلات به دلیل افزایش تقاضای سفر، عرضه و تقاضا نظیر شرایط کنونی همخوانی ندارد و در حال حاضر درخواست سفر حتی برای مسیرهای کم تردد نیز افزایش یافته است.
معاون وزیر راه و شهرسازی این را هم گفت که در ایام نوروز ، افزایش پرواز خواهیم داشت.
به گفته محمدی‌بخش در حال حاضر 550 فروند هواپیما برای پوشش تقاضای سفر نیاز داریم.
* 6 عامل زمین‌گیری دو‌سوم ناوگان هوایی مسافری کشور/ متوسط سن ناوگان 26 سال
بنابراین گزارش، در حال حاضر حدود 135 فروند هواپیما از 330 فروند هواپیمای مسافری موجود در ناوگان هوایی کشور، عملیاتی و سرِ خط است؛ تا پایان چشم‌انداز 1404 باید 570 فروند هواپیما داشته باشیم که این میزان نیازمند 25 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری برای نوسازی ناوگان حمل و نقل هوایی است که با این اقدام می‌توان 70میلیون مسافر را جابه‌جا کرد.
اگر متوسط صندلی پروازی هر هواپیما را 145 فروند در نظر بگیریم، این 135 فروند هواپیمای فعال در ناوگان، حدود 19 هزار و 575 صندلی دارد.
در تشریح دلایل عملیاتی نبودن حدود دو‌سوم ناوگان هوایی کشور، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-کم‌توجهی دولت‌های مختلف بابت تأمین منابع مالی خرید هواپیما
-ناتوانی شرکت‌ها در تأمین قطعات و موتور هواپیما به دلیل شرایط مالی و رشد قیمت قطعات
-تحریم صنعت حمل و نقل هوایی
-نرخ‌های تکلیفی بلیت
-بی‌توجهی به واردات هواپیمای کارکرده در ایام گشایش‌های سیاسی
-متعهد نبودن کمپانی‌های سازنده هواپیماهای برجامی در تأمین قطعه و ارائه خدمات
همین مساله موجب شده است که هواپیماهای ناوگان به تدریج فرسوده شده و به انبار قطعه تبدیل شوند، در حال حاضر متوسط سن ناوگان هوایی کشور بیش از 26 سال است و در اضافه نشدن هواپیما جدید به ناوگان، این رقم هر سال کمی افزایش می‌یابد.
پیش از این، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری گفته بود: در حالی که ایکائو می‌گوید باید دانش هوانوردی بدون تبعیض گسترش یابد، اما آمریکا حتی از ارسال نشریات هوانوردی هم به ایران خودداری می‌کند. آنها به ما هواپیمای برجامی فروختند، اما قطعات آن را ندادند، در این شرایط باید ایمنی را حفظ کنیم و صنعت را سرپا نگه داریم و به مردم سرویس دهیم.
بنابراین گزارش در حال حاضر از 13 فروند هواپیمای برجامی ATR ایران‌ایر، تعداد زیادی به دلیل کمبود قطعه زمینگیر است.
* حجم جابه‌جایی مسافران هوایی نوروزی نسبت به سال قبل تغییری نمی‌کند
برای بررسی مشکلات این روزهای مسافران حمل و نقل هوایی و چالش تأمین بلیت سفرهای نوروزی، به سراغ مقصود اسعدی سامانی، دبیر انجمن شرکتهای هواپیمایی هم رفتیم و با وی در این‌باره گفت‌‌وگو کردیم.
اسعدی‌سامانی در گفت‌‌وگو با فارس می‌گوید: پیش‌بینی می‌کنیم نوروز 1402 تعداد مسافران هوایی که توسط شرکت‌ها جابه‌جا می‌شود، نسبت به نوروز 1401 تغییر نکند و امیدواریم شرکت‌ها بتوانند حدود همان 2 میلیون نفرِ سال گذشته را در ایام 24 اسفند 1401 تا 15 فروردین 1402 جابه‌جا کنند.
دبیر انجمن شرکتهای هواپیمایی در پاسخ به این پرسش که در حال حاضر چند فروند هواپیما سر خط داریم؟ گفت: از 325 فروند هواپیمای مسافری موجود در ناوگان، در حال حاضر حدود 135 فروند هواپیما سرِ خط است.
به گفته وی، به دلیل مشکلات تأمین نقدینگی، شرکتهای هواپیمایی به سختی قابلیت تأمین موتور و قطعات هواپیما را دارند و نتوانسته‌اند برخی هواپیماها را سر خط بیاورند.
