راهکارهایی برای انتخاب رشته اصولی و هدفمند

دانش‌آموزان در انتخاب رشته ابتدا باید رشته و دانشگاه‌هایی که مورد علاقه و ترجیح شخصی خودشان است را از میان دفترچه انتخاب کنند. باید توجه داشت که انتخاب مبتنی بر علاقه و دانش فرد عامل تعیین‌کننده در یک انتخاب رشته صحیح است.

محمدرضا پوردستمالچی، مشاور تحصیلی و کارشناس آموزشی صدا و سیما در گفتگو با خبرنگار در خصوص اهمیت انتخاب رشته برای داوطلبان آزمون سراسری گفت: یکی از مهم‌ترین انتخاب‌های هر فرد در زندگی، انتخاب رشته تحصیلی و به تبع آن آینده شغلی است. انتخابی که متاسفانه در بسیاری موارد افراد اصول لازم برای آن را رعایت نمی‌کنند.

وی تاکید کرد: انتخاب رشته اشتباه، آینده علمی و شغلی فرد را به کلی تحت تاثیرات مخرب قرار می‌دهد و برعکس، یک انتخاب رشته اصولی، می‌تواند تضمین‌کننده موفقیت‌های آتی فرد باشد.

پوردستمالچی با اشاره به اینکه در طول انتخاب رشته، داوطلبان در مرحله مهمی از زندگی خود قرار می‌گیرند، افزود: تشخیص درست آنها در این برهه حساس، سازنده آینده شغلی و اجتماعی آنها خواهد بود.

وی با اشاره به عوامل موثر در انتخاب رشته توضیح داد: عوامل موثر بر انتخاب رشته تحصیلی دانش‌آموزان شامل دو محور کلی است: عوامل بیرونی و عوامل درونی؛ از مهمترین عوامل بیرونی تاثیرگذار می‌توانیم به مواردی چون خانواده، محیط آموزشی، افراد تاثیرگذار در زندگی فرد، گروه‌های همسالان، رسانه‌ها و ... اشاره کرد. عوامل درونی موثر نیز عبارتند از علاقه، ارزش‌های فرد، اعتقادات، توانمندی‌ها و مهارت‌ها، ویژگی‌های شخصیتی و اهداف و تجربیات.

پوردستمالچی مطرح کرد: بدیهی است پیش از مرحله انتخاب رشته باید آموزش‌های لازم به داوطلبان داده شود چرا که

کوچکترین اشتباه در انتخاب کد رشته شهر ممکن است خسارات جبران‌ناپذیری به بار آورد. 

این مشاور تحصیلی و کارشناس آموزشی خاطرنشان کرد: همه دواطلبان باید در فرایند انتخاب رشته محدودیت‌ها و شرایط خاص خود را در نظر داشته باشند و از تصمیم‌گیری بدون در نظر گرفتن واقعیات حذر کنند. انتخاب رشته باید طوری تنظیم شود که بر اساس ترجیحات و علاقه فرد باشد؛ همچنین با روحیات و صفات شخصیتی وی سازگاری داشته باشد تا آینده شغلی مناسبی برای او فراهم کند. علاوه بر این بایستی داوطلب، توانایی‌ها خود و همچنین شرایط مختلفی اعم از شرایط خانوادگی، موقعیت جغرافیایی و ... را نیز در نظر گیرد.

پوردستمالچی در خصوص  انتخاب رشته اصولی و هوشمندانه، گفت: دانش‌آموزان در انتخاب رشته ابتدا باید رشته و دانشگاه‌هایی که مورد علاقه و ترجیح شخصی خودشان است را از میان دفترچه انتخاب کنند. باید توجه داشت که انتخاب مبتنی بر علاقه و دانش فرد عامل تعیین‌کننده در یک انتخاب رشته صحیح است. در انتخاب رشته باید ابتدا به علاقه‌مندی در رشته تحصیلی توجه کرد و در وهله بعد مسائلی نظیر امکان اقامت و سازگاری در شهرهای مختلف را نیز در نظر گرفت. داوطلب ممکن است بدون در نظر گرفتن امکانات و شرایط زندگی در شهری خاص و نداشتن دانش و اطلاعات کافی درباره یک دانشگاه، آن دانشگاه را انتخاب کند. در نتیجه در طول تحصیل مجبور به تحمل مشکلات متعدد شده که موجبات دلزدگی و از بین رفتن انگیزه فرد را فراهم می‌کند.

