ایران چگونه رتبه پنجم ذخیره سازی گاز را از دست داد؟
ایران در ابتدای دهه ۹۰ یکی از ۵ کشور سکاندار در ذخیره سازی گاز بود، اما این سکانداری دیری نپایید که با تغییر سیاست ها جایگاه خود را از دست داده است.
به گزارش خبرنگار مهر، ایران در ابتدای دهه ۹۰ یکی از ۵ کشور سکان دار در ذخیره سازی گاز بود، اما این سکان داری دیری نپایید و با تغییر سیاست ایران جایگاه خود را از دست داد و به مرور زمان با مسأله‌ای به نام نا ترازی گاز دسته و پنجه نرم کرد. این مساله به حدی حاد و جدی است که نمایندگان مجلس هم در این زمینه اظهار نظر کرده‌اند به طوری که حسین حسین زاده نماینده مجلس دوازدهم هم در این زمینه گفته بود: ایران متأسفانه در طول این سال‌ها در ذخیره سازی گاز بسیار ضعیف عملکرده است و در رتبه‌های آخر سهم ذخیره سازی گاز نسبت به مصرف قرار دارد، یعنی ما تنها ۱.۷ درصد مصرف خود، ذخیره سازی داشته‌ایم البته کارهای خوبی در سالهای گذشته صورت گرفته که ظرفیت خوبی است اما بروکراسی اداری که در شرکت ملی نفت ایران وجود دارد جلوی کار را می‌گیرد.
به گفته نماینده مردم لارستان امروز کشورهای اروپایی از جمله آلمان به شدت در حال توسعه گاز ال. ان. جی هستند که عملاً در آینده وابستگی خود را نسبت به گاز روسیه قطع کنند، بنابراین بنظر می‌رسد ما باید در این بازار نقش آفرینی داشته باشیم و با توسعه ظرفیت گاز ال. ان. جی که در کشور وجود دارد به سبک کشور قطر قدم برداریم و همکاری‌های منطقه‌ای خود را در زمینه نفت و گاز افزایش دهیم.
در گذشته‌ای نه چندان دور سهم عظیمی از ذخایر گازی را داشته و به عنوان یکی از ۵ کشور ذخیره کننده گاز شناخته می‌شدیم، اما آیا طی سالهای جدید که با عدیده ای از مشکلات ناشی از ناترازی گاز برداشته‌ایم آیا به عنوان عنوان یکی از کشورهای دارنده گاز طبیعی، آیا گامی در این راستا برداشته شده است.
ابتدای شهریور سال جاری بود که احمد رجبی مدیر تولید شرکت نفت مناطق مرکزی ایران گفت: از ابتدای ذخیره‌سازی گاز طبیعی امسال تاکنون مجموع گاز ذخیره شده در میدان‌های شوریجه D و سراجه قم از مرز ۲ میلیارد متر مکعب گذشت. انتظار می‌رود در صورت استمرار تحویل گاز طبق برنامه تنظیمی طی ماه‌های شهریور و مهرماه امسال، مجموع گاز ذخیره شده در دو میدان به رکورد جدیدی در حدود سه میلیارد متر مکعب برسد، این در حالی است که بالاترین مقدار رکورد ذخیره‌سازی دو میلیارد و ۸۷۰ میلیون متر مکعب در سال ۱۳۹۹ بوده است.
به گفته وی طرح‌های ذخیره‌سازی گاز شوریجه خانگیران و سراجه قم که از سالهای ۱۳۹۱-۱۳۹۰ به بهره‌برداری رسیده‌اند، در فصل سرد سال حدود ۲۵ میلیون متر مکعب در روز معادل یک فاز پارس جنوبی گاز به شبکه سراسری ارسال می‌کنند.
این طور که به نظر می‌آید ذخیره سازی گاز در چند میدان گازی و گنبدهای نمکی در حال انجام است، اما توسعه این ذخیره سازی با اما و اگرهایی همراه است که خود جای سوال دارد. رضا نوشادی مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز در این راستا گفت: ما برای اینکه بتوانیم حدود ۲۰ درصد از گاز مصرفی در روزهای سرد سال را با ذخیره‌سازی تأمین کنیم، نیاز به سرمایه‌گذاری ۵ تا ۵.۵ میلیارد دلاری در ۱۴ پروژه داریم. در نتیجه ارقام سرمایه‌گذاری در پروژه‌های ذخیره‌سازی آن قدر بزرگ نیست و در حد چند ۱۰۰ میلیون دلار است که از منابع داخلی قابل تأمین است.
