امکان گسترش بازار صادراتی ایران با گواهی سپرده کالایی نفت
کارشناس اقتصادی گفت: متنوع‌سازی روش‌های فروش نفت همواره موضوع مهمی برای سیاست گذاران است و گواهی سپرده کالایی می‌تواند اقدامی موثر در این ارتباط باشد، این گواهی یک ابزار فروش نفت است و دارندگان این گواهی مالک یک بشکه نفت می‌شوند.
حامد صاحب‌هنر در گفت‌‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس درباره مزیت‌های گواهی سپرده کالایی نفتی، اظهار داشت: حضور بخش خصوصی در حوزه خرید و فروش نفت همیشه یک آرزو برای فعالان حوزه نفت و گاز کشور بوده است.
وی تصریح کرد: عرضه گواهی سپرده کالایی می‌تواند گشایشی در زمینه فروش نفت در کشورمان باشد. این طرح به حضور فعالان بخش خصوصی اعم از صاحبان پالایشگاه‌های کوچک، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و نهادهای مالی در عرصه خرید و فروش نفت منجر می‌شود، حتی کسانی که امکان برداشت نفت و صادرات آن را دارند و می توانند به تأمین مالی تریدینگ نفت بپردازند نیز می‌توانند در این حوزه فعال شوند، به این معنا که در قالب یک سری قراردادهای خارج از بورس می توانند منابع مالی لازم را در اختیار تریدرهای نفتی که دارنده منابع لجستیکی هستند، قرار دهند و به صادرات نفت کمک کنند و گواهی سپرده کالایی می تواند ابزار خوبی در این زمینه باشد.
این کارشناس اقتصادی اظهار داشت: متنوع سازی روش های فروش نفت همواره موضوع مهمی برای سیاست گذاران بوده است و گواهی سپرده کالایی می‌واند اقدام موثری در این ارتباط باشد، گواهی مورد بحث یک ابزار فروش نفت به شمار می‌رود و دارندگان این گواهی مالک یک بشکه نفت می‌شوند؛ از آنجا که کف تضمینی سود یا قیمت لحاظ نشده است، این گواهی جنبه تأمین مالی زیادی ندارد، بنابراین، این گواهی مانند اوراق مشارکت یا سایر ابزارها جنبه تأمین مالی برای دولت ندارد.
صاحی‌هنر ادامه داد: البته ممکن است یکی از کارکردهای فرعی این ابزار تأمین مالی برای دولت باشد، اما کارکرد اصلی اش نیست. از طریق این طرح ممکن است دولت نفت بیشتری بفروشد و درآمد بالاتری کسب کند، اما هدف اصلی تأمین مالی برای دولت نیست. اهداف مهم تر طرح، گسترش بازارهای صادراتی و ورود به حوزه ی قیمت گذاری است.
وی افزود: اگر بتوانیم یک بورس نفتی شفاف با حجم معاملات و نقدشوندگی بالا ایجاد کنیم و به مرور زمان، رفرنس قیمتی و مبنای قیمت گذاری نفت صادراتی‌مان از این محل باشد، گام مثبت و رو به جلویی برداشته‌ایم.
این کارشناس اقتصادی بیان کرد: شاید اصطلاح مردمی‌سازی اقتصاد از طریق گواهی سپرده کالایی این سوءتفاهم را برای مخاطب به وجود بیاورد که به دلیل کمبود بودجه دولت و به چالش خوردن فروش نفت می‌خواهیم به جای کشورهای خارجی به مردم خودمان نفت را بفروشیم، اما شواهد نشان می دهد که این سوءبرداشت اشتباه است زیرا اولاً اشخاص حقیقی در حال حاضر نمی‌توانند به خرید گواهی سپرده بپردازند و فقط اشخاص حقوقی و سبدهای سرمایه گذاری امکان خرید دارند. از طرف دیگر، حداقل گواهی سپرده ای که می توان خریداری کرد، 1000 برگه یا بشکه نفت است، بنابراین، بخش خُرد نمی‌تواند وارد این حوزه شود و این تصور که دولت قصد دارد با هدف تأمین بودجه مورد نیازش در جیب مردم دست ببرد، منتفی است.
بنابراین گزارش گواهی سپرده کالایی یکی از انواع اوراق بهادار است که در بورس قابلیت پذیرش و معاملات دارد. این اوراق گواهی از یک کالای معینی که در بورس پذیرش شده است، نشئت می گیرد؛ شرکتی که متقاضی است ابتدا انباری را نزد سازمان بورس مشخص و آن را پذیرش می‌کند، بعد که انبار پذیرفته شد، به ازای کالاهای موجود در انبار یک قبض انبار صادر می شود که این قبض توسط شرکت سپرده گذاری مرکزی بنا بر واحدی که اعلام شده است، تبدیل به اوراق گواهی می‌شود و به صورت الکترونیک در حساب ناشر وثیقه می‌شود و قابلیت معامله پیدا می‌کند, بعد از آن، اطلاعیه گشایش انبار در سایت رسمی بورس باید منتشر شود که در آن مشخصات کالای انبار مورد پذیرش، نحوه معامله، نحوه تحویل کالا، نحوه تسویه حساب قید می شود؛ به این موضوع اوراق گواهی سپرده کالایی نفت می‌گویند.
در این طرح، به جای اینکه با استفاده از بازاریاب‌های بین‌المللی و داخلی به دنبال سرمایه‌گذار باشیم، به تعریف ابزاری مانند گواهی سپرده ی کالایی می‌پردازیم و سرمایه‌گذار با ریسک خودش به عنوان بازاریاب نفتی برای کشور عمل می‌کند، اگر می‌خواهیم بازار بزرگ‌تری داشته باشیم، باید ابزارمان را بین المللی کنیم که باید با استانداردهای بین المللی این ابزار را تعریف کنیم. گواهی سپرده کالایی اولین ابزار ارزی ما و ابزار استاندارد بین المللی است که قابلیت اشتراک‌گذاری دارد.
پایان پیام/