وی ادامه داد: در وهله دوم اولویت انتخاب با رشته‌هایی است که با توجه به رتبه داوطلب، ارتباط بیشتری با علایق و ترجیحات وی دارد. در نظر گرفتن رتبه داوطلب عامل بسیار مهم و تاثیرگذار در انتخاب رشته صحیح و در نهایت پذیرش در دانشگاه است. گاهی اوقات داوطلبان با انتخاب‌های نادرست و یا هیجانی، بدون در نظر گرفتن رتبه، خود را از پذیرش در یک رشته تحصیلی مناسب محروم می‌کنند. بهترین انتخاب، انتخابی واقع‌بینانه است که در آن علاقه‌مندی‌های فرد نیز در نظر گرفته شده باشد.

پوردستمالچی در زمینه انتخاب رشته اصولی و هوشمندانه افزود: داوطلب باید شناخت واقع‌بینانه‌ای نسبت به تیپ شخصیتی، استعدادها و اهداف خود داشته باشد.همچنین آشنایی و آگاهی کامل نسبت به تمامی رشته‌های دانشگاهی مربوط به گروه آزمایشی خود و کسب اطلاعات در خصوص سطح علمی و امکانات رفاهی دانشگاه‌ها و مسافت شهرها تا شهر سکونت داوطلب اولین نکاتی هستند که داوطلبان و خانواده‌های آنها باید در نظر داشته باشند.

وی خاطرنشان کرد: داوطلب باید درباره ماهیت رشته‌های تحصیلی، شرایط ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر و آینده شغلی ببمرتبط با آن رشته‌ها اطلاعات صحیح و جامعی داشته باشد تا بتواند تصمیمات درست اتخاذ نماید.

مهمترین ابزارهای انتخاب رشته

این مشاور تحصیلی در خصوص ابزارهای مهم انتخاب رشته گفت: اولین ابزار، کارنامه داوطلب است. کارنامه، راهنمایی است جهت تشخیص درست درخصوص این مسئله که فرد در کدام یک از رشته‌ها و دانشگاه‌ها شانس قبولی بیشتری دارد.

وی دفترچه راهنمای انتخاب رشته را دومین ابزار برای انتخاب رشته دانست و افزود: تمامی کد رشته‌ها و دانشگاه‌ها، قوانین و تبصره‌ها در دفترچه انتخاب رشته آمده به همین جهت مطالعه دقیق آن ضروری است.

پوردستمالچی به سومین ابزار جهت انتخاب رشته اصولی اشاره و ادامه داد: اطلاعات دقیق و جامع درخصوص رشته‌ها و آینده شغلی آنها و شهرها و دانشگاه‌ها ابزار دیگری است که باید به آن توجه کرد.

وی همراهی پدر و مادر و استفاده از تجربیات آنها را مرجع مهمی در این بخش دانست که نباید نادیده گرفته شود.

این کارشناس آموزش یکی از مهمترین چالش های دوران انتخاب رشته دانش آموزان را تصمیم‌گیری در مقیاس فردی عنوان کرد.

وی در این زمینه توضیح داد: باید توجه داشت که ناظران بیرونی مانند خانواده با شناخت دقیق از روحیات داوطلب می‌توانند در انتخابی اصولی‌تر نقش قابل ملاحظه و موثری ایفا نمایند. معمولا انتخاب رشته بدون تعامل با اعضای خانواده به خصوص پدر و مادر نمی‌تواند به بهترین شکل صورت پذیرد.

پاسخ  به یک سوال متداول در انتخاب رشته

پوردستمالچی در پاسخ به این سوال که آیا صرفا باید  معیارهایی مانند بازار کار، درآمد خوب، موقعیت اجتماعی رشته در هنگام انتخاب رشته در نظر گرفته شوند، گفت:بررسی‌ها نشان می‌دهند که این معیارها برای انتخاب رشته‌ای که پشیمانی به دنبال نداشته باشد لازم هستند، اما کفایت نمی‌کنند و باید به موارد دیگری نیز توجه کرد که مهمترین آنها "علاقه فرد" به آن رشته است.

