وزارت جهاد رتبه دار در ارتقا بهره وری

فرار سرمایه از بخش کشاورزی به کوچک بودن اراضی، قیمت تضمینی خرید محصولات و ریسک بالا تولید محصولات کشاورزی بر می گردد.

به گزارش خبرنگار مهر، نشست خبری «کمیته بهره وری و الگوی کشت» در محل سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات) برگزار شد. علیرضا نیکویی، مدیر اقتصادی سازمان تات و دبیر کمیته بهره وری درباره عملکرد کمیته عنوان کرد: کمیته بهره وری از دهه ۸۰ تشکیل شد. امروز در جهان با محدودیت منابع رو به رو هستیم و این امر بین عرضه و تقاضا شکاف ایجاد کرده است. عمدتاً روند ارتقا بهره وری در جهان به سمت بهره وری با نهاده کمتر اما عرضه بیشتر حرکت کرده و مرکز اجرای این الگو هم ژاپن است (نهاده کمتر و ستانده بیشتر).

وی در ادامه سخنان خود افزود: بهره وری با کارایی متفاوت است. در تعریف بهره وری کارایی (انجام درست کارها) به اضافه اثربخشی (انجام کارهای درست) بوده و سیاست گذاری باید بر این مدار باشد.

وی در ادامه گزارش از عملکرد فعالیت‌ها در کمیته بهره وری عنوان کرد: به طور کلی عوامل تولید در بخش کشاورزی رشد داشته است. به عنوان مثال در حوزه نیروی انسانی و استفاده از انرژی ۱.۵ درصد شاهد ارتقا فعالیت‌ها هستیم.

وی تصریح کرد: دلیل رشد تولید در بخش منابع انسانی به نفوذ دانش و فناوری افراد متخصص بر می‌گردد. در واقع با آموزش توانسته ایم با همان تعداد نیروی کار، تولید بیشتر را تجربه کنیم.

نیکویی با اشاره به قانون برنامه ششم توسعه تاکید کرد: در بند الف ماده ۵ قانون ششم توسعه در سال ۹۷ تاکید شده مدیریت بهره وری باید در تمام مجموعه‌های کشوری اتفاق بیفتد. در بخش کشاورزی هدف این است که ۴۰ درصد ارزش افزوده مربوط به برنامه ارتقا بهره وری باشد.

ارتقا بهره وری کمی و کیفی

مدیر اقتصادی سازمان تات با اشاره به وظایف اصلی وزارت جهاد کشاورزی در تحقق ارتقا بهره وری در این بخش گفت: نخستین وظیفه وزارتخانه در این باره انتخاب افراد واجد شرایط برای فرصت‌ها آموزشی و پژوهشی و معرفی آنها به سازمان بهره وری آسیا است. وظیفه دیگر تدوین سند و برنامه‌های ارتقا بهره وری است. وظیفه سوم هم باید به بازنگری هر سال برنامه‌ها در مقایسه با نقاط قوت و ضعف عملکرد سال قبل اشاره کرد.

این کارشناس حوزه کشاورزی با بیان اینکه ۴ شاخص اصلی در پیگیری ارتقا بهره وری از سوی کمیته در حال انجام است، گفت: این هدف باید در ارتقا بهره وری کمی، کیفی، اقتصادی و سبز محقق شود. هدف نهایی هم رفع موانع در ارتقا بهره وری است. در همین راستا دانش بنیان شدن شرکت‌های فعال در حوزه کشاورزی کلید خورده است.

نیکویی با بیان اینکه وزارت جهاد کشاورزی در بین سایر نهادها رتبه نخست را را در ارتقا بهره وری کسب کرده است، گفت: مهار تورم با ارتقا بهره وری محقق می‌شود زیرا باید بتوانیم با منابع محدودی که در اختیار داریم امنیت غذایی را در کشور تأمین و تضمین کنیم.

فرار سرمایه چالش بخش کشاورزی

دبیر کمیته ارتقا بهره وری در ادامه سخنان خود به کاهش سرمایه گذاری در بخش کشاورزی اشاره و عنوان کرد: در این بخش نه فقط شاهد جذب سرمایه نیستیم بلکه در برخی حوزه‌ها شاهد خروج سرمایه‌ها نیز هستیم. دلایل مختلفی برای این موضوع وجود دارد؛ نخستین مساله «خرد بودن اراضی کشاورزی» با توجه به قانون ارث است که سال به سال اراضی کشاورزی کوچک و کوچک‌تر می‌شوند. بنابراین در زمین‌های خرد امکان استفاده از تکنولوژی و فناوری روز جهان صرفه اقتصادی ندارد. دومین مساله، تعیین قیمت تضمینی خرید محصولات کشاورزی به ویژه محصولات استراتژیک است که به نوعی با سرکوب قیمت‌ها رضایت کشاورزان تأمین نمی‌شود. نرخ‌ها بدون توجه به شرایط تولید و قیمت تمام شده تعیین می‌شوند و این سرمایه گذاری را در بخش کشاورزی توجیه پذیر نمی‌کند. موضوع سوم، ریسک بالا در تولید محصولات کشاورزی است. با وجود بحث بیمه محصولات اما انتظارات تولیدکنندگان را برآورده نکرده است.

وی گفت: در مقایسه بین ۲۵ کشور همسایه و کشورهای در حال توسعه ایران به لحاظ ارتقا بهره وری وضعیت مناسبی ندارد.

عملکردها در الگوی کشت

نیکویی در ادامه سخنان خود به موضوع الگوی کشت اشاره کرد و گفت: مساله تأمین امنیت غذایی تاکید رهبر معظم انقلاب بوده و در همین راستا رئیس جمهوری تاکید بر الگوی کشت دارد.

وی در تعریف امنیت غذایی عنوان کرد: فراهم آوری، دسترسی، مصرف و سلامت و ثبات و پایداری نکات مهم در این تکلیف است. به این معنی که در کنار تولید و تأمین مواد غذایی باید برای همگان در دسترس باشد علاوه بر اینکه به لحاظ سلامت باید سالم و تضمین کننده سلامت جامعه باشد و در نهایت هم باید در تأمین امنیت غذایی ثبات وجود داشته باشد.

وی با بیان اینکه الگوی کشت به دنبال انقلاب بهره وری و پایداری تولید محقق می‌شود عنوان کرد: انقلاب بهره وری نیازمند دانش و فناوری است اما پایداری تولید مستلزم منابع مالی و مشوق است. در این راستا دانش نیازمند آموزش بوده و پایداری منوط به مزیت سازی و حمایت‌های مالی است.

نیکویی در پایان با اشاره به چشم انداز ۵ سال ارتقا بهره وری از ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۶ گفت: یکی از اهداف در تأمین امنیت غذایی رسیدن از ۱۲۳ میلیون تن محصولات کشاورزی در پایه به ۱۴۱ میلیون تن است؛ ضمن آنکه باید مصرف آب کاهش یافته و صرفه جویی منابع آبی محقق شود.