واکاوی ابعاد فروش خودرو در بورس کالا/ بازار عرضه و تقاضای خودرو متعادل می‌شود
این روزها موضوع عرضه خودرو در بورس کالا داغ شده است و متقاضیان واقعی خودرو به سراغ این شیوه برای خرید خودرو آمده‌اند، کارشناسان معتقدند عرضه خودرو در بورس موجب شفافیت و حذف رانت می‌شود البته عرضه باید ممتد و منظم باشد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس بعد از بازگشت تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران در سال 97، برخی صنایع از جمله صنعت خودروسازی کشور دست‌خوش تلاطماتی شد، بخشی از این التهابات ناشی از افزایش ناگهانی نرخ ارز، کاهش تولید، توقف واردات خودرو، خروج تولید‌کنندگان خارجی از کشور و غیره بود که منجر به افزایش افت تولید و افزایش شدید قیمت‌ها شد.
با به‌وجود آمدن نابسامانی‌ها در بازار خودرو، انتقادات زیادی به حوزه تولید و عرضه خودرو وارد شد، بنابراین در راستای تعادل بخشی به بازار خودرو در آن ایام، اقداماتی از سوی مسئولان و دست‌اندرکاران حوزه خودرو از جمله عرضه خودرو به صورت قرعه‌کشی انجام شد اما نتایج مثبتی در آن دوره حاصل نشد.
با آغاز به کار دولت سیزدهم توجهات خاصی به بخش صنعت و به‌خصوص صنعت خودرو صورت گرفت، به‌طوری که یکی از تاکیدات رئیس جمهور «بهبود وضعیت صنعت خودروسازی» کشور بود که این موضوع طی یک فرمان 8 ماده‌ای در 15 اسفند ابلاغ شد؛ بنابراین در راستای ساماندهی به بازار خودرو وزیر صمت دولت سیزدهم اقداماتی را آغاز کرد که براساس اعلام وزارت صمت از جمله مهمترین دستاوردهای این وزارتخانه از فروردین تا آبان 1401، افزایش تحویل خودرو به میزان 30 درصد در هشت ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته و به صفر رساندن خودروهای انبار شده در پارکینگ خودروسازان بود.
به گفته سعید مؤتمنی، رئیس اتحادیه فروشندگان و نمایشگاه‌داران خودرو، قیمت خودرو در سال جاری به جز یک ماه اخیر و در مقطعی از اردیبهشت امسال افزایش لاک‌پشتی داشت اما در یک ماه گذشته به علت عواملی از جمله افزایش نرخ ارز و سایر مسائل، قیمت این کالا، افزایش شدید یافته است.
* دلالی و واسطه‌گری عامل رشد قیمت خودرو
یکی از معضلات جدی بازار خودرو، حضور دلالان و واسطه‌ها است که این افراد به نوعی پدیده یک اقتصاد بیمار است، لذا در شرایطی که دلال و واسطه نقش بسیار مخربی در به‌هم‌ریختگی بازار خودرو و افزایش قیمت‌ها دارند یکی از اقدامات خودروسازان و وزارت صمت برای مهار دلالی و واسطه‌گری در حوزه خودرو عرضه خودرو به متقاضیان از طریق قرعه‌کشی بود، اما نتایج چندان رضایت‌بخشی از این شیوه عرضه خودرو حاصل نشد و به مرور این شیوه عرضه رنگ باخت و اکنون به صورت بسیار محدود توسط یکی از خودروسازان انجام می‌شود.
* شیوه جدید دولت برای عرضه خودرو/ بورس کالا راهکار واقعی‌سازی قیمت
یکی دیگر از راهکارهای دولت برای حل معضل دلالی و واسطه‌گری در بازار خودرو، عرضه خودرو در بورس کالا بود تا در بستری شفاف و متناسب، به عرضه خودرو به مشتری واقعی پرداخته شود.
البته عرضه خودرو در بورس کالا با توجه به موافقان و مخالفانی که داشت از مرحله پیشنهاد تا اجرایی شدن کش و قو‌س‌های فراوانی را پیمود تا اینکه بالاخره با همت و تلاش وزارت اقتصاد، وزارت صمت و بورس کالای ایران از حدود چند ماه پیش آغاز شد.
کارشناسان از اهداف عرضه خودرو در بورس کالا را کشف قیمت واقعی حین معاملات، توزیع مناسب خودروها، حذف دلالان و واسطه‌گران و تنظیم قیمت در بازار آزاد عنوان کرده‌اند و مصرف‌کنندگان نیز از عرضه خودرو در بورس کالا انتظار کاهش قیمت و دسترسی سریع‌تر به خود را دارند.
