رمزگشایی از جعبه سیاه تغییرات نرخی رمزارزها/‌چه رابطه‌ای بین قیمت بیت‌کوین و نفت خام وجود دارد

به جز شاخص قیمت سهام تسلا، هیچ رابطه معناداری بین تغییرات قیمت بیت کوین با قیمت نفت خام، طلا، یورو و حتی یوان چین برحسب دلار آمریکا وجود ندارد. بازار رمزارزها، بدون شک جدیدترین موضوع در حوزه فعالیت­‌های مالی-اقتصادی در جهان است. ابهامات پیرامون آن، از یک طرف ناشی از علاقه طراحان اولیه بر ناشناخته ماندن این بازار است که خود سبب افزایش توجه‌های خاص به این بازار مالی شده است. از طرف دیگر ذات هر تکنولوژی و نوآوری جدیدی در ابتدای کار همراه با سئوالات متعدد و ابهامات فراوان است تا کم کم زوایای پنهان و پیدای آن برای عموم مردم روشن شود و به یک امر عادی و عمومی تبدیل شود. در حال حاضر متخصصان امر در خصوص این بازار نظرات مختلفی دارند. برخی آن را یک معامله غرری و یک کلاهبرداری بزرگ می‌دانند و برخی دیگر آنرا فرصت جدیدی برای حل و فصل معضلات نظام سنتی بانکداری. یکی از روش‌های شناسایی یک بازار جدید، تحلیل تطبیقی آن با سایر بازارهای مالی-اقتصادی است. در روش تطبیقی، حرکت­‌های نمودار قیمت یک کالا یا ارز را با نمودار یک کالا یا ارز دیگر می­‌سنجند و تاثیرات مستقیم یا غیرمستقیم آن در یک محدوده زمانی مشخص را بررسی می­‌کنند. به عنوان مثال تصویر 1 نمودار مقایسه­‌ای قیمت EUR-USD با GBP-USD در یک بازه زمانی ثابت است. همانطور که مشاهده می‌کنید حرکت شاخص قیمت پوند نسبت به دلار با حرکت شاخص یورو نسبت به دلار کاملاً هماهنگ و یکسان است. به این معنی که با بررسی یک نمودار می­‌توان حرکت نمودار دیگر را پیش­‌بینی کرد. یا به عبارت دقیق­‌تر نوسانات این دو شاخص اقتصادی کاملاً به یکدیگر وابسته و مرتبط است. تصویر 1- مقایسه نمودار تغییرات قیمت EUR-USD با GBP-USD رمز ارز بیت‌کوین به دلیل ماهیت دیجیتالی که دارد؛ دارای نوسانات بزرگ مقیاس و غیرقابل پیش­‌بینی است. این نوسانات ناشی از سیال بودن معیار ارزشی این شاخص است. یعنی فعالان این بازار، هنوز معیار ثابت و محکمی برای ارزش­‌گذاری آن در اختیار ندارند. لذا هر پارامتری می­‌تواند بیم و امیدهای گسترده­‌ای را در میان فعالان این بازار برانگیزاند. در چنین شرایطی با استفاده از تحلیل تطبیقی و مقایسه نوسانات آن با سایر بازارها، تا حدودی می­‌توان ریشه­‌ها و شاخص­‌های موثر بر این بازار را شناسایی کرد. همچنین می­‌توان درک نمود که کدام یک از بازارهای مالی-اقتصادی، علی­رغم پروپاگاندای رسانه­‌ای، ارتباط چندانی با نوسانات قیمت بیت کوین ندارد. در ابتدا نمودار تطبیقی رمز ارز بیت کوین با شاخص قیمت نفت خامِ وست تگزاس اینترمدیت (WTI) و شاخص قیمت طلا بررسی شده است تا میزان تغییرات سهمگین ارزش بیت کوین در بازه­‌های زمانی کوتاه مدت، کاملا درک شود. درک این مطلب، کلید فهم خطرات سرمایه­‌گذاری در بازار رمز ارزهاست. در تصاویر زیر، تغییرات شاخص قیمت بیت کوین، نفت خام (WTI) و طلا برحسب دلار، نمایش داده شده است. نمودارهای زیر برحسب درصد تغییرات شاخص قیمت از ابتدای بازه زمانی مورد نظر، مقیاس­‌گذاری شده است. در این تصاویر به خوبی میزان تغییرات سریع و سنگین شاخص قیمت بیت­‌کوین با دو شاخص بنیادین در اقتصاد جهانی یعنی طلا و نفت، قابل مشاهده است. تصویر 2- مقایسه درصد تغییرات شاخص قیمت بیت کوین، نفت خام (WTI) و طلا برحسب دلار امریکا در طول 6 ماه اخیر در نمودار فوق شاخص قیمت نفت خام به رنگ مشکی، شاخص قیمت طلا به رنگ قرمز و شاخص قیمت بیت کوین به رنگ آبی نمایش داده شده است. در محدوده 6 ماه اخیر نوسانات قیمت بیت کوین بین منفی 31%  تا بیش از مثبت 41% بوده است. آخرین قیمت آن نیز در زمان نگارش این گزارش، به نسبت 6 ماه قبل  منفی 20.59% درصد کاهش داشته است. در همین محدوه زمانی نوسانات قیمت نفت خام (WTI) بین منفی 14%  تا بیش از مثبت 22% بوده است. آخرین قیمت آن نیز در زمان نگارش این گزارش، به نسبت 6 ماه قبل منفی 27.75% درصد کاهش داشته است. در همین محدوه