ذخیره سازی گاز برای روزهای سرد سال
به گفته مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز، فعلاً هدف ما رسیدن به سطح ذخیره‌سازی ۱۰ درصد است که بتوانیم حدود ۱۰۰ میلیون متر مکعب گاز از طریق ذخیره‌سازی در روزهای سرد سال به شبکه تزریق کنیم. اگر طبق همان ریل‌گذاری قبلی اقدام می‌شد، اکنون به هدف تأمین روزانه ۱۰۰ میلیون متر مکعب رسیده بودیم. که می‌توانستیم از این طریق تمامی سوخت نیروگاه‌ها در فصل سرد سال را با گاز تأمین کنیم و دیگر نیازی به مصرف روزانه حدود ۱۰۰ میلیون لیتر گازوئیل و مازوت در نیروگاه‌ها در ماه‌های سرد سال نبود. بدین صورت درآمدزایی و ارزآوری بالایی نیز از طریق صادرات سوخت مایع نصیب کشور می‌شد.
نوشادی بیان کرد: پس از حضور در شرکت مهندسی و توسعه گاز، موضوع ذخیره‌سازی به عنوان یک اولویت اصلی در دستور کار قرار دادم. در فرودین‌ماه سال جاری عملیات اجرایی فاز دوم ذخیره‌سازی گاز شوریجه آغاز شد. ذخیره‌سازی در میدان بانکول نیز ارزیابی و اسناد مناقصه آماده شده است. ذخیره‌سازی گاز در میدان سراجه مراحل آخر مناقصه را می‌گذراند.
ضربه سنگین تحریم‌ها برای سرمایه گذاری در ایران
مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز گفت: میدان بانکول برای ذخیره‌سازی واگذار شده است، قزل تپه و مختار هم نهایتاً یکی دو ماه دیگر تعیین تکلیف می‌شوند، پیمانکارشان شناسایی و عملیات اجرایی‌شان شروع می‌شود. همچنین دو میدان دیگر هم برای ذخیره‌سازی گاز وجود دارد که نسبت به مابقی متفاوت هستند؛ یکی آبخوان یورتشا و دیگری نصرآباد کاشان. برای مطالعه ذخیره‌سازی گاز در میدان نصرآباد کاشان، ما در این دوره تحریم با یک شرکت اروپایی صاحب تجربه همکاری داشتیم، حالا اسم کشورش بماند.
به گفته نوشادی مطالعات میدان نصرآباد کاشان را نهایی کردیم چون ما اصلاً تجربه حضور در گنبدهای نمکی را نداریم و الان بسته کاری آن آماده است. ان‌شاءالله امیدواریم که بتوانیم سه ماهه اول سال ۱۴۰۲ وارد فرایند مناقصه آن شویم. وضعیت میدان آبخوان یورتشا هم همین طور است، یعنی مطالعاتش تمام شده و بسته کاری آن آماده است. طبق برنامه، در سال ۱۴۰۶ به توان عرضه ۱۰۰ میلیون متر مکعب گاز در روز خواهیم رسید.
خبرنگار مهر در انتها اضافه می‌کند، به باور کارشناسان انرژی در صورت ذخیره سازی گاز حتی امکان صادرات آن وجود داشت در صورتی که در این بازه زمانی نه تنها ذخیره سازی انجام نشده است بلکه کار تا جایی پیش رفت گمانه زنی‌هایی برای واردات گاز آن هم برای تأمین بخش خانگی وجود داشت در حالی که در گذشته‌ای نه چندان دور به به عنوان یکی از ۵ ذخیره کننده گاز در جهان شناخته می‌شد و اکنون یکی از عظیم‌ترین ذخایر گازی در جهان به خود اختصاص داده است، اکنون باید مجدد گامی در این راستا بردارد تا مبادا سال اینده با مشکلاتی که سال جاری داشتیم دست و پنجه نرم نکنیم. در این صورت نه نیازی به واردات گاز از کشورهای بیگانه داریم و نه افت فشار گاز در فصل سرد سال آن هم در استان‌های شمالی تجربه می‌کنیم.