اسعدی سامانی می‌گوید: شرکتهای هواپیمایی تاکنون ارز نیمایی دریافت می‌کردند، البته در مقاطعی ارز آزاد هم خریداری کرده‌اند اما مقرر شده است از این پس، ارز مرکز مبادله به شرکت ارائه شود که آن هم هنوز سازوکارش شکل نگرفته است اما قطعا رشد نرخ ارز برای شرکت‌ها با توجه به آنها حدود 50 درصد هزینه آنها ارزی است، هزینه شرکت‌ها را افزایش می‌دهد.
به اذعان دبیر انجمن شرکتهای هواپیمایی، پروازهای داخلی با توجه به نرخ‌های تکلیفی برای شرکتهای هواپیمایی با زیان انجام می‌شود، این در حالی است که طبق قانون برنامه پنجم، قیمت بلیت حمل و نقل هوایی در مسیرهای داخلی آزاد شده و تابع عرضه و تقاضا است.
* شرکت‌ها پروازهای داخلی را باطل کرده‌اند و هواپیمای آن را به پرواز خارجی اختصاص داده‌اند؟
اسعدی سامانی در پاسخ به اینکه گفته که «بلیت پروازهای نوروزی و حتی همین پروازهای اسفندماه کم شده است و مسافران نوروزی با مشکل تأمین بلیت مواجه شده‌اند، در این راستا عنوان می‌شود که شرکت‌ها عامدانه پروازهای خود را کاهش داده‌اند تا تقاضا را افزایش دهند»، عنوان کرد: ببینید، شرکتهای هواپیمایی دو برنامه فصلی زمستانه و تابستانه دارند و از 6 ماه قبل، برنامه‌های پروازی فصلی خود را به سازمان‌های هواپیمایی اعلام و آن مسیرها را عرضه می‌کنند، بنابراین امکان ندارد که شرکت‌ها تصمیم بگیرند پروازی را که فروخته‌اند، باطل کنند.
وی در پاسخ به این گفته که « برخی معتقد هستند شرکتهای هواپیمایی به دلیل آزاد بودن نرخ بلیت در پروازهای خارجی و تکلیفی بودن نرخ بلیت پروازهای داخلی، هواپیماهای مسیرهای داخلی را به مسیرهای خارجی اختصاص داده‌اند»، گفت: بخش اعظمی از هواپیماهایی که در مسیرهای داخلی پرواز می‌کنند، امکان پرواز در مسیرهای خارجی و دوربرد را ندارند، شرکت‌ها نمی‌توانند پرواز داخلی را لغو کنند و به پرواز خارجی اختصاص دهند، چون هم برنامه‌ریزی پروازهای از قبل انجام شده و بلیت‌ها فروخته شده است هم همان‌طور که گفتم بخش زیادی از هواپیماهای داخلی برای مسیرهای بین‌المللی از نظر طول مسیر و قوانین جهانی، مناسب نیست.
وی همچنین در پاسخ به این گفته که «به نظر می‌رسد شرکتهای هواپیمایی با توجه به عدم موافقت ستاد تنظیم بازار برای افزایش قیمت 30 درصدی، در حال کاهش عرضه برای تقویت طرف تقاضا و کشش هستند، تا نرخ‌های بلیت پروازهای داخلی بدین ترتیب افزایش یابد»، گفت: از 20 شرکت هواپیمایی فعال در کشور، حدود 10 شرکت، دولتی و نیمه دولتی هستند و قطعا در این ایام از سوی شرکتهای هواپیمایی خصوصی و دولتی، عملی سر نمی‌زند که گرفتاری اقتصادی برای کشور افزایش یابد.
به گفته دبیر انجمن شرکتهای هواپیمایی، در سال 1400 سهم شرکتهای دولتی در پروازهای داخلی 48 درصد و سهم شرکتهای خصوصی 52 درصد بود، همچنین در پروازهای خارجی سهم شرکتهای هواپیمایی دولتی 50.5 درصد و سهم شرکتهای هواپیمایی خصوصی 49.5 درصد بوده است.
اسعدی سامانی گفت که در حال حاضر 63 فروند هواپیما متعلق به شرکتهای هواپیمایی دولتی و نیمه دولتی و 72 فروند هواپیما متعلق به شرکتهای هواپیمایی خصوصی سرِ خط داریم.
