اتصال پیام رسان بانکی ایران و روسیه و انسجام بانکی و پولی ۲ کشور
وزیر امور اقتصادی و دارایی و سخنگوی اقتصادی دولت جمهوری اسلامی ایران در گفتگویی مشروح با خبرگزاری "اسپوتنیک" روسیه دیدگاههای خود در حوزه تعاملات اقتصادی بین المللی ایران را تشریح کرد.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از وزارت اقتصاد، متن کامل سوالات وپاسخ های وزیر اقتصاد و خبرنگار اسپوتنیک را در ادامه می‌خوانید:
سوال: همکاری‌های اقتصادی ایران و روسیه در دوره کنونی به‌ویژه با توجه به تحریم‌های شدید غرب علیه دو کشور چگونه پیش می‌رود و چگونه این تحریم‌ها در همکاری‌های اقتصادی دو کشور دور زده می‌شود؟
پاسخ: واقعیت این است که ایران و روسیه خیلی پیشتر از اینکه تحریم‌ها علیه دو کشور شروع شود، شرکای تجاری یکدیگر بوده اند و در حوزه‌های مختلفی با یکدیگر تعاملات و تبادلات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی متفاوت داشته اند. و من خاطرم هست (چون من در ترکیب هیأت ایرانی همراه رئیس جمهور بودم) بعد از اینکه ایشان حتی در خصوص تحریم‌هایی که در یک سال اخیر بر روسیه وضع شد، پیش از اینکه این تحریم‌ها شروع شود در جریان سفری که رئیس جمهور ایران به مسکو داشتند، پایه‌های همکاری‌های بلندمدت میان ایران و روسیه را به شکل مستحکمی با دو کشور پی ریزی کرده اند هنگامی که سید ابراهیم رئیسی از دیدار با رئیس جمهور روسیه برگشتند از ایشان سوال کردم که ملاقات چطور بود؟ در حد بسیار زیادی ابراز رضایت کردند که توافقات خوبی طبق آنچه که دو کشور انتظار داشتند در نشست رؤسای جمهور حاصل شده است. بنابراین ارتباطات ما بسته به شرایط تحریمی نبوده است. اما روشن است که وقتی محدودیت‌های بین المللی از طرف نظام سلطه و ایالات متحده علیه کشورهای مستقل وضع می‌شود، حتماً ظرفیت‌های همکاری‌های مابین این کشورها افزایش پیدا می‌کند و ما هم امیدواریم با توجه به اینکه دولت جدید ایران رسماً دیپلماسی خود را بر محور همسایگی و کشورهای همسو قرار داده است و روسیه یکی از مهمترین و اثرگذارترین اقتصادهای منطقه و جهان است در همسایگی ایران، بتوانیم از این قرابت و نزدیکی رویکرد دو دولت بیشترین استفاده را برای منفعت دو ملت ببریم.
