برق عراق وابسته به گاز ایران؛ هیچ جایگزینی نیست

صادرات گاز ایران به عراق تمدید شد، در حالیکه طی سال های گذشته عراق از بی نیازی به گاز ایران تا سال ۲۰۲۲ خبر داده بود.

به گزارش خبرنگار مهر، صادرات گاز ایران به عراق از سر گرفته شد، صادراتی که همواره چالش‌هایی را به دنبال داشته و بارها صحبت از جایگزینی سایر کشورها برای صادرات برق به میان آمده، اما ایران همچنان به صادرات گاز خود به این کشور ادامه داده است کشوری که خود یکی از از بزرگترین ذخایر نفتی را داراست به گاز ایران نیاز دارد و هیچ جایگزینی برای آن ندارد.

چرا صادرات گاز ایران برای عراق الزام آور است؟

در حال حاضر ۸۰ درصد برقی که در نیروگاه‌های عراق تولید می‌شود، به گاز وابسته است با این وجود همچنان میادین گازی این کشور همچنان به بهره برداری نرسیده اند، همچنین در برهه‌ای از زمان مشکلی بین ایران و عراق پیش آمد و وزارت نیرو، صادرات برق به عراق را برای دریافت طلب خود قطع کرد، باعث شد که عکس‌العمل‌هایی داخل عراق شکل بگیرد.

در آن زمان بحث جایگزینی سایر کشورها مطرح شد؛ عراق هم هیأت‌هایی را به عربستان، کویت و …فرستاد و عربستان اعلام آمادگی کرد که برای تأسیس برق خورشیدی، سرمایه‌گذاری می‌کند که قیمت آن یک‌چهارم قیمت برق ایران است اما همچنان خبری از اجرایی شدن یا عدم آن وجود ندارد.

اهمیت صادرات گاز ایران به عراق جدی است تا جایی که در آن زمان مدتی پس از قطعی صادرات گاز ایران به عراق وزیر برق عراق، در دیدار با رضا اردکانیان - وزیر سابق نیروی کشورمان - بر اهمیت واردات گاز از ایران تاکید کرد و گفت: خرید گاز و برق از ایران تا زمانی ادامه خواهد داشت که ما میادین گازی خودمان را به‌اندازه‌ای توسعه دهیم که در تأمین گاز به خودکفایی برسیم و هم‌چنین نیروگاه‌های لازم را برای تأمین برق عراق بسازیم؛ این امر بین ۲ تا ۳ سال زمان می‌برد. اکنون با وجود آنکه نزدیک به ۴ سال از آن زمان می‌گذرد همچنان خبری از خودکفایی عراق در تأمین برق نیست و امکانی هم ندارد بتواند گاز مورد نیاز خود را از طریق دیگری تأمین کند.

گاز کدام کشورهای جایگزین ایران می‌شود؟

کارشناسان امر بر این باورند که هیچ کشوری امکان جایگزینی گاز ما را در بازار عراق ندارد. حمید حسینی چندی پیش در رابطه با این موضوع گفته بود: «زمانی که ایران گاز عراق را تأمین می‌کند، باعث می‌شود اقتصاد این کشور به نوعی به ایران وابسته شود و این موضوع باعث امنیت شده و روابط دو کشور را پایدار می‌کنند.

قطعاً اگر عراق و ترکیه بتوانند از مبادی دیگری نیاز خود را تأمین کنند و مطمئن باشند که در تمام فصول سال می‌توانند به طور پیوسته گاز را دریافت کنند، سراغ خریداران دیگری خواهند رفت. ولی وضعیت منطقه طوری است که کشور دیگری امکان جایگزینی ما را در بازار عراق ندارد. ترکیه نیز با توجه به افزایش مصرف داخل و هم با توجه به اینکه امکان صادرات را دارد قطعاً در سال ۲۰۲۶ قراردادشان را با ایران تمدید می‌کنند..»

به گفته رئیس هیئت مدیره اتحادیه صادرکنندگان فراورده‌های نفتی قیمت گازی که ایران به عراق صادر می‌کند، ۱۰ تا ۱۵ درصد بیش‌تر از قیمت گازی است که داخل ایران توزیع می‌شود. از سوی دیگر عمده مصرف گاز ایران در زمستان است، در حالی که عراقی‌ها به گاز در فصل تابستان نیاز بیش‌تری دارند. زیرا از این گاز برای نیروگاه‌ها با هدف تولید برق استفاده می‌کنند. همین موضوع یک فرصت برای ایران است.

او با اشاره به میزان صادرات گاز ایران به عراق گفت: به عراق هم حدود ۷ میلیون مترمکعب گاز صادر می‌شود. در حالی که ما در ماه‌های قبل روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب به این کشور صادر می‌کردیم. آمار صادراتی که اخیراً اصلاح شد بیانگر این است که امسال عراق ۳.۵ میلیارد دلار گاز از ایران وارد کرده است.

اما نگاه کارشناسی دیگری هم وجود دارد کارشناسان بر این باورند که اگر عراق بتواند همه گازهای همراه نفت خود را جمع‌آوری کند، می‌تواند ۳۵ میلیون مترمکعب گاز تولید کند. در حالی که عراق به حدود ۱۵ هزار مگاوات برقی نیاز دارد که کمبودهای فعلی خود را برطرف کند و امکان این‌که با ۳۵ میلیون مترمکعب گاز، بتوان ۱۵ هزار مگاوات برق تولید کرد، وجود ندارد.

ادعای بی نیازی عراق از گاز ایران تا ۳ سال دیگر

با این وجود اخیراً ادعا شده که با به نتیجه رسیدن پروژه‌های گازی عراق، این کشور از سال ۲۰۲۶ به بعد از واردات گاز از ایران بی نیاز می‌شود. این ادعاها برای اولین بار اتفاق نیفتاده و در سال‌های گذشته نیز مطرح شده است که این گمانه زنی را به وجود می‌آورد که عراق برای دریافت تخفیف و صادرات گاز از سوی ایران با قیمت مناسب باشد.