وی در زمینه علاقه به رشته توضیح داد: چشم‌انداز فرد درباره زندگی اولین موردی است که باید آن را در نظر داشت. منظور این است که فرد باید بداند که در زندگی قرار است به چه جایگاهی برسد. برای ترسیم بهتر چشم انداز زندگی در آینده باید به خوبی روی علاقه‌مندی‌ها تمرکز کرد و فرد خود را در شرایط فارغ‌التحصیلی از تک تک رشته‌هایی که در حال حاضر به آنها علاقه دارد تصور کند و به این سوال پاسخ دهد که آیا این همان تصویری است که از آینده مورد علاقه‌ام در ذهنم دارم؟

این کارشناس آموزشی تاکید کرد: شغلی که فرد در آن حس خوبی دارد باید مد نظر قرار گیرد. داشتن چنین شغلی یعنی قرارگرفتن در جایگاهی که فرد می تواند بهترین عملکرد خود را به منصه ظهور رساند. این شغل، شور و شوق فراوانی را در فرد بر می انگیزد، خلاقیت او را افزایش می‌دهد و مسیر موفقیت او را هموار می سازد. اگر داوطلب استعداد و توانایی منحصر به فرد خود را شناسایی کند و در همان زمینه ادامه تحصیل دهد می تواند به حداکثر موفقیت دست یابد.

پوردستمالچی نکته مهم دیگر در انتخاب رشته را توجه به نیازهای شغلی جامعه در آینده دانست و مطرح کرد: داوطلب باید این دسته مشاغل را بشناسد و آنها را در انتخاب رشته خود لحاظ کند. دنیای کنونی به سرعت درحال تغییر و تحول است و مشاغل نیز با همان ریتم و سرعت در حال تغییر هستند؛  بنابراین در آینده، جامعه نیازمند مشاغلی خواهد بود که احتمالا در حال حاضر مطرح نیستند، همچنین تعدادی از مشاغل کنونی در آینده نه چندان دور اشباع می‌شوند.  

این کارشناس آموزشی به داوطلبان انتخاب رشته چند توصیه کرد و گفت:انسان ها در طول زندگی خود بارها در موقعیت تصمیم‌گیری و انتخاب قرار می‌گیرند. انتخاب‌هایی که هرکدام به نوبه خود سهم بسزایی در ساختن ادامه مسیر دارند. هریک از آن ها می‌توانند شروع یک موفقیت بزرگ، ادامه دهنده دستاوردهای پیشین، برگشت از مسیری اشتباه، یا جبران شکست‌های قبل باشند. پس در قدم اول درک کنید که هر کدام از تصمیم‌گیری‌های شما چه میزان اهمیت و ضرورت دارند.

وی در دومین توصیه خود از داوطلبان درخواست کرد: پس از درک اهمیت تصمیم‌گیری به دنبال راه‌های مناسب برای اتخاذ انتخابی صحیح باشید. در این راستا استفاده از منابع اطلاعاتی معتبر و مشورت با متخصصان خبره را فراموش نکنید. برای انتخاب خوب باید با دقت مطالعه و تحقیق کنید. اطلاعات لازم را کسب نمایید و تمام جوانب را به دقت بسنجید. حجم اطلاعات لازم برای یک تصمیم‌گیری خوب بسیار بالا بوده و این پیچیدگی ممکن است باعث گیج شدن شما شود. پس مراجعه به متخصصین آگاه می‌تواند همواره شما را کمک کند.

پوردستمالچی در پایان خاطرنشان کرد: اقدام در مرحله انتخاب رشته تحصیلی در معرض آسیب‌هایی است که بی‌تفاوتی و بی‌اطلاعی نسبت به آن آسیب‌ها می‌تواند آینده فرد و جامعه را تحت تاثیرات مخرب قرار دهد، همچنان که مواجهه درست و منطقی و مدبرانه با انتخاب رشته می‌تواند نوید بخش آینده و راهی مطمئن و کم دغدغه برای آنها باشد.