بازگشت کل‌های پولی به روند بلندمدت/ دستاورد تثبیت چه بود؟
رشد قسمت سیال نقدینگی (پول) به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافته و از ۶۵.۲درصد در پایان سال ۱۴۰۱ به ۱۷.۵درصد در پایان اسفندماه ۱۴۰۲ و ۱۵.۷درصد در پایان فروردین ۱۴۰۳ رسیده است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، سیاست تثبیت اقتصادی به‌عنوان سیاست راهبردی بانک مرکزی زمانی مورد استفاده قرار گرفت که متغیرهای کلان اقتصادی از روندهای بلندمدت فاصله گرفته بودند و هدف این سیاست بازگرداندن این متغیرها به روند بلندمدت بود.
بر اساس آمارها نرخ رشد نقدینگی به بالای 40 درصد رسیده بود در حالیکه روند بلندمدت آن در حوالی 25 درصد است و مجموعه این عوامل سبب شد بانک مرکزی در دولت سیزدهم سیاست تثبیت اقتصادی را اتخاذ کند.
طبق اعلام بانک مرکزی، با مجموعه ای از سیاست های متعارف و غیر متعارف (بدون استفاده از نرخ سود) نرخ رشد دوازده‌ماهه نقدینگی طی روندی نزولی از 40.6 درصد در پایان سال 1399 و 42.8 درصد در پایان مهرماه سال 1400 به 31.1 درصد در پایان سال 1401 کاهش یافت و با تداوم این روند نزولی رشد نقدینگی بر اساس اطلاعات مقدمانی به 24.3 درصد در پایان اسفندماه سال 1402 رسید که این امر بیانگر توفیق این بانک در کنترل رشد ترازنامه بانکها و دستیابی به اهداف کنترل مقداری کل‌های پولی و مدیریت رشد نقدینگی در محدوده هدف تعیین شده میباشد.
مطابق آمارهای مقدماتی، در فروردین سال جاری نیز نقدینگی نسبت به پایان سال قبل 1.2 درصد رشد داشته است که کمتر از رشد هدف پیش بینی شده برای سال جاری است و نوید امکان پذیری تحقق رشد نقدینگی 23 درصدی در سال جاری را می دهد. همچنین رشد 12 ماهه نقدینگی در فرودین ماه سال جاری معادل 24.1 درصد بوده است.
رشد نقدینگی نسبت به پایان سال (درصد)
پایه پولی در پایان اسفندماه سال 1402 با رشدی معادل 28.1 درصد نسبت به پایان سال 1401 (معادل با 2427.1 هزار میلیارد ریال افزایش) به 11077.0 هزار میلیارد ریال رسید. لازم به اشاره است که در دوره مشابه سال 1401، رشد پایه پولی به میزان 42.3 درصد تحقق یافته بود که نسبت به رشد دوره مشابه سال قبل، 14.2 واحد درصد کاهش نشان می‌دهد. نکته قابل توجه آن است که رشد دوازده‌ماهه پایه پولی در ادامه روند نزولی خود از ابتدای سال از 45.0 درصد در فروردین‌ماه به 28.1 درصد در اسفندماه سال 1402 کاهش یافت.
لازم به توضیح است، در تحلیل کل‌های پولی و تاثیر آن بر تورم، رشد نقدینگی (که نمایانگر مجموع خلق پول بانکها و بانک مرکزی است) از اهمیت بالایی برخوردار است.
در سال 1401 بانک مرکزی در جهت دستیابی به هدف رشد نقدینگی تعیین شده با پیگیری جدی سیاست کنترل مقداری رشد ترازنامه بانکها و موسسات اعتباری و جریمه بانک‌های متخلف از طریق افزایش نسبت سپرده قانونی، اقداماتی را در جهت کنترل و کاهش قدرت خلق پول بانکها و در نهایت کاهش رشد نقدینگی انجام داد.