سوال: تکامل یا یکپارچگی اقتصادی ایران و روسیه و پیوند تجارت بین دو کشور با پول ملی به چه سطوحی رسیده است؟ آخرین آمار حجم تبادلات جاری بین دو کشور چقدر است؟
پاسخ: طبق اطلاعاتی که از گمرک ایران دریافت کرده ام، در ۱۱ ماه سال جاری ایرانی بیش از یک میلیون و ۲۷۷ هزار تن صادرات به روسیه و دو میلیون و ۸۷ هزار تن واردات ایران از روسیه بوده است که به لحاظ ارزشی اگر تبدیل کنیم، معادل ۶۷۳ میلیون دلار ارزش صادرات و یک میلیارد و ۳۰۶ میلیون دلار ارزش واردات است که این عدد نسبت به سال گذشته افزایش داشت. به جهت اینکه دو دولت اراده جدی برای افزایش مناسبات تجاری و اقتصادی و سرمایه گذاری بین دو کشور دارند، یکی از شرایط و لوازم آن همین مسئله مناسبات پولی است که به آن اشاره کردید و من امروز خوشحال هستم که خدمتتان عرض می‌کنم به این جهت که کشورهای ثالث نتوانند در روابط اقتصادی ایران و شرکای خود مانع ایجاد کنند، ما ناچار بودیم که نظامات پولی متقابل میان ایران و شرکایش را گسترش دهیم. همانطور که سرمایه گذاران روسی نیازمند ریال بودند و تجار ایرانی نیازمند روبل بودند، ما بتوانیم از ظرفیت پول‌های محلی استفاده کنیم. امروز، سیستم‌های پیام رسان بانکی دو کشور کاملاً به یکدیگر متصل شده اند و بانک‌های دو طرف با ایجاد زیرساخت‌های قانونی به زودی می‌توانند نزد یکدیگر گشایش حساب انجام دهند. این اتفاق در ماه‌های آینده یعنی احتمالاً در همین سال ۲۰۲۳ میلادی استفاده از کارت‌های بانکی شبکه بانکی ایران در روسیه و کشورهای مرتبط و همچنین استفاده از کارت‌های بانک‌های روسی در ایران برای تجار، گردشگران و مردم دو کشور با اراده‌ای که دو کشور نشان داده اند، فراهم خواهد شد. اینها پیام‌های بسیار خوبی است مبنی بر اینکه ما در حال کنار گذاشتن موانع بانکی و ارزی بین ایران و روسیه را بر گسترش روابط اقتصادی کنار می‌گذاریم و می‌توانیم از یک انسجام بانکی و پولی بیشتری در یک بستر امن برای مبادلات خود استفاده کنیم، بدون آنکه نیاز باشد از سوییفت و سایر پیام رسان های مالی و شبکه‌های از این دست استفاده کنیم.
سوال: آندری بلوسوف، رئیس هیئت مدیره راه آهن روسیه گفت: شرکت راه آهن روسیه در ساخت بخش راه آهن رشت - آستارا در ایران مشارکت فعال خواهد داشت. هزینه این پروژه چقدر است؟ آیا شرکت راه آهن روسیه به تنهایی یا با مشارکت شرکت ایرانی این پروژه را اجرا خواهد کرد؟ شرکت راه آهن روسیه از چه زمانی ساخت این بخش از این پروژه را آغاز می‌کند و چه زمانی تکمیل می‌شود؟
پاسخ: آخرین گزارشی که به دست من رسیده است، حاکی از سرمایه گزاری مشترک است، به این معنا که بخشی از هزینه این مسیر از طرف روسیه و بخش دیگر از طرف شرکت ایرانی تأمین مالی خواهد شد. ما حتی در وزارت اقتصاد این پیشنهاد را داده ایم که صندوق توسعه ملی ایران با توجه به استراتژیک بودن این پروژه ورود بکند و امیدوار هستیم که بتوانیم صندوق را قانع بکنیم که به عنوان شریک این پروژه اقدام کند. با توجه به تأکیدی که رؤسای جمهور هر دو کشور بر بازگشایی این کریدور داشته اند ما امیدوار هستیم قبل از اینکه دولت فعلی ایران دوره چهار ساله خود را به پایان برساند بتوانیم شاهد افتتاح این پروژه باشیم.
سوال: آیا ایران آماده ارائه پیشنهاداتی به شرکت راه آهن روسیه برای اجرای پروژه‌های دیگر در ایران است؟ اندازه و ارزش این پروژه‌ها چقدر ممکن باشد؟
پاسخ: بله، ما چند پروژه دیگر هم با دوستان و طرف‌های روس خود داشتیم. هم در حوزه راه آهن و هم در حوزه نیروگاهی که در سفر آقای رئیس جمهور به مسکو اینها قطعی شد و مورد توافق قرار گرفت و امیدواریم همه این مجموعه پروژه‌ها که بخشی از آنها از طریق فایننس در واقع تأمین خواهد شد و بخشی هم که تأمین مالی آن به عهده طرف ایرانی هست هر چه زودتر مورد بهره برداری قرار گیرد.