زمانی نوسانات قیمت طلا بین منفی 4.4%  تا بیش از مثبت 4% بوده است. آخرین قیمت آن نیز در زمان نگارش این گزارش، به نسبت 6 ماه قبل منفی 1.34% درصد کاهش داشته است. وقتی محدوده زمانی را افزایش دهیم؛ کم کم متوجه حجم سنگین نوسانات قیمت بیت­‌کوین خواهیم شد. در ادامه نمودار تغییرات شاخص قیمت سه گزینه فوق برای بازه‌­های یکساله، دوساله و پنج ساله ارائه شده است. تصویر 3- مقایسه درصد تغییرات شاخص قیمت بیت کوین، نفت خام (WTI) و طلا برحسب دلار امریکا در طول 1 سال اخیر تصویر 4- مقایسه درصد تغییرات شاخص قیمت بیت کوین، نفت خام (WTI) و طلا برحسب دلار امریکا در طول 2 سال اخیر تصویر 5- مقایسه درصد تغییرات شاخص قیمت بیت کوین، نفت خام (WTI) و طلا برحسب دلار امریکا در طول 5 سال اخیر همانطور که در نمودار فوق مشاهده می­‌شود؛ تغییرات شاخص قیمت بیت کوین برحسب دلار تا مرز مثبت 6400% رسیده است. در حالی که حداکثر تغییرات شاخص قیمت نفت و طلا برحسب دلار، در طول  5 سال اخیر حداکثر بین منفی 70%  الی مثبت 70% بوده است. به این ترتیب مشخص شد که درصد تغییرات بازار رمز ارزها برای سرمایه­‌های خرد، غیرقابل تحمل و ویرانگر است و حضور این سرمایه‌ها در چنین بازاری به شدت پرریسک و خطرآفرین است. در ادامه نمودار تغییرات قیمت بیت کوین را به طور تک به تک با تغییرات قیمت پنج شاخص مهم در بازارهای مالی-اقتصادی جهان بررسی می­‌کنیم. این شاخص­‌ها عبارتند از: نفت خام(WTI) طلا یورو یوان چین سهام شرکت تسلانفت خام(WTI)نفت خام(WTI)طلاطلایورویورویوان چینیوان چینسهام شرکت تسلاسهام شرکت تسلاهدف از بررسی این نمودارها، پیداکردن یک رابطه مستقیم یا غیرمستقیم، بین تغییرات هریک از شاخص های فوق با تغییرات ارزش بیت کوین است. ابتدا نمودارهای زیر را نگاه کرده و اندکی بررسی نمائید. تصویر 6- مقایسه نمودار تغییرات قیمت بیت کوین با نمودار تغییرات قیمت نفت خام (WTI) برحسب دلار آمریکا تصویر 7- مقایسه نمودار تغییرات قیمت بیت کوین با نمودار تغییرات قیمت طلا برحسب دلار آمریکا تصویر 8- مقایسه نمودار تغییرات قیمت بیت کوین با نمودار تغییرات قیمت یورو برحسب دلار آمریکا تصویر 9- مقایسه نمودار تغییرات قیمت بیت کوین با نمودار تغییرات قیمت یوان چین برحسب دلار آمریکا تصویر 10- مقایسه نمودار تغییرات قیمت بیت کوین با نمودار تغییرات شاخص قیمت سهام تسلا برحسب دلار آمریکا با بررسی نمودارهای فوق درمی‌­یابیم که به جز شاخص قیمت سهام تسلا، هیچ رابطه معناداری بین تغییرات قیمت بیت کوین با قیمت نفت خام، طلا، یورو و حتی یوان چین برحسب دلار آمریکا وجود ندارد. البته شاید در برخی محدوده‌های زمانی بتوان ارتباط اندکی بین این تغییرات پیداکرد؛ اما امکان پیش‌بینی کنترل شده آن در تمام زمان­‌ها وجود ندارد. نکته قابل توجه اینکه به دلیل قیمت‌گذاری همه شاخص‌ها برحسب دلار آمریکا، تقویت یا تضعیف ارزش دلار گاها سبب حرکت­‌های نسبتاً هماهنگی در کلیه بازارهای مالی شده است. اما این موضوع ربطی به بحث ما ندارد. نهایتاً پس از بررسی نمودارهای متعدد، متوجه می­‌شویم که نمودار تغییرات شاخص قیمت سهام تسلا، ارتباط کاملا معناداری با تغییرات شاخص قیمت بیت کوین دارد. در زیر نمودار مقایسه­‌ای این دو شاخص را با استفاده از دو منبع اعلام قیمت مختلف ارائه کرده­‌ایم. تصویر 11 تصویر 12 به خوبی مشاهده می­‌شود که روند تغییرات قیمت بیت کوین و قیمت سهام تسلا، به‌ویژه در ماه­‌های اخیر ارتباط کاملا معناداری با یکدیگر دارند. بررسی دقیق‌­تر این دو نمودار در بازه­‌های زمانی مختلف و تحلیل فاندامنتالی (سیاسی – اقتصادی) اظهارات مدیران تسلا، می­‌تواند نکات بسیار دقیق و ظریفی را برای علاقمندان به مطالعات سیاسی-اقتصادی بین الملل روشن نماید و ما را به پاسخ این سوال نزدیک سازد که آیا واقعا بیت کوین یک بازار مالی کاملاً آزاد و فارغ از حمایت دولت‌ها و بنیادهای مالی قدرتمند جهانی است یا اینکه ابزاری در دست آنهاست. محمّدمهدی مؤمن دوست، کارشناس ارشد انرژی انتهای پیام/