کاهش مصرف بنزین زیر سایه کرونا

یکی از انتقادات جدی که به دولت سیزدهم وارد می شود عدم صادرات بنزین و ناترازی آن است در حالی که دولت قبل نه تنها ناترازی نداشت بلکه بنزین مازاد را به کشور های دیگر هم صادر می کرد.

به گزارش خبرنگار مهر، افزایش مصرف بنزین و ناترازی بین تولید و مصرف مسأله‌ای نگران کننده است که دولت قبل از آن مبرا بود. وقتی همواره رسانه‌ها و مسئولان دولتی از ناترازی بین تولید و مصرف بنزین دم می‌زنند ناخوداگاه به این موضوع دامن می‌زنند که دولت برای جبران این ناترازی قصد دارد اقداماتی را انجام دهد و برخی از رسانه‌های منتقد نیز می‌پندارند اولین اقدام افزایش قیمت است و اینگونه تحلیل می‌کنند که دولت چاره‌ای ندارد جز اینکه برای جبران این ناترازی دست به افزایش قیمت بزند. بنابراین سعی می‌کنند تا از طرق مختلف این تحلیل را که زاییده ذهن خودشان است بارها و بارها مطرح کنند که نتیجه آن چیزی جز تکذیب‌های پی در پی نیست.

این رسانه‌ها می‌پندارند دولت سیزدهم هم شاید مانند دولت قبل به یکباره قیمت بنزین را تغییر خواهد داد و مسئول دولت نیز برای فرار از پاسخگویی اعلام می‌کند در جریان اجرای این تصمیم نبوده است و به یکباره متوجه این موضوع شده است. این اقدام نسنجیده دولت قبل موجب شده است تا اعتماد عمومی به دولت دیگر وجود نداشته باشد و عملاً دولت سیزدهم برای بازگرداندن آن کار سختی را نیز در پیش داشته باشد.

همان طور که گفته شد امروز با معضلی به نام ناترازی بین مصرف و تولید بنزین مواجه هستیم که در دولت قبل این مسئله وجود نداشت! موضوعی که همواره رسانه‌های منتقد نسبت به آن مباهات کرده و به عنوان یک دستاورد از آن یاد می‌کنند و حتی پا را فراتر نهاده و اعلام می‌کنند در دولت دوازدهم شاهد صادرات بنزین بودیم و امروز کار به جایی رسیده است که در یک قدمی واردات بنزین هستیم.

اما چه شد دولتی که جلوی خودکفایی تولید بنزین را به بهانه‌های واهی گرفت و دلالانش دنبال واردات بنزین یورو چهاری رفتند که در کشورهای همسایه تولید نمی‌شد و میلیاردها دلار را از این طریق هدر دادند به یک باره صادرکننده بنزین شد و به آن افتخار می‌کنند؟

پیش از شروع همه گیری بیماری کرونا مصرف بنزین ۸۹ میلیون لیتر در روز بود و شرایط تولید بنزین نیز به گونه‌ای نبود که بتوان میزان مصرف را جبران کند به همین دلیل دولت در ابان ماه سال ۹۸ به یکباره قیمت بنزین را تغییر داد این مسئله موجب شد تا اولین شوک به مصرف کنندگان بنزین وارد شود و مصرف کمی کاهش پیدا کند، با آغاز سال ۹۹ و شروع بیماری کرونا شیب کاهش مصرف بنزین تند تر شد تا جایی که مصرف بنزین به حدود ۶۰ میلیون لیتر در روز رسید. اما روند تولید بنزین با آغاز تولید توسط پالایشگاه ستاره خلیج فارس که در دولت دوازدهم تکمیل شده بود به ۱۰۷ میلیون لیتر رسید و عملاً این میزان تولید و صد البته بیماری کرونا تبدیل شد به یک فرصت تا ایران تبدیل شود به صادرکننده بنزین.

در آن ایام صادرات بنزین کشور به روزانه ۴۵ میلیون لیتر نیز رسید که در نوع خود یک رکورد محسوب می‌شد. در آن روزها بنزین به بیش از ۹ کشور همسایه ارسال می‌شد.

جالب است که در همین ایام ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز اعلام کرده بود قاچاق سوخت به ویژه بنزین به صفر رسیده است زیرا اولاً کنترل روی مرزها به شدت بالا رفته و از سوی دیگر با ابتکار صورت گرفته توسط مسئولان پالایش و پخش، صادرات بنزین با راحت ترین حالت ممکن از طریق بورس انجام می‌شد به طوری که هر کس هر میزان بنزین برای صادرات نیاز داشت می‌توانست از طریق بورس خریداری کند.

صادرات بنزین باید جایگزین نفت شود

همان زمان بود که محمدرضا مقدم معاون وزیر نفت دولت یازدهم گفته بود با توجه به سهمیه‌بندی بنزین در سال گذشته و کاهش مصرف بنزین به دلیل شیوع ویروس کرونا، ایران با دست بازتری می‌تواند صادرات این فرآورده نفتی را در برنامه خود قرار دهد و حتی صادرات بنزین را تا ۵۰ درصد بالاتر ببرد.

مقدم گفته بود صادرات بنزین باید جای صادرات نفت را بگیرد زیرا ایران با ظرفیت تولیدی که دارد به همراه کنترل مصرف می‌تواند صادرات بنزین داشته باشد. جالب اینجا است که مسئولان دولت قبل دم از افزایش صادرات بنزین می‌زدند اما در طول فعالیتشان حتی کلنگ ساخت یک پالایشگاه کوچک را بر زمین نزدند زیرا که مسئول ارشد وزارت نفت معتقد بود پالایشگاه سازی کثافت کاری است!

شاید مسئولان دولت قبل می‌پنداشتند کرونا قرار است تا مدتهای مدید مهمانمان باشد و مصرف بنزین به روند کاهشی خود ادامه می‌دهد برای همین نیاز به ساخت پتروپالایشگاه علی رغم وجود قانون که مجلس تدوین کرده بود نمی‌دیدند.

وقتی ورق برگشت

با آغاز دولت سیزدهم و واکسیناسیون همگانی عملاً دیگر شاهد ورود موج‌های خطرناک بیماری کرونا نبودیم و این مسئله موجب شد تا سفرها افزایش یابد و رفت و آمدها با خودروهای سواری شخصی بیشتر شود و این یعنی افزایش مصرف بنزین.

به گفته جلیل سالاری مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی مصرف بنزین در همان اوایل بعد از کرونا به یکباره رشد ۱۶ درصدی داشت و این رقم رفته رفته در حال افزایش است تا جایی که امروز مصرف بنزین به میزان ۱۱۰ تا ۱۱۵ میلیون لیتر در روز نیز رسیده است.

بنابراین باید تاکید کرد که اگر بیماری کرونا وجود نداشت ایران نه تنها صادرکننده بنزین نبود بلکه این ناترازی از همان دولت قبل شروع می‌شد.