دردسرهای یک سامانه / ابهاماتی که سامانه یک پارچه ایجاد کرد

بررسی ها نشان می دهد که در مرحله دوم سامانه یکپارچه فروش خودرو موعد تحویل خودرو به اغلب متقاضیان به سال بعد موکول شده؛ مساله ای که می تواند اهداف تاسیس سامانه را زیر سوال برد.

به گزارش خبرنگار مهر، ۲۴ خرداد ماه مرحله دوم عرضه خودرو از طریق سامانه یکپارچه فروش خودرو با اعلام اولویت‌های خودرویی به متقاضیان به اتمام رسید.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که در این دور نوبت تحویل اغلب متقاضیان خرید خودرو از طریق سامانه به سال ۱۴۰۳ موکول شده و این در حالیست که یکی از مهم‌ترین اهداف ایجاد سامانه یکپارچه، خروج دلالان از بازار خودرو و متوازن کردن عرضه و تقاضا بود اما حالا به نظر می‌رسد با انصراف متقاضیان، این افراد با ورود به بازار خودرو مجدد به تقویت نقش دلالان کمک کنند.

در واقع وزارت صمت متصور بود که با سامانه یکپارچه فروش خودرو می‌تواند علاوه بر تحویل خودرو با قیمت کارخانه به مصرف کنندگان و جلب رضایت حداقلی آنان، سروسامانی هم به بازار خودرو بدهد و نقدینگی مورد نیاز تولیدکنندگان را نیز تا حدودی تأمین کند اما با وضعیتی که در نوبت دهی خودروها پیش آمد به نظر می‌رسد این هدف نتواند به صورت کامل محقق شود.

یکی از اصلی‌ترین دلایلی که می‌تواند از تحقق این هدف جلوگیری کند، شرط فروش خودرو با قیمت روز است؛ بر همین اساس افرادی که موعد تحویلشان به نیمه دوم سال ۱۴۰۳ موکول شده نمی‌دانند که خودرو را دقیقاً با چه قیمتی قرار است خریداری کنند افرادی که موعد تحویلشان به نیمه دوم سال ۱۴۰۳ موکول شده نمی‌دانند که خودرو را دقیقاً با چه قیمتی قرار است خریداری کنند چراکه با توجه به تورم موجود، احتمال افزایش دوباره قیمت کارخانه‌ای خودرو تا سال آینده وجود دارد، بنابراین احتمال انصراف این دسته از افراد از خرید خودرو در سامانه یکپارچه، قوی است.

از سویی دیگر در نوبت دهی‌ها عبارت «پاییز ۱۴۰۳» و یا «زمستان ۱۴۰۳» ذکر شده است، بنابراین دقیقاً مشخص نیست متقاضی در چه تاریخی خودرو را تحویل خواهد گرفت. باید این مساله را مد نظر قرار داد که اغلب ثبت نام کنندگان در سامانه یکپارچه فروش خودرو متقاضیان عادی بوده و برای مصرف شخصی قصد خرید خودرو را دارند بنابراین چگونه می‌توان این افراد را متقاعد کرد که برای خرید خودرویی که قیمت نهایی و روز نهایی تحویل آن مشخص نیست بیشتر از یک سال صبر کنند؟!

اما یکی دیگر از مشکلاتی که این روزها به چشم می‌خورد مسئله عدم اجازه ثبت نام به افرادی است که مدارک هویتی شأن کامل است اما هنوز در سامانه‌ها دیده نمی‌شود. به عنوان نمونه فردی که تاریخ گواهینامه اش به اتمام رسیده و اقدام به اخذ گواهینامه جدید نیز کرده است ولی به دلیل عدم اتصال سامانه‌ها به هم اجازه ثبت نام به متقاضی نمی‌دهد و اعلام می‌کند که نقص مدرک دارد.

همچنین نکته دیگر آنکه وزارت صمت در مورد نحوه نوبت دهی شفاف سازی خاصی نکرده است؛ یعنی مشخص نیست نوبت افراد در سامانه یکپارچه بر اساس چه پارامتری تعیین شده است‌ مشخص نیست نوبت افراد در سامانه یکپارچه بر اساس چه پارامتری تعیین شده است. آیا وزارت صمت طبق فرمول قرعه کشی نوبت‌ها را تعیین کرده یا شیوه خاص دیگری برای اعلام اولویت‌ها داشته است؟

از سویی دیگر برخی از خودروهایی که در سامانه یکپارچه عرضه شده اند، خودروهای جدیدی محسوب می‌شوند که خط تولید آنها طی سال جاری راه اندازی شده است، بنابراین دقیقاً مشخص نیست خودروساز بتواند این خودروهای جدید را طبق تقاضای ایجاد شده به دست متقاضیان برساند یا خیر.

البته نمی‌توان منکر مزایای سامانه یکپارچه فروش خودرو شد؛ این سامانه در دور نخست عرضه خودرو که از اسفند سال پیش شروع شده بود، عملکرد به نسبت بهتری داشت اما در دور دوم به نظر می‌رسد وزارت صمت و خودروسازان بیشتر به دنبال «از سر باز کردن» وظیفه عرضه خودرو با قیمت کارخانه بودند.

نکته دیگر اینکه اگر قرار باشد خودروهای تولید شده در سال آینده به متقاضیان امسال تحویل داده شود، تکلیف کسانی که در دور سوم عرضه خودرو ثبت نام کنند، چه می‌شود؟ یعنی این افراد برای تحویل خودرو تا سال ۱۴۰۴ باید منتظر بمانند؟

برنامه وزارت صمت برای ایجاد این حجم از تعهدات برای خودروسازانی که همچنان از مشکلات عدیده‌ای از جمله کمبود نقدینگی، پایین بودن بهره وری و… رنج می‌برند، چیست؟