خودروهای برقی، طرحی برای بهبود مصرف سوخت

کتاب «خودروهای برقی برای شهرهای هوشمند، روندها، چالش‌ها و فرصت‌ها» با ترجمه مسیح مشهدی تفرشی به مسائلی همچون فناوری و منابع انرژی در خودروهای برقی، فناوری شارژ نمودن خودروهای برقی می پردازد

به گزارش خبرگزاری مهر، اگرچه صنعتی شدن جهان و افزایش امکانات زیست شهری، انسان‌ها را بیش از پیش در جایگاه سلطه بر طبیعت نشانده اما این انسان که با خلق مصنوعات خود موجبات پیشرفت‌های روزافزون را فراهم آورده، ناتوان در ایجاد تعادل میان زیست سالم و پیشرفت‌های صنعتی، خود را با بحران‌های جدی روبه‌رو کرده است. بحران‌هایی که تا حد زیادی از سوءمدیریت بهره‌گیری از منابع و توجه به ظرفیت‌های شهری ناشی شده و در پی آن مسئله آلودگی هوا، یکی از اصلی‌ترین معضلات زیست‌محیطی معاصر را به‌وجود آورده است. انتشار بیش از پیش سوخت‌های فسیلی در بسترهای مختلف و تولید خودروهای غیراستاندارد به آن دامن زده و امکان یک زندگی سالم را سلب کرده است. طبق گزارش هوشنگ فلاحتیان، معاون برنامه‌ریزی وزارت نفت، در سال ۱۴۰۲ مصرف روزانه بنزین به ۱۲۲ میلیون لیتر رسیده است؛ این در حالیست که در دو سال گذشته میانگین مصرف روزانه بنزین ۸۸ میلیون لیتر بوده است و در این میان تاکنون تغییر قابل‌توجهی در تکنولوژی خودروها صورت نگرفته و باعث شده روزانه ۲۵ میلیون لیتر بنزین بیشتر در قیاس با استانداردهای بین‌المللی بسوزد.

این افزایش، تأثیرات غیرقابل جبرانی برجای گذاشته و سبب شده تا توجه‌ها به ارائه راهکارهای هوشمند جلب شود. از جمله اینکه در دهه ۸۰ قانون بهینه‌سازی مصرف سوخت طراحی شد و با ارائه راهکارهای تشویقی باعث توسعه سبد سوخت توسعه سی‌ان‌جی موجب شد مصرف‌کنندگان به سمت آن سوق پیدا کرده و خودروسازان نیز ترغیب شوند خودرو سی‌ان‌جی سوز تولید کنند تا به این واسطه تقاضای بنزین ۱۸ میلیون لیتر کاهش یابد.

علاوه بر این در ایران و همچنین سایر کشورهای دنیا در راستای حل این معضل راهکار دیگری نیز به گزینه‌ها اضافه شد. این راهکار استفاده از خودروهای هیبریدی و الکتریکی به جای خودروهای با سوخت فسیلی بود. تا جایی که کشورهای اروپایی اعلام کرده‌اند از سال ۲۰۳۰ و نهایتاً ۲۰۴۰، تولید و فروش خودروهای دیزلی و بنزینی را متوقف و ممنوع اعلام کنند و با تولید و توسعه محصولاتی از جمله خودروهای برقی، کیفیت دیگری برای زیست شهری متصور شوند. از این‌رو کشورهایی نظیر نروژ را پایتخت خودروهای برقی جهان می‌دانند و هلند نیز رکورددار زیرساخت برای تولید خودروهای برقی است. همچنین در آلمان و فرانسه نیز شهروندان را با ارائه مشوق‌های مالی به خرید خودروهای برقی ترغیب می‌کنند. آنچه مسلم است وضع کردن محدودیت‌های سرسختانه آژانس‌های نظارتی در رابطه با تولید آلاینده‌های کربنی و نیتروژنی است که جهان را به سمت تکنولوژی ساخت خودروهای برقی سوق داده و در تلاش برای مهیا ساختن زیرساخت‌های آن است؛ چراکه فراهم ساختن و ایجاد این تکنولوژی برای بسیاری از کشورهای دنیا تبدیل به یک ضرورت شده است. آنچه امروز می‌بینیم این است که محبوبیت خودروهای برقی، شرکت‌های خودروسازی جهان را ترغیب به رقابت تنگاتنگ کرده تا جایی که آنها را به تولید خودروهایی بهتر و با توان پیمایش بیشتر سوق داده است.

خودروهای برقی با ویژگی بارز خود که مصرف بنزین را به صفر رسانده و در این راستا باعث کاهش مصرف سوخت و در نتیجه جلوگیری از معضلات وابسته به آن می‌شوند، فواید و مزایای متعدد دیگری نیز دارند که از جمله آنها می‌توان به عدم پرداخت هزینه سوخت، هزینه کم در نگهداری و استفاده، کاهش میزان آلودگی و در نتیجه کاهش آمار ابتلاء به بیماری‌های قلبی و تنفسی ناشی از آلودگی هوا اشاره کرد. همچنین نکات مهمی از جمله شتاب بیشتر، کاهش حجم و وزن موتور و کاهش هزینه‌های تعمیرات و بهبود راندمان تبدیل انرژی از دیگر ویژگی‌های مهم این خودروها به شمار می‌رود. به همین جهت بسیاری از کشورها با ارائه تسهیلات ویژه و تبلیغات متنوع شهروندان را به خرید و استفاده از این خودروها تشویق و ترغیب می‌کنند.

در این میان آنچه مسلم است فرهنگ‌سازی استفاده از این خودروها و گفتن از امکانات وسیع این محصولات جهت آگاهی رساندن به مردم ضروری است. ازاین‌رو تولیدات محتوایی وسیعی از جمله فیلم، مستند، مصاحبه با متخصصین و کتاب‌ها بخشی از مسئولیت این فرهنگ‌سازی را به عهده گرفته‎اند. این تولیدات که در عین معرفی تکنولوژی ماشین‌های برقی به عموم مردم گام برمی‌دارند، با ارائه ویژگی‌های متنوع آنها شهروندان را برای بهره‌مندی از این تکنولوژی آماده می‌کنند.

در میان این روش‌های آگاهی‌رسانی، امروزه شاهد تألیف و ترجمه کتاب‌های زیادی در این راستا هستیم که از بین آن‌ها می‌توان به کتاب «خودروهای برقی برای شهرهای هوشمند، روندها، چالش‌ها و فرصت‌ها» با ترجمه مسیح مشهدی تفرشی اشاره کرد. این کتاب که توسط دکتر ایوانتیا ا. ناناکی، محقق بخش توسعه کسب‌وکار فناوری دانشگاه آرهوس دانمارک تألیف شده است، به مسائلی از جمله فناوری و منابع انرژی در خودروهای برقی، فناوری شارژ نمودن خودروهای برقی، تأثیر خودرو برقی بر فناوری شبکه و بر شبکه برق، الگوهای کسب‌وکار در صنایع خودروسازی و تغییر به سمت نوآوری کسب‌وکار، مطالعات موردی مدل‌های کسب‌وکار مورد استفاده برای استقرار تحرک برقی در مناطق شهری و حومه و چالش‌های عمده برای گذار انرژی پرداخته است. گسترش مطالب و موضوعات برای معرفی و امکانات این تکنولوژی آن را به عنوان یکی از کتاب‌های مرجع برای مطالعه عموم مردم و از جمله مؤسسات علمی، صنعتگران خودروسازی و سرمایه‌گذاران تبدیل کرده است.

نویسنده کتاب که خود تجربه تحقیقاتی گسترده در مدیریت پایداری، شهرهای هوشمند، خودروهای برقی و کاهش انتشار آلایندگی موتور احتراقی داشته است، هدف از انتشار این کتاب را ایجاد ابزار ارزشمندی عنوان کرده که در فرآیند برنامه‌ریزی منطقه‌ای و راهبردی با تمرکز به طرح حمل‌ونقل پایدار برای ذینفعان و تصمیم‌گیران مفید باشد و در این راستا می‌گوید: «خودروهای برقی در قلمرو شهرهای هوشمند، به عنوان راهکاری جایگزین شناخته می‌شوند که از طریق آن می‌توان جامعه کم کربن را ردگیری کرد. در مورد مفهوم تحرک برقی و تعامل آن با شهر و شبکه برق، به‌منظور یادآوری نیاز به یک رویکرد یکپارچه احساس می‌شود. در این زمینه کتاب تلاش دارد انبوهی از مسیرهای ممکن را بین آنچه که پیش از این به‌دست آمده و آنچه که هنوز مورد نیاز است ترسیم نماید. این امر با کاوش و ارزیابی راه‌هایی حاصل می‌شود که از طریق آنها می‌توان خودروهای برقی را در سیستم حمل‌ونقل شهری ادغام کرد و اینکه چگونه این راه‌ها می‌توانند مجموعه کاملی از فناوری‌ها و خدمات جدید را ایجاد نمایند و در عین حال کیفیت زندگی بهتری را ارائه دهند.»

مترجم کتاب، مسیح مشهدی تفرشی در مقدمه کتاب نوشته است: «افزایش مصرف انرژی در پنجاه سال اخیر و به‌ویژه سوخت‌های فسیلی موجب افزایش دی‌اکسید کربن، افزایش گرمای زمین و ایجاد مشکلات فراوان زیست محیطی شده است. سهم بخش حمل‌ونقل در انتشار دی‌اکسید کربن حدود یک پنجم از کل دی‌اکسید کربن تولید شده در جهان است. میزان دی‌اکسید موجود در محیط‌زیست تا سال ۲۰۵۰ به دو برابر میزان آن در سال ۲۰۰۵ خواهد رسید که از دیدگاه مسائل زیست‌محیطی و نقشه راه‌های موجود قابل قبول نخواهد بود. مطابق برنامه‌های جهانی، این مقدار در سال ۲۰۵۰ باید به نصف میزان آن در سال ۲۰۰۵ برسد.» او راهکار حل این مسئله و رسیدن به استاندارد جهانی را استفاده از تکنولوژی‌هایی نظیر خودروهای برقی دانست و در اینباره نوشت: «این موضوع در طی یک دهه اخیر، صنعت خودروسازی جهان را با یکی از دگرگونی‌های عظیم خود مواجه نموده است. یکی از ابعاد این دگرگونی، توسعه شتابان ساخت «خودروهای برقی» است که باتوجه به افزایش محبوبیت وسایل نقلیه پاک و دوستدار محیط‌زیست، بسیاری از شرکت‌های خودروسازی برتر در جهان به تولید خودروهای برقی و هیبریدی اقدام کرده اند.» همچنین با اشاره به دورنمای روشن توسعه این فناوری طبق تحقیقات معتبر جهانی و پیش‌بینی اینکه در دهه‌های آینده خودروهای برقی جای خودروهای با سوخت‌های فسیلی را خواهند گرفت افزود: «خودروسازان ایرانی، تاکنون فعالیت جدی و چشمگیر در این خصوص صورت نداده‌اند و اهتمامی به تولید خودروی برقی نداشته‌اند. از این رو دولت و خودروسازان داخلی باید ضمن توجه به این مهم، با دقت بیشتری به تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری در این حوزه دست زنند تا در آینده پیش‌رو خودروسازان وطنی بتوانند از فرصت ایجاد شده جهت جبران عقب‌ماندگی خود در این حوزه مهم صنعتی و اقتصادی اقدام کنند، با تولیدکنندگان خارجی رقابت داشته و حضوری فعال در بازار خودروی جهان داشته باشند.»

با نگاهی به این کتاب درمی‌یابیم زمان ورود به دنیای وسیع تکنولوژی و فناوری نه تنها زود نیست بلکه هر روزه با تولید خودروهای با سوخت بنزین و خارج از استاندارهای جهانی، زمان برخورداری از یک زندگی پیشرفته و در عین حال سالم را از دست می‌دهیم. اتوپیایی که در جهان صنعتی شده انتظارش را می‌کشیدیم با دستکاری‌های بیش از پیش انسان بر روی طبیعت به دیستوپیایی تبدیل گشته که دیگر از کنترل انسان خارج شده است. اما عرضه امکانات جدید می‌تواند امید ما را برای دستیابی به زندگی سالم همچنان زنده نگاه دارد تا اینبار به جای انتظار برای شهری آرمانی، با دست‌های خود برای رسیدن به زندگی ایده‌آل تلاش کنیم و با برخورداری از توان جمعی آن را بسازیم. خواندن این کتاب انگیزه ما را برای دستیابی به این مهم بیدار می‌کند.