افزایش قاچاق مانع تحقق شعار سال خواهد شد

یک کارشناس اقتصادی با انتقاد از عملکرد ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفت: اگرچه وجود پدیده قاچاق به اشتغال و تولید آسیب می‌زند؛ اما بیشترین تأثیر منفی را بر بازار ارز می‌گذارد.

به گزارش خبرگزاری مهر، قاچاق کالا یکی از مسائل مهم اقتصاد ایران در سال‌های گذشته بوده است؛ متأسفانه با اعمال تحریم‌های ظالمانه علیه کشورمان، تأمین منابع ارزی لازم برای واردات همه کالاهای موردنیاز مردم با چالش روبرو شده و در این مسیر به دلیل جلوگیری از خروج ارز و همچنین حمایت از تولید داخلی، دولت تصمیم گرفت واردات برخی از کالاهای خارجی که امکان تولید آن‌ها در داخل کشور وجود دارد ممنوع شود.

اما به دلیل سود بسیار زیاد واردات و فروش کالاهای قاچاق، روند رشد این پدیده مخرب اقتصادی به میزان لازم کاهش نیافته و حتی موجب نابودی کسب‌وکار بسیاری از تولیدکنندگان کالا در بازارهای مختلف از جمله پوشاک، نساجی و… شده است. در این بین بررسی عملکرد نهادهای متولی برخورد و مبارزه با قاچاق کالا و ارز اهمیت بسیاری دارد.

برخی از کارشناسان معتقدند که کنترل میزان قاچاق کالا یکی از مهم‌ترین راهکارها برای رونق تولید بوده و می‌تواند نقش مستقیمی در تحقق شعار مهار تورم و رشد تولید داشته باشد.

قاچاق پدیده قابل‌توجه در اقتصاد ایران

در همین رابطه، میثم مهرپور کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری مهر، پیرامون مبارزه با قاچاق کالا در راستای تحقق شعار سال گفت: به‌طورکلی اگرچه قاچاق در اقتصاد کشور رفته‌رفته به پدیده باسابقه‌ای تبدیل شده است، اما حدود ۲ دهه است که به مسئله قابل‌توجه تبدیل شده است.

وی با اشاره به اینکه ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز از اوایل دهه ۸۰ شمسی تشکیل شد، افزود: قبل از آن هیچ ستاد سازمان‌یافته‌ای برای مبارزه با پدیده قاچاق در کشور وجود نداشت. این موضوع نشان‌دهنده آن است که موضوع قاچاق در کشور در دهه ۶۰ و ۷۰ شمسی اگر هم وجود داشت؛ اما مسئله جدی و اولویت‌داری نبود.

مهرپور با بیان اینکه پدیده قاچاق طی ۲ دهه گذشته به‌صورت رسمی و جدی در اقتصاد شکل‌گرفته است، گفت: در موضوع قاچاق چند نکته آزاردهنده وجود دارد که اهمیت این مسئله را روشن می‌کند. نکته اول این است که محل تأمین مالی کالاهایی که از طریق قاچاق وارد کشور می‌شوند در واقع محل پول‌شویی بسیاری از اقدامات نادرست و خلاف مقررات کشور است.

افزایش قاچاق کالا اثر منفی بر بازار ارز و معیشت مردم دارد

وی افزود: کالاهایی که به‌صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند در یک دهه اخیر افزایش‌یافته و به رقم قابل‌توجه حداقل ۱۲ تا ۲۰ میلیارد دلاری در سال رسیده است. کالاهای قاچاقی که با این حجم وارد کشور می‌شود طبیعتاً تأمین مالی آن از منابع رسمی ارز صورت نمی‌پذیرد؛ بنابراین سالانه میلیاردها دلار به دلیل ورود کالای قاچاق، ارز از کشور خارج می‌شود.

این کارشناس اقتصادی در ادامه اظهار داشت: ازآنجایی‌که منبع تأمین‌کننده ارز برای کالاهای قاچاق شفاف و قانونی نیست؛ بنابراین این مسئله بحران ارزی برای کشور ایجاد کرده است. بخش قابل‌توجهی از تقاضا در بازار غیررسمی برای ارز وجود دارد؛ این تقاضا نقش زیادی در نوسانات نرخ ارز و معیشت مردم داشته و بیشتر آن برای واردات کالاهای ممنوعه و قاچاق استفاده می‌شود.

مهرپور با اشاره به تبعات افزایش میزان قاچاق گفت: اگرچه وجود پدیده قاچاق به اشتغال و تولید آسیب می‌زند؛ اما بیشترین تأثیر منفی را بر بازار ارز می‌گذارد که این مسئله تبعات زیادی برای دیگر بخش‌های اقتصاد کشور ایجاد می‌‎کند.

وی ادامه داد: قاچاق کالا عمدتاً به‌صورت کالای نهایی بوده و به همین دلیل آسیب فراوانی به تولید داخلی وارد می‌کند. به‌طوری‌که کالای قاچاق در واقع جایگزین محصولی که در کشور در تولید می‌شود خواهد شد. برای مثال وقتی پوشاک قاچاق وارد کشور می‌شود جایگزین پوشاک تولید داخل خواهد شد.

این کارشناس اقتصادی افزود: قاچاق به دلیل واردات بی‌ضابطه و بی‌برنامه، برنامه‌ریزی تولیدکنندگان داخلی را برهم می‌زند. یعنی وقتی یک کفش به کشور قاچاق می‌شود جایگزین کفش تولیدشده در یک کارگاه داخلی خواهد شد؛ اما مسئله فقط این نیست؛ بلکه کالای قاچاق به‌مرور عملاً باعث از میدان به‌درشدن تولیدکنندگان داخلی می‌شود.

ضرورت پوست‌اندازی در ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز

وی با انتقاد از عملکرد دستگاه مسئول در زمینه مبارزه با قاچاق گفت: فلسفه تشکیل سازوکاری تحت عنوان ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، موقتی بودن آن است؛ یعنی یک ضعف، ایراد یا ضرورتی را در یک مسئله می‌بینند و برای آن یک ستادی را تشکیل می‌دهند سپس بعد از رفع مشکل و پایان‌دادن به مسئله، ستاد ایجاد شده جمع خواهد شد.

مهرپور در ادامه افزود: ازآنجایی‌که بیش از ۲ دهه است که ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز تأسیس شده است متأسفانه این ستاد نه‌تنها روند روبه‌رشد قاچاق را کنترل نکرده است؛ بلکه هر سال شرایط بدتری برای اقتصاد کشور ایجاد کرده است. حل این مسئله نیازمند یک‌پوست اندازی و تحول جدی در ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز است.