اما نکته مهم این است که طی یک ماه اخیر قیمت خودرو به شدت در بازار افزایش یافته است، برخی فعالان صنفی، کارشناسان اقتصادی و خریداران و به خصوص مصرف‌کنندگان، عرضه خودرو در بورس کالا را عامل مهم افزایش قیمت خودرو عنوان می‌کنند و این در حالی است که طی یک ماه گذشته قیمت ارز که تا پیش از این به عنوان یک مولفه اصلی در افزایش قیمت محسوب می‌شد، نیز دچار افزایش شد این در حالی است که در آخرین عرضه خودرو در بورس کالا که شامل 2000 دستگاه هایما و 2000 دستگاه شاهین بود، قیمت‌ها نسبت به عرضه قبل کاهش یافته بود.
برخی دیگر از کارشناسان هم به نتیجه بخش بودن این اقدام در کنترل قیمت خودرو معتقدند.
* تعادل‌بخشی به قیمت خودرو با عرضه مستمر خودرو در بورس کالا
محمدرضا نجفی‌منش، رئیس هیات مدیره انجمن صنایع همگن قطعه‌سازی کشور در رابطه با تاثیر عرضه خودرو در بورس کالا بر افزایش قیمت، بیان داشت: عرضه خودرو در بورس کالا هیچ تاثیری بر افزایش قیمت خودرو نداشته است بلکه با عرضه خودرو در بورس، قیمت خودرو واقعی‌تر می‌شود.
وی افزود: اثرات مثبت عرضه خودرو در بورس کالا زمانی پدیدار می‌شود که عرضه به صورت مستمر باشد و خودروسازان همه تولیدات خود را از طریق بورس کالا عرضه کنند و به عرضه مقطعی و نامنظم نمی‌توان نتایج لازم را گرفت.
* شرایط جدید بورس کالا برای عرضه خودروساز
براساس این گزارش با توجه به اینکه عرضه خودرو در بورس کالا طی ماه‌های اخیر به‌صورت مستمر نبوده است، اخیرا در جلسه معاونان وزارت صمت و مدیران ارشد بورس کالا برای تعادل بازار خودرو، شرایط جدیدی در بورس تعیین شد.
در شرایط جدید 6 الزام برای عرضه خودرو در بورس کالا تعیین شد که 2 مورد از آن به عرضه مستمر تمرکز دارد.
1 - جدول کف عرضه خودرو و برنامه تولید ماهانه به تفکیک مدل توسط وزارت صمت به بورس کالا اعلام شود و مبنای تایید عرضه‌ها و معاملات قرار گیرد.
2 - بورس کالا میزان عرضه‌ها را به صورت هفتگی، دو هفته‌ای و ماهانه به گونه‌ای تاکید کند تا کف عرضه‌های ماهانه رعایت شود.
* عرضه خودرو در بورس کالا راهکاری موقت است
البته ذکر این نکته نیز لازم است که عرضه خودرو در بورس کالا راهکاری موقت برای مدیریت قیمت است، منوچهر منطقی، معاون وزیر صمت، عرضه خودرو در بورس کالا را یک فرآیند موقت عنوان می‌کند و می‌گوید: وقتی تعداد تولید افزایش یابد به فرآیند عرضه خودرو از طریق کارخانه باز خواهیم گشت.
* عرضه خودرو در بورس کالا شیوه‌ای برای اصلاح قیمت خودروساز
همچنین میلاد بیگی، کارشناس حوزه خودرو، در مورد تاثیر بورس بر قیمت خودرو می‌گوید: افزایش قیمت خودرو را نمی‌توان به بورس کالا نسبت داد زیرا طی چند سال گذشته نرخ ارز و نااطمینانی‌های موجود در بازار از مهمترین فاکتورهای موثر بر قیمت خودرو بوده است که این مسائل همچنان بسیار فعال هستند.
وی افزود: البته باید به این نکته نیز توجه داشت که برای خودروساز باید شروطی را در نظر گرفت تا در شرایط انحصار نتواند قیمت عرضه را افزایش دهد و یا اینکه کیفیت را کاهش دهد.
به گزارش فارس، ایجاد شفافیت و پایان رانت در فروش، اصلاح قیمت برای خودروساز و مقابله با دلالی و واسطه‌گری از اهم اهداف عرضه خودرو در بورس است که امید می‌رود با درایت مسئولان این مهم حاصل شود.
پایان پیام/