رتبه دار نخست فرسایش خاک، جز ۸ کشور جهان در تنوع گیاهی است

رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی گفت: ایران به لحاظ تنوع گیاهی و ذخائر ژنتیکی در بین ۸ کشور نخست جهان قرار داشته که متاسفانه رتبه نخست فرسایش خاک را در اختیار دارد.

به گزارش خبرنگار مهر، امروز سه شنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۲ سومین همایش ملی حمایت و حفاظت جنگل‌ها و مراتع ایران در محل باغ گیاه شناسی برگزار شد. در ابتدای همایش سیدمجتبی خیام نکویی، رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات) به سخن پرداخت و گفت: در دوره فعلی بیشترین همکاری و مساعدت‌ها در بخش اجرا در حال انجام است. یکی از اقدامات برای ارتباط تحقیقات و اجرای آنها تدوین و طراحی شورای راهبردی تحقیقات منابع طبیعی است. در این راستا شورای راهبردی تحقیقات دامپزشکی شکل گرفت و ۵ مؤسسه تحقیقاتی در اختیار این شورا فعالیت دارد. وی افزود: با ایجاد شوراها بسیاری از پژوهش‌های کاربردی معرفی شد.

رئیس سازمان تات با بیان اینکه ضرورت دارد تا حفظ منابع طبیعی تبدیل به فرهنگ عمومی در جامعه شود، ادامه داد: در گذشته تصور این بود که با منابع انسانی محدود به مراقبت و حفظ منابع طبیعی باید پرداخت. در ادامه تجربه نشان داد که این نگاه باید تغییر کند. کشورهایی در حفاظت از جنگل‌ها و مراتع طبیعی موفق بوده‌اند که این امر را تبدیل به فرهنگ عمومی کردند.

وی تصریح کرد: نیاز است حفظ مواد آلی خاک، زیستگاه‌های حیات وحش و تنوع زیستی در ابعاد مختلف تبدیل به فرهنگ شود.

شکنندگی اکوسیستم منابع طبیعی

خیام نکویی با اشاره به آثار تغییرات اقلیمی بر منابع طبیعی گفت: تغییرات اقلیمی موجب شکنندگی اکوسیستم‌های جنگلی و مرتعی شده است.

وی افزود: کاهش بارندگی، تغییر در نوع بارش، افزایش درجه حرارت میانگین در تابستان و زمستان از جمله تغییرات اقلیمی است که موجب شکنندگی اکوسیستم‌های جنگلی و مرتعی جهان از جمله ایران شده است.

رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی تصریح کرد: باید متناسب با شرایط روز مدیریت حوزه‌های جنگل‌ها و مراتع انجام شود و الزام آن تربیت نیروی انسانی متخصص است.

این مقام مسؤول با بیان اینکه نیاز به بازنگری محتوای درسی رشته‌های منابع طبیعی است، گفت: تغییرات سر فصل دروس و مقاطع تحصیلی در حوزه کشاورزی متناسب با بخش اجرا نیست زیرا از حدود ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار بهره بردار فقط ۴ درصد از کشاورزان تحصیلات تکمیلی دارند. در واقع ۷۰ درصد شاغلان کم سواد یا بی سواد هستند که نشان می‌دهد تربیت نیروی انسانی در این بخش بسیار ضروری است.

وی اضافه کرد: راهکار متناسب با این موضوع برای بهره گیری از منابع طبیعی با استفاده از دانش‌های روز و تربیت افراد متخصص قابل پیگیری است تا اهداف منابع طبیعی و کشاورزی محقق شود

برنامه‌های پیشنهادی

رئیس سازمان تات با اشاره به موضوعات اولویت دار حوزه منابع طبیعی گفت: نیاز به حفظ منابع پایه به ویژه در حوزه خاک و جلوگیری از فرسایش آن از اولویت‌های منابع طبیعی است. متأسفانه ایران در فرسایش خاک رتبه نخست با فرسایش ۱۶.۷ درصد در هر هکتار را در اختیار دارد.

وی درباره اولویت بعدی افزود: هر برنامه در راستای احیا مراتع باید با آخرین فناوری‌های روز جلو برود. حفظ گونه‌های در حال انقراض و سرمایه ملی از اهمیت زیادی برخوردار است. ایران به لحاظ تنوع گیاهی و ذخایر ژنتیکی در بین ۸ کشور نخست جهان است.

وی ادامه داد: حفظ تنوع زیستی تمام گونه گونه‌های موجود در مراتع ضرورت سوم در منابع طبیعی است.

خیام نکویی در ادامه سایر ضروریات این بخش عنوان کرد: پشتیبانی از ایجاد نسخه بانک ژن، مدیریت حفظ و تعادل دام و مرتع، ایجاد طرح الگوی دانش بنیان قابل اجرا، حفظ گونه‌های مهم در زیستگاه‌های بومی، پیگیری بخش علمی نهضت کاشت یک میلیارد درخت، تأمین چوب با گونه‌های بومی و متناسب با محیط و البته سریع رشد، استفاده از ظرفیت دانشگاه‌ها در هدفمند کردن پایانه نامه‌ها به ویژه در دوره دکترا، جلوگیری از آفات پیش از طغیان و اتخاذ راهبردهای رشد بهره وری در منابع طبیعی از برنامه‌های ضروری است که باید در حمایت و حفاظت منابع طبیعی در کشور پیگیری شود.

وی ادامه داد: همچنین ایجاد بانک پشتیبان حفظ ژنتیک در حوزه منابع طبیعی، مدیریت حفظ و تعادل دام و مرتع، ایجاد طرح الگویی دانش بنیان، حفظ گونه‌های مهم مرتعی در زیستگاه‌های بومی، نهضت کاشت یک میلیارد نهال، تأمین چوب مورد نیاز گونه‌های بومی و سریع رشد، استفاده از ظرفیت دانشگاه‌ها به صورت هدفمند، ضرورت اتخاذ راهبردهای رشد بهره وری در منابع طبیعی در اولویت قرار گیرد.

رئیس سازمان تات در پایان گفت: بر اساس تفاهم نامه‌ای ۴۰۰ فارغ تحصیل پسا دکتری در سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در حوزه‌های مختلف مشغول شده‌اند که باید در حوزه منابع طبیعی نیز جذب شوند. شرایط موجود کشور به صورتی است که ۱۲۵ میلیون تن تولید کشاورزی داریم اما در حوزه امنیت غذایی با وجود محدودیت منابع آب، باید میزان مصرف آب را کاهش دهیم که مستلزم افزایش بهره وری با رسوخ دانش است و باید در حوزه منابع طبیعی نیز این اتفاق بیفتد.