آمار دفتر اطلاعات و دادههای آب کشور نشان میدهد، با سپری شدن ۲۰۶ روز از سال آبی، تا ۲۷ فروردین (سال آبی ۱۴۰۱-۱۴۰۰) میزان کل حجم آب در مخازن سدهای کشور حدود ۲۶.۱۵ میلیارد متر مکعب است که نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته ۱۲ درصد کاهش نشان میدهد.
به گزارش ایسنا، بررسی وضعیت ورودی سدهای کشور نشان میدهد که ورودی به مخازن در سال آبی جاری به ۲۰.۷۱ میلیارد مترمکعب رسیده است که کاهشی معادل ۳ درصد نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته دارد.
همچنین میزان پرشدگی سدهای استان تهران، سد زایندهرود در استان اصفهان، سدهای استان خوزستان و سدهای حوضه آبریز دریاچه ارومیه در شرایط فعلی به ترتیب حدود ۲۵ درصد، ۳۰ درصد، ۵۷ درصد و ۷۳ درصد بوده و با توجه به شرایط اقلیمی کشور و وضعیت ذخایر منابع آبی، رعایت الگوی بهینه مصرف در بخشهای مختلف امری ضروری است.
از سوی دیگر طی ۵۰ سال برداشت از منابع آب زیرزمینی سبب شده است که بیش از ۱۳۰ میلیارد متر مکعب از ذخایر آب زیرزمینی کاسته شود. افت سطح آب زیرزمینی پیامدهای مخربی مانند خشک شدن رودخانهها و تالابها، از بین رفتن پوشش گیاهی، افزایش گرد و خاک، نشست زمین، ایجاد فروچالهها و شکافهای طولانی در دشتها و شور شدن آب زیرزمینی را بهدنبال دارد.
نشست زمین علاوه بر خسارتهایی که به زیرساختها و ابنیه وارد میکند، خسارت جبرانناپذیری برای آبخوانها دارد، چرا که نشست زمین به معنی پرشدن حفرههای خالی بین دانههای خاک و از بین رفتن ظرفیت ذخیره آب در آبخوان است و دیگر امکان ذخیره آب در سفره آب زیرزمینی وجود نخواهد داشت.
درحال حاضر نشست زمین در دشت ورامین ۳۶ سانتیمتر در سال گزارش شده و در دشت کبودرآهنگ ۲۵ فروچاله با ابعاد چند دهمتری ایجاد شده است. پدیده شور شدن آب زیرزمینی در اغلب دشتهای کشور و بهویژه در دشتهای فلات مرکزی وجود دارد و در مناطقی برای استفاده از آب زیرزمینی نیاز به تجهیزات آبشیرینکن است.
تمامی این موارد نشان میدهد که برداشت از منابع آب زیرزمینی بیش از اندازه بوده است و با وجود همه این پیامدها این اضافهبرداشتها همچنان ادامه دارد. با توجه به مخاطرات ناشی از کسری مخزن، طرح احیا و تعادلبخشی منابع آبزیرزمینی در سال ۱۳۹۳ تصویب و از همان سال اجرای آن شروع شد. محدودیتهای موجود در کشور نشان میدهد، امکان تحقق کلیه اهداف پیشبینی شده با این روند فراهم نیست.
لذا اهم برنامههای طرح برای سالهای باقیمانده برنامه ششم توسعه (۱۴۰۰)، استقرار حدود ۹۲۰ گروه گشت و بازرسی، اتمام آماربرداری سراسری مرحله سوم و تهیه بیلان منابع آب محدودههای مطالعاتی، استمرار فعالیتهای اطلاعرسانی و فرهنگسازی، پیادهسازی الگوی مشارکتی مدیریت منابع آبزیرزمینی در دشتهای پایلوت و همچنین انسداد ۱۰۵۰۰ حلقه چاه غیرمجاز و نصب ۲۰ هزار دستگاه کنتور هوشمند حجمی روی چاههای مجاز است.
ضمناً اصلاح و تعدیل پروانههای بهرهبرداری و انجام فرایندهای بهرهبردار محور با توسعه سامانههای ایجاد شده نیز در دستور کار وزارت نیرو قرار دارد. اقدامات کنترلی و نظارتی بالا در مجموع منجر به مدیریت و کنترل برداشت در حدود ۴ میلیارد متر مکعب آب زیرزمینی از ابتدای طرح (۱۳۹۴) تا پایان برنامه ششم میشود.
وضعیت منابع آبی گویای یک واقعیت تلخ است، واقعیتی که اگر اکنون مانع گسترش آن نشویم با یک بحران جدی و غیرقابل کنترل تبدیل میشود، لذا باید از هماکنون تدابیر لازم برای مقابله با این چالش اندیشیده شود.
انتهای پیام
شناسه خبر: 257264