سوال: عضویت ایران در سازمان شانگهای و تلاش فعلی تهران برای پیوستن به گروه کشورهای بریکس، تا چه اندازه می‌تواند به رشد اقتصاد ایران و مقابله با تحریم‌های اقتصادی غرب کمک کند؟ آیا عضویت در سازمان شانگهای و بریکس فرصتی برای گسترش مبادلات اقتصادی با کشورهای اتحادیه اوراسیا می‌بینید؟
پاسخ: حتماً این فرصت برای گسترش روابط اقتصادی ما با کشورهای اوراسیا وجود دارد و اساساً آینده جهان آینده منطقه گرایی و چندقطبی خواهد بود نه یک‌جانبه‌گرایی در اقتصاد جهانی. پیمان‌های منطقه‌ای به ویژه با شرکای مهم منطقه‌ای از جمله شانگهای یا بریکس مواردی هستند که دهه‌های آینده اقتصاد دنیا بر دوش و شانه‌های این غول‌های اقتصادی به پیش خواهد رفت. به طور خاص در مورد این دو پیمانی که شما اسم بردید، می‌دانید که چندین عضو مشترک هم وجود دارد. سه عضو از پنج عضو اصلی بریکس همان اعضای اصلی سازمان همکاری‌های شانگهای هم هستند و جمهوری اسلامی ایران به غیر از روسیه و چین با دو عضو دیگر، یعنی برزیل و آفریقای جنوبی هم روابط خوبی دارد که کمک می‌کند هم برای منطقه آسیای میانه و هم بین اقتصادها ی نو ظهور که ما بتوانیم قدرت منطقه‌ای بالاتری را برای تغییر دادن نظم اقتصاد جهانی به نفع اقتصادهای نوظهور در پیش بگیریم.
سوال: منابع اعلام کردند که کشورهای آفریقایی با توجه به تجربه ایران در دور زدن تحریم‌های غرب برای تسهیل در انجام معاملات مختلف با روسیه به ایران متوسل خواهند شد. ایران در این زمینه چه نقشی و کمکی می‌تواند داشته باشد؟
پاسخ: ما با توجه به اینکه بیش از ده است که در دور جدید تحریم‌های ایالات متحده تجربه اداره کردن اقتصاد در ذیل محدودیت‌های تحریمی را داریم و الان شرکت‌های ایرانی توانسته اند به بلوغ خوبی برسند که حجم تجارت ما همزمان با فشارهای تحریمی افزایش پیدا بکند، کاملاً آماده ایم که این نقطه نظرات را با سایر شرکای راهبردی در میان بگذاریم. شاید برای شما جالب باشد، ما در سال جاری میلادی میزان صادرات غیر نفتی ما بیش از تمام سال‌های گذشته بوده است و صادرات نفت ما هم در ماه‌های اخیر نسبت به سه سال اخیر، بیشتر بوده است بنابراین علی رغم اینکه توانسته ایم رکوردهای جدید را در تجارت خارجی و برون گرایی و همکاری‌های اقتصادی ثبت کنیم. همچنان اصرار داریم که از ظرفیت‌های کشورهای همسایه و همسو اگر بتوانیم استفاده کنیم، با سرعت بیشتری خواهیم توانست به رشد اقتصادی ایران کمک کنیم.
سوال: وزیر دارایی عربستان می‌گوید سرمایه گذاری‌های عربستان در ایران ممکن است پس از توافق دو طرف خیلی سریع اتفاق بیفتد، آیا حاضرید در عربستان سرمایه گذاری کنید و در کشور خود را برای سرمایه گذاری به روی ریاض باز کنید؟ آینده روابط اقتصادی ایران و عربستان چگونه می‌بینید؟
پاسخ: دولت ما بر اساس سیاست همسایگی کاملاً آماده نوسازی روابط اقتصادی با تمام کشورهای منطقه است و تحکیم روابط همسایگی را عامل قوی شدن منطقه می‌داند. به لحاظ فناوری‌های جدید مثل نانو و بیو می‌توانیم منبع صادرات و سرمایه‌گذاری باشیم و کشورهایی مانند عربستان هم فرصت تعاملات اقتصادی را خواهند داشت.