تحقیق بین المللی: توسعه اقتصاد عربستان در سایه فساد حکومت سعودی سراب است

یک وب سایت آمریکایی نوشت بر اساس، یک تحقیق بین المللی، فساد و خویشاوند گرایی هر گونه تلاش برای اصلاحات اقتصادی در عربستان سعودی را تضعیف و چشم‌انداز 2030 را با چالش‌های جدی مواجه کرده است.

به گزارش گروه اقتصاد بین الملل خبرگزاری فارس به نقل از سعودی لیکس، وب‌سایت آمریکایی ژئوپلیتیکال فیوچرز(آینده ژئوپلتیک) با انتشار نتایج یک تحقیق بین المللی تاکید کرد که سند چشم انداز ۲۰۳۰ عربستان برای ساختن یک کشور مدرن و پیشرفته و الگو به جهان در عمل ناکام است، زیرا عربستان به اصل شایسته سالاری در نظام اقتصادی و ارتباط با همه گروه‌های مدنی و اجتماعی اهمیتی نمی‌دهد.

در این یادداشت آمده است:  هدف اعلام شده از چشم‌انداز ۲۰۳۰ رهایی از وابستگی به نفت، شکوفایی استعدادهای جامعه و از بین بردن فساد است، اما حکومت سعودی به جای مبارزه با فساد، فرصت‌های جدیدی به آن داده و این سند به جای ترویج ارزش‌های اجتماعی جدید، ایده‌هایی را که به مدرنیته منتهی می‌شود، حذف کرده است.

بر اساس  این تحقیق، مشخص شده که چشم انداز ۲۰۳۰، از جمله  پروژه ساخت شهر نئوم در دریای سرخ که هنوز ساخته نشده است،تنها در تخیل  محمد بن سلمان، ولی‌عهد سعودی است.

فقدان شایسته‌سالاری

در این مطالعه با اشاره به گسترش غیرمنطقی بوروکراسی در عربستان سعودی به دلیل خویشاوند‌گرایی آمده است:  اگرچه بوروکراسی در این کشور تاثیرات اقتصادی یا اجتماعی منفی خود را به شکل قابل توجهی نشان نداده و همچنان توانسته شهروندان بیشتری را جذب کند  و از سوی دیگر ثروت نفتی هم توانسته هزینه‌های بیهوده‌ای را که هیچ ضرورت اقتصادی یا اداری نداشته است، تامین کند؛ اما  این گسترش بوروکراتیک یکی از گسترده‌ترین «رشوه‌های اجتماعی» قرن بیستم بود.(بوروکراسی، اصطلاحی برای تعریف سیستم اداری یا سازمانی است که در آن افراد غیرمنتخب وظیفه اداره آن را بر عهده دارند).

در ادامه یادداشت آمده است: دولت عربستان سعودی در سال‌های اخیر پروژه‌هایی را تحت عنوان توسعه و آبادانی اما با انگیزه‌های سیاسی به اجرا گذاشته که بسیاری از آنها بیهوده بودند و اسراف تلقی می‌شوند.

در این تحقیق با بیان اینکه بوروکراسی در عربستان سعودی به تشکیل مراکز قدرت توسط مقامات دولتی میان رده این کشور  ​​منجر شده، آمده است: این مسئولین سعودی از طریق تاسیس شرکت‌ها وارد بازار کار خصوصی شدند و از ارتباطات خود با شاهزادگان برجسته برای برنده شدن در قراردادها و مناقصه‌ها استفاده کردند.

دروغ مبارزه با فساد

ژئوپلیتیکال فیوچرز نوشت: در سال ۲۰۱۷، زمانی که بن سلمان متوجه شد که بیشتر از آنچه که فکر می‌کرد، نزدیکانش با سلطنت او مخالفت می‌کنند، به بهانه فساد مالی و سرقت بودجه دولتی علیه بسیاری از آنها اقدام کرد.

این وب سایت آمریکایی افزود: هدف از نقشه بن سلمان برای دستگیری شاهزادگانی که تمایلی به حمایت از او نداشتند،  هشدار دادن به آنها درباره عواقب مخالفتشان بود. از همین رو موجی که ولی‌عهد سعودی در بازداشت شاهزادگان به بهانه مبارزه با فساد راه انداخته بود، چیزی بیش از ابزاری برای تسویه حساب نبود، زیرا در همان مقطع برخی شاهزادگان وفادار با وجود اینکه خود از جمله مفسدان بودند، اما بر فساد آنها سرپوش گذاشته شد ،در حالی که بقیه به شکل گزینشی هدف گرفته شدند.

طبق این مقاله، فساد در عربستان همچنان یک مشکل جدی است، زیرا ریشه در ساختار بوروکراسی سفت و سخت سعودی دارد و بنابراین شکلی نهادی به خود گرفته است و مبارزه با فساد در این کشور به معنای مخالفت با گروه‌های ذینفعی است که طی دهه‌ها رشد کرده‌اند و اگر ولی‌عهد تصمیم بگیرد که بخش دولتی را به منظور حفظ قدرت خود اصلاح نکند، اجرای اهداف اقتصادی «جنجال‌برانگیز» برای او غیرممکن خواهد شد.

در این مقاله با اشاره به اختلافات شدید قبیله‌ای، فرقه‌ای و منطقه‌ای در عربستان سعودی گفت: دولت سعودی با ممنوع کردن  هر آنچه به متحد شدن مردم این کشور کمک کند، به اختلافات دامن می‌زند . در این کشورخبری از اتحادیه‌ها، احزاب و تظاهرات نیست و دولت به جای تعامل با شهروندان، با رؤسای قبایل یا سرشناسان مناطق سروکار دارد.

تبعیض

نویسنده با بیان اینکه با وجود اختلافات موجود در منطقه، دولت عربستان سعودی برای ملت‌سازی سرمایه‌گذاری نکرده و چیزی به نام هویت ملی را تعریف نکرده است، گفت: بالعکس حکومت سعودی بر خانواده‌های سنی برجسته در مناطق نجد و حجاز تکیه دارد و منطقه شیعه نشین شرق این کشور را به انزوا کشانده که این خود موجب تعمیق شکاف در جامعه عربستان شده است.

 

این تحقیق همچنین نشان می‌دهد که سیاست‌های دولت سعودی ارزش کار سخت را در میان سعودی‌ها ترویج نمی‌کند و علیرغم حمایت سطحی آن از آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، اما برای هدایت جوانان به سمت حرفه‌های مولد باید تلاش بیشتری کند.

وابستگی به نیروی کار خارجی

در ادامه آمده است: بیزاری از کار یدی در عربستان موجب وابستگی دائمی به نیروی کار خارجی و ایجاد حس دیرینه حقارت اجتماعی نسبت به طبقه کارگر شده است و سیاست‌های رفاهی دولت سعودی،  خوی مصرف‌کنندگی را بیش از حد ترویج و تمایل به استخدام کارگران خارجی را بیشتر می‌کند.

تعرض به مقدسات

بر اساس این تحