سالها باور والدین این بود که باید دیکتاتورمنش و مقتدر باشند اما با روی کار آمدن سبکهای مختلف فرزندپروری، مثل فرزندسالاری، دیگر والدین فرقی با دوستان فرزندانشان ندارند. اما آیا دوستی والدین با فرزندان درست است؟
روانشناسان کودک و نوجوان بر رفتار دوستانه والدین با فرزندانشان تاکید دارند اما بر این موضوع نیز تاکید دارند که والدین باید نقش پدر یا مادر را داشته باشند نه دوست. در این مقاله مرکز مشاوره یاسان (مرکز روانشناسی تخصصی کودک و نوجوان و ارائه دهنده خدمات مشاوره آنلاین و حضوری( توضیح میدهد که بهترین نوع رابطه والدین با فرزندان چیست و آنها برای ایجاد رابطه مناسب باید چگونه برخورد کنند.
یاساننقش اصلی والدین از نقش دوست متفاوت است. کودکان به والدین نیاز دارند تا حد و مرزها را بشناسند، قوانین را یاد بگیرند و از جانب آنها به سوی هدفهای متعالی زندگی راهنمایی شوند. این درحالیست که دوست صمیمی به فرزند شما نمیگوید "چه زمانی باید به رختخواب بروند"، "واکسیناسیون او را چک نمیکند"، "به او درباره رعایت حد و مرزها توضیح نمیدهد"، "به او درباره عواقب درس نخواندن" یا "داشتن دوستان ناباب هشدار نمیدهد"؛ چون اینها همگی وظایف والدین است.
مشکلات و عواقب دوستی با فرزندان
1. محدودیت در تعیین قوانین: بسیاری از والدین بر این باورند که اگر دوست فرزندشان باشند، تربیت او آسانتر میشود؛ چون با هم دوست هستند پس هرچیزی که بگویند و هر چه بخواهند، فرزندشان اطاعت میکند اما در واقعیت این چنین نیست.
تلاش شما برای حفظ رابطهای دوستانه با فرزندتان، او را بیشتر گیج میکند. بچهها به کمک قوانین و مرزها احساس امنیت میکنند اما، اگر دوست فرزندتان باشید، برای حفظ این رابطه مجبور میشوید، از وضع قوانین و حد و مرزها برای او کوتاه بیایید. این موضوع مشکلات بزرگی را هم برای شما و هم برای فرزندتان به وجود خواهد آورد.
2. از دست دادن اقتدار: وقتی والدین در تلاش برای دوستی با فرزندانشان، خودشان را هم سطح آنها میکنند، بچهها مضطرب و ناآرام میشوند. آنها باید این اطمینان خاطر را داشته باشند که شما آنها را دوست دارید اما کنترل موقعیت در دستانتان است و از آنها محافظت میکنید.
اگر تلاش کنید، همیشه در جایگاه دوست با فرزندانتان رابطه داشته باشید، اقتدارتان را از دست خواهید داد و دیگر جلوه و جایگاه نگهبان و مراقب آنها را نخواهید داشت و فرزندانتان را از مهمترین حمایت در زندگی محروم خواهید کرد.
مرکز مشاوره یاسان، مرکز تخصصی "روانشناسی کودک و ارائهدهنده خدمات مشاوره آنلاین، حضوری و تلفنی"
3. اختلال در تربیت فرزندان: اگر به خاطر اینکه فرزندانتان شما را دوست داشته باشند و مورد تایید آنها باشید، اقتدار، خرد و تجربه پدرانه و مادرانه خود را کنار بگذارید، نمیتوانید فرزندانتان را به گونهای تربیت کنید که در آینده، آنها بتواند سختیها و ناملایمات زندگی را تحمل کنند.
4. تسلط فرزندان بر والدین: اگر والدین چهارچوب و حد و مرزیهای مورد نیاز را برای فرزندانشان تعیین نکنند، رابطهشان با کودک یا نوجوانشان تضعیف میشود به گونهای که این بچهها هستند که سعی میکنند پدر یا مادر خود را کنترل کنند.
به خاطر داشته باشید، بچهها نیاز دارند، شما برای آنها خط و نشان بکشید، با برخی کارهایشان مخالفت کنید، به آنها نه بگویید و آنها را نصیحت کنید. شاید آن لحظه برای فرزندانتان بدترین پدر و مادر دنیا به نظر برسید اما در نهایت بهترین کار را انجام دادهاید و محدودیتهایی را اعمال کردهاید که به نفع خودشان بوده است.
5. فشار روانی بر فرزندان: تلاش برای دوست شدن با فرزندان موجب تحمیل فشار روانی بر آنها میشود؛ چون آنها هنوز آنقدر بزرگ نشده که بتواند سنگینی بار این فشار را تحمل کند. در واقع وقتی مادران یا پدران درباره مسائل شخصی خود مانند مشکلات مالی، اختلافات خانوادگی، دعواهای زن و شوهری با فرزندان خود حرف میزنند، نه تنها باعث نزدیکتر شدن و ایجاد صمیمیت بین ولد و فرزند نمیشوند، بلکه ناراحتی و فشار روانی زیادی را به آنها تحمیل میکنند.
چگونه باید تعادل را در رابطه با فرزندان برقرار کنیم؟
هیچ پدر و مادری نمیخواهد آنقدر مقتدر باشد که فرزندانش احساس کنند که او دیکتاتور است. ضمن اینکه، شما فرزندانتان را دوست دارید و از وقت گذراندن با آنها لذت میبرید. همه اینها نباید موجب شود برای رسیدن به این اهداف، جایگاه خود را به عنوان والدین فراموش کنید. راههای زیادی هست که میتوانید به کمک آنها بدون اینکه نقش اصلی خود را به عنوان پدر یا مادر را از یاد ببرید، "رابطه دوستانهای" با فرزندانتان داشته باشید.
برقراری ارتباط دوستانه با فرزندان بسیار مهم است؛ در واقع کودکانی که والدینی حامی و همدل دارند، بیشتر در کارهای مدرسه مشارکت میکنند. ضمن اینکه آنها کمتر درگیر دعوا، دزدی یا رفتارهای ناهنجار میشوند. اما چطور میتوان بین دو نقش والد و دوست برای فرزندان تعادل برقرار کرد؟
1. دادن حق انتخاب و تصمیم گیری به فرزندان: وقتی سن فرزند شما کم است، بیشتر تصمیمگیریها را شما انجام میدهید اما وقتی کودک به تدریج بزرگ میشود و میتواند روی پای خودش بایستد، بهتر است در نقش یک مربی باشید؛ یعنی دستش را در تصمیمگیریها کمی باز بگذارید تا خودش انتخاب کند و تصمیم بگیرد.
البته این عقبنشینی و کم کردن تسلط و کنترل شما تا حد زیادی بستگی به میزان بلوغ و مسئولیتپذیری فرزندتان دارد. همچنین بدین معنی نیست که دیگر نمیتوانید نظم و انضباط متناسب با سنش را به او بیاموزید یا برایش حد و مرز تعیین کنید.
2. انجام فعالیتهای مشترک با فرزندان: فرصتهایی برای انجام کارهایی که هر دو دوست دارید فراهم کنید. البته حواستان باشد، نیت شما از برقراری ارتباطی دوستانه با فرزندتان نباید رفع نیازهای خودتان باشد! شما باید روابط دوستانه خودتان را با افرادی به غیر از فرزندانتان داشته باشید و همچنین باید تلاش کنید رابطه خود با همسرتان را تقویت کنید.
اگر هر هفته وقتی را به دوستان همسن و سال خود اختصاص دهید و با آنها وقت بگذرانید به خاطر سرگرمی یا رفع نیاز و رضایت شخصی به فرزندانتان وابسته نمیشوید.
مشاوره آنلاین «مرکز مشاوره یاسان» بهترین و راحترین شیوه دسترسی به خدمات روانشناسی کودک
3. کمک به مستقل شدن فرزندان: وقتی بچهها بزرگ میشوند، کم کم به استقلال و فردیت میرسند. این موضوع باعث میشود وابستگی آنها به والدین کمرنگ شود. در چنین حالتی بچهها از والدین جدا میشوند و هویت مستقلی برای خود ایجاد میکنند.
اگرچه استقلال به مرور و در طول زندگی اتفاق میافتد اما این موضوع برای نوجوانان و جوانان خیلی مهم است. به عنوان مثال آنها ممکن است از والدین خود دور شوند، زمان کمتری را با آنها بگذرانند و بخواهند حریم خصوصی بیشتری داشته باشند.
اغلب وقتی بچهها شروع به فاصله گرفتن و جدایی از والدین میکنند، روابط آنها با والدینشان دچار بحران و چالش میشود. این درگیریها طبیعی است و تا زمانی که فرزندتان سمت کارهای خطرناک نرفته یا رفتارهای ناهنجار از خودش نشان نداده است جای هیچ گونه نگرانی وجود ندارد. باید به او اجازه دهید این فاصله را ایجاد کند.
البته شاید روند استقلال و جدایی فرزندان، والدین را دچار استرس کند اما شما باید جلوی خودتان را بگیرید و سعی نکنید که مانع آنها شوید. بسیار اشتباه است که فکر کنید با تغییر جایگاه خود از والد به دوست میتوانید مانع از استقلال فرزندانتان شوید یا آنها را بیشتر کنترل کنید.
اگر مانع مستقل شدن فرزندتان از خودتان شوید باید عواقب آن را هم بپذیرید. عدم خودآگاهی، فقدان عزت نفس، نداشتن اعتماد به نفس تنها برخی از مشکلات وابسته ماندن فرزند به والدین است. شاید در دوران کودکی این مشکلات چندان بروز پیدا نکند اما قطعاً منجر به ایجاد اختلالات روانی در بزرگسالی خواهد شد.
بنابراین، شما به عنوان پدر یا مادر در عین حالی که به راهنمایی و تربیت فرزندانتان ادامه می دهید باید در این راه حامی آنان باشید و اجازه دهید جدایی و استقلال از شما را تجربه کنند.
4. انتخاب سبک تربیت متناسب با روحیات فرزندان: وقتی صحبت از والدین در جایگاه دوست میشود، هیچ چیز ثابت و یکسانی وجود ندارد. بهتر است والدین شیوه فرزندپروری خود را با توجه به نیازهای فردی هر یک از فرزندانشان انتخاب کنند. و در نهایت اینکه باید به جای تمرکز روی اینکه چطور دوست خوبی برای فرزندانتان باشید، روی والد خوب بودن تمرکز کنید.
البته با بزرگتر شدن فرزندان، نوع رابطهتان تغییر میکند و میتوانید او را در تصمیمگیریها مشارکت دهید و روابط دوستانه بیشتری باهم داشته باشید اما یادتان باشد که پدر و مادر بودن موهبت بزرگ و افتخاری ویژه است.
فرزندان شما دوستان زیادی خواهند داشت که وارد زندگی آنها میشوند اما فقط یک پدر یا مادر دارند. فراموش نکنید شما به عنوان والدین نسبت به یک دوست، تاثیر بسیار عمیقتری بر زندگی فرزندتان خواهید گذاشت.
همه ما دوست داریم بهترین پدر یا مادر برای فرزندمان باشیم. هر کاری از دستمان برآید برای آنها انجام میدهیم؛ خود را وقف بچهها میکنیم. عشق و محبتمان را به هر صورتی که بتوانیم نثارشان میکنیم، اما گاهی متوجه نیستیم که برخی از رفتارهای ما میتواند به بچهها آسیب برساند. اگرچه ما این کارها را با نیت خیر انجام میدهیم اما ناخواسته باعث وارد آمدن آسیبهای روحی به فرزندانمان میشویم.
مرکز مشاوره یاسان، مرکز تخصصی «روانشناسی کودک و نوجوان» بر همین اساس بستهای آموزشی با عنوان "چطور پدر و مادر سمی نباشیم؟" تهیه کرده است. برای دیدن جزئیات بیشتر از بسته آموزشی چطور پدر و مادر سمی نباشیم؟ کلیک کنید.
چطور پدر و مادر سمی نباشیممدرس این بسته آموزشی، دکتر آسیه اناری (عضو هیئت مدیره انجمن روانشناسی بالینی کودک و نوجوان، عضو سابق هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی، مدرس دانشگاه و نویسنده کتابهای روانشناسی کودک و نوجوان) دارای سالهای تجربه بالینی در حیطه روانشناسی کودک و نوجوان است.
همچنین باتوجه به اینکه رفتارها و برخوردهای روزانه شما شخصیت و رفتار فرزندتان را شکل میدهد، وظیفه شما به عنوان پدر یا مادر چالش بر انگیز است. این وظیفه به عشق، از خود گذشتگی، اختصاص دادن وقت و توجه زیاد نیاز دارد و شما در این مورد استحقاق هر گونه کمک و تشویقی را دارید. طرح "کوچینگ والدین" نیز بر همین اساس توسط مرکز مشاوره یاسان اجرا میشود. برای اطلاع از طرح کوچینگ والدین کلیک کنید.
کوچینگ والدینمرکز مشاوره یاسان، مرکز تخصصی «روانشناسی کودک و نوجوان» علاوه بر ارائه مشاوره، بهطور متناوب اقدام به برگزاری کارگاهها و دورههای فرزندپروری بهصورت حضوری و آنلاین میکند. برای دریافت وقت مشاوره، حضور در کارگاههای فرزندپروری یا تهیه کتابهای روانشناسی تربیت فرزند به وبسایت یاسان به آدرسwww.yasanclinic.ir مراجعه کنید یا به شماره ۰۹۹۳۵۹۶۸۰۱۰ از طریق واتساپ پیام دهید.
همچنین یاسان ارائهدهنده خدمات مشاوره آنلاین، حضوری و تلفنی به مراجعان است. مشاوره آنلاین نه تنها هیچگونه تفاوتی با مشاوره حضوری ندارد بلکه موجب صرفهجویی در زمان و هزینههای رفتوآمد شما هم میشود. از همه مهمتر مشاوره آنلاین برای آن دسته از افرادی که محل سکونتشان فاقد روانشناس است، بسیار گزینه مناسبی است. برای مشاوره آنلاین تنها کافیست، گوشی هوشمند و اینترنت پایدار داشته باشید.
شناسه خبر: 77516