دیپلماسی در خدمت اقتصاد در دولت مردمی/ جلوگیری از قطع گاز و برق با سوآپ گاز

تهران- ایرنا- تبادلات گازی با ترکمنستان و اتصال شبکه گاز ایران به این کشور که به دلیل فعال نبودن دیپلماسی انرژی از ۵ سال پیش متوقف شده بود، عامل اصلی جلوگیری از تکرار ماجرای تلخ قطع برق و گاز در دولت گذشته بود. به گزارش ایرنا، دیپلماسی منطقه‌ای یکی از شعارهای اصلی آیت‌الله رئیسی در زمان انتخابات و پس از آن شروع به کار دولت سیزدهم بود. با توجه به کمبود ۲۵۰ میلیون مترمکعبی گاز در زمستان امسال، وزارت نفت پیش از فرارسیدن فصل سرما رایزنی‌های گسترده و دیپلماسی انرژی را برای وصل کردن این ارتباط قطع شده، آغاز کرد. در این بخش معاونت بین الملل وزیر نفت رایزنی برای ایجاد زیرساخت‌های تفاهم گازی با ترکمنستان و واردکردن کشور آذربایجان به این معادله را آغاز کرد. شرکت ملی گاز نیز زیرساختهای فنی و قراردادی سوآپ گاز با ترکمنستان را فراهم کرد و مذاکرات فنی مفصلی با مسئولان انرژی این کشور انجام داد. درنهایت پیگیری‌های مداوم و جلسات متعدد و انجام چندین مرحله مذاکرات توسط شخص وزیر نفت، باعث شد قرارداد سوآپ گاز بین ایران و ترکمنستان در تاریخ ۷ آذر در سفر رئیس جمهور به ترکمنستان به امضا برسد و در ۱۱ دی ماه اجرایی شود. حجم این قرارداد ۵/ ۱ تا ۲ میلیارد مترمکعب در سال است که ایران به عنوان هزینه انتقال گاز، بخشی از آن را در فصل سرما برمی دارد. این قرارداد، به پایداری شبکه گاز در استانهای شمال و شمال شرقی کشور کمک می‌کند و بخشی از گاز این استان‌ها را تأمین می‌کند. درعین حال، این قرارداد راه را برای قراردادهای بزرگتر در آینده و تبدیل ایران به هاب انرژی منطقه باز می‌کند. بر اساس تجربه موفق این قرارداد، وزارت نفت در حال تلاش برای وارد شدن به قراردادهای مشابه با دیگر کشورهای دارای منابع گاز و مصرف کنندگان در منطقه است. عملیات سوآپ سه‌جانبه بین ترکمنستان، ایران و جمهوری آذربایجان که هفتم آذرماه ۱۴۰۰ در حاشیه پانزدهمین نشست سران سازمان همکاری اقتصادی (اکو) امضا شده بود، آغاز شد. ایران بر اساس این قرارداد سالیانه ۱.۵ تا ۲ میلیارد مترمکعب گاز ترکمنستان را به جمهوری آذربایجان تحویل می‌دهد. «جواد اوجی» وزیر نفت در روز امضای این قرارداد بیان کرده بود: «با امضای این قرارداد گامی رو به جلو در مناسبات انرژی دو کشور برداشته شد و این قرارداد به تامین پایدار سوخت زمستانی استان‌های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی، گلستان و سمنان کمک می‌کند.» فعال کردن دیپلماسی انرژی و توسعه همکاری‌های ایران با کشورهای همسایه به‌عنوان یکی از برنامه‌های وزیر نفت دولت سیزدهم از نخستین روزهای کاری وی در اوایل شهریورماه در دستور کار قرار گرفت که حاصل آن امضای قرارداد سوآپ گاز است که اگرچه مقدار آن زیاد نیست، اما از نگاه کارشناسان یک گام مهم است. با فعال سازی دیپلماسی انرژی و مذاکرات فشرده و چند جانبه، قرارداد سوآپ گاز ترکمنستان امضا شد که با ورود پنج میلیون مترمکعب گاز از انتهای شبکه توزیع گاز در شمال شرق کشور (که همواره نخستین محل افت فشار گاز در زمان های کمبود بوده)، شبکه گاز پایدار شد و جلوی افت فشار در شمال شرق گرفته شد. به گزارش ایرنا، عبور از زمستان بدون قطع گاز و خاموشی‌ها در حالی رقم خورد که «بیژن زنگنه» وزیر سابق نفت و تیم وی با توجه به اینکه می‌دانستند در چه شرایطی وزارت نفت و سوخت زمستانی را تحویل داده اند به شدت منتظر شکست وزارت نفت دولت سیزدهم و قطع برق و خاموشی‌های گسترده در زمستان بودند. اقدامات به موقع وزارت نفت در دولت سیزدهم نه تنها جلوی این اتفاق را گرفت، بلکه در کنار آن تولید و صادرات نفت ایران افزایش پیدا کرد و تولید نفت برای نخستین بار در سه سال ۱۳۹۹ به بالای ۲.۵ میلیون بشکه در روز رسید. صادرات نفت ایران نیز بر اساس اعلام سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی به بالای یک میلیون بشکه در روز رسیده است و همه اینها در شرایطی است که تحریم‌های نفتی ایران همچنان ادامه دارد.