* افزایش پروازهای مسیرهای پرتقاضا با کاهش پروازهای مسیرها کم‌تقاضا
وی افزود: بر اساس آمار در 11 ماه امسال نسبت به 11 ماه پارسال تعداد پروازها 6 درصد کاهش یافت اما جابه‌جایی مسافر 22 درصد رشد کرد.
دبیر انجمن شرکتهای هواپیمایی اظهار داشت: برخی شرکتهای هواپیمایی هم در حال برنامه‌ریزی هستند تا در مسیرهای پرتردد نظیر مشهد، پروازها را برای نوروز افزایش دهند که البته به اجبار از مسیرهای کم‌تقاضا پروازها کاهش می‌یابد.
* سخنگوی سازمان هواپیمایی: عمر متوسط 335 فروند هواپیمای موجود در ناوگان حدود ۲۷ سال است
در این‌باره، جعفر یازرلو؛ سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری، به فارس می‌گوید: براساس یافته های بانک جهانی و گروه اقدام حمل و نقل هوایی، سرانه هواپیما به ازای هر یک میلیون نفر در جهان، 3 فروند گزارش شده است که این رقم در ایران به ازای هر یک میلیون نفر 1.7 درصد است، این امر بیانگر کمبود بیش از 100 فروند هواپیما در سال برای کشور ما است؛ توسعه نیافتگی ناوگان هوایی کشورمان و همچنین عدم تناسب با نیاز موجود، در روزهای اوج سفر بیشتر نمود می‌یابد.
یازرلو، تصریح کرد: عمر متوسط 335 فروند هواپیمای موجود در ناوگان حدود ۲۷ سال است و حدود 175 فروند ناوگان فعال عمر متوسط ۲۶ سال دارند.
سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری با بیان اینکه بالا بودن متوسط عمر ناوگان ارتباط معکوسی با در دسترس بودن هواپیماها دارد، توضیح داد: عمر ناوگان هوایی بین 15 تا 20 سال، 95 درصد، 25 سال 70 درصد و30 سال 55 درصد در دسترس است.
وی در پاسخ به این شبهه که برخی شرکت های هواپیما عامدانه ناوگان خود را زمینگیر کرده‌اند، تصریح کرد: برای هیچ شرکت هواپیمایی پارک کردن هواپیما و عدم مسافرگیری مقرون به صرفه نیست؛ براساس تقویمِ هر ساله شرکت های هواپیمایی، در ماه‌های بهمن و اسفند، تعداد پروازها به دلیل چک‌های سنگین بر روی برخی ناوگان هوایی، کاهش می یابد و به منظور استفاده حداکثری در تعطیلات نوروزی، مجددا به چرخه پروازی باز می‌گردد.
سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری، در خصوص قیمت بلیت هواپیما در ایام نوروز 1402، افزود: قیمت ها کنترل شده و در چارچوب دامنه قیمت های اعلامی و مصوب به فروش می رسد، معمولا گران فروشی از سوی شرکتهای هواپیمایی صورت نمی‌گیرد بلکه از سوی بازیگران و نرم افزارهای موبایلی است
* توسعه ناوگان هوایی اقدامات عاجل و ویژه می‌طلبد
بنابراین گزارش کمبود ناوگان عمومی حمل و نقل منجر به استقبال بیشتر از حمل و نقل شخصی می‌شود، وقتی برای ایام نوروز مردم با کمبود ناوگان هوایی و البته ریلی مواجه می‌شوند ممکن است بخش محدودی از تقاضاها به سمت حمل و نقل اتوبوسی بین‌شهری هدایت شود، اما عمده تقاضاهای سفرهای نوروزی در نبود ناوگان عمومی، به سمت حمل و نقل شخصی سوق می‌یابد.
استفاده بیشتر از حمل و نقل شخصی نیز منجر به رشد ترافیک جاده‌ها، افزایش تولید آلاینده‌های زیست‌محیطی، رشد آمار تلفات سوانح رانندگی و همچنین افزایش مصرف بنزین می‌شود، امروز عدد مصرف و تولید بنزین ما بسیار به یکدیگر نزدیک شده‌اند.
حال با این شرایط ضرورت دارد در موضوع بهسازی و توسعه ناوگان هوایی اقدامات عاجل و ویژه‌ای انجام شود در غیر این صورت با فرسوده شدن مدام ناوگان هوایی و کاهش تعداد هواپیماهای فعال مواجه می‌‌شویم در حالی که صنعت حمل و نقل هوایی به عنوان یکی از صنایع به اصطلاح «های‌تک» در کشورمان باید روز به روز بیشتر توسعه یابد.
پایان پیام/