هرچند در این میان به واسطه ناترازی برخی از بانکها و موسسات اعتباری و نیاز آنها به ذخایر برای تادیه سپرده قانونی نزد بانک مرکزی منجر به افزایش بدهی بانکها به بانک مرکزی و افزایش پایه پولی شد، لیکن با پیگیری برنامه اصلاح نظام بانکی در سال 1402 و تداوم جدی برنامه کنترل مقداری رشد ترازنامه بانکها و موسسات اعتباری ضمن کاهش رشد پایه پولی در سال گذشته، رشد نقدینگی نیز در سال1402 در سطح هدف تعیین شده (25 درصد) محقق شد.
رشد نقدینگی در پایان سال 1402 نسبت به پایان سال 1401 به 24.3 درصد رسید که 0.7 واحد درصد پایینتر از سطح تعیین شده در برنامه پولی تنظیم شده برای هدف 25 درصدی در سال 1402 قرار دارد.
اهمیت این موضوع در مقایسه با اعداد مندرج در جدول ذیل بیشتر مشخص می شود:
عنوان | میزان | توضیحات |
هدف‌گذاری نقدینگی سال 1402 | 25درصد | رشد محقق‌شده به‌میزان 0.7درصد نسبت به هدف‌گذاری تعیین‌شده کمتر شده است. |
رشد نقدینگی ابتدای سال 1402 | 33.1درصد | رشد محقق‌شده در پایان سال 1402 به‌میزان 8.8درصد نسبت به ابتدای سال کمتر شده است. |
رشد نقدینگی ابتدای دولت در مهر سال 1400 | 42.8درصد | رشد محقق‌شده در فروردین 1403 به‌میزان 18.7درصد نسبت به زمان شروع دولت کمتر شده است. |
متوسط رشد بلندمدت نقدینگی در بازه زمانی 20ساله 1402ـ1382 | 28.5درصد | رشد محقق‌شده در فروردین 1403 به‌میزان 4.4درصد کمتر از متوسط بلندمدت 20ساله بوده است. |
متوسط رشد بلندمدت نقدینگی در بازه زمانی 25ساله 1402ـ1378 | 28.2درصد | رشد محقق‌شده در فروردین 1403 به‌میزان 4.1درصد کمتر از متوسط بلندمدت 25ساله بوده است. |
متوسط رشد بلندمدت نقدینگی در بازه زمانی 62ساله 1402ـ1320 | 25.7درصد | رشد محقق‌شده در فروردین 1403 به‌میزان 1.6درصد کمتر از متوسط بلندمدت 62ساله بوده است. |
تحولات پول و شبه‌پول
از نیمه دوم سال 1401 مجموعه عوامل مختلفی (عمدتاً متاثر از انتشار اخبار منفی) منجر به بروز نااطمینانی و شکل‌گیری انتظارات منفی نسبت به تحولات بازار ارز و به‌تبع آن افزایش نرخ ارز بازار غیررسمی و تشدید انتظارات تورمی شد که افزایش رشد پول را در آن مقطع به‌همراه داشت.
علی‌ای‌حال با اقدامات سیاستی بانک مرکزی از جمله ثبات بخشی به بازار ارز، رشد قسمت سیال نقدینگی (پول) به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافته و از 65.2 درصد در پایان سال 1401 به 17.5 درصد در پایان اسفندماه 1402 و 15.7 درصد در پایان فروردین 1403 رسیده است.
عنوان | میزان | توضیحات |
رشد پول سال 1402 | 17.5درصد | در سال 1401 رشد این متغیر معادل 65.2درصد و در سال 1400 رشد این متغیر معادل 42.8درصد بوده است؛ کاهش قابل توجه رشد پول در سال 1402 حکایت از بهبود انتظارات مردم در این سال و تنزل سیالیت نقدینگی به‌سمت بخش‌های غیرمولد اقتصادی دارد. |
رشد شبه‌پول سال 1402 | 26.7درصد | در سال 1401 رشد این متغیر معادل 22.4 درصد بود؛ این امر بیانگر آن است که ماندگاری نقدینگی اضافه‌شده در سال 1402 در مقایسه با سال 1401 در شبکه بانکی بیشتر و نقدینگی خلق‌شده در سال گذشته نسبت به 1401 سیالیت کمتری دارد. |
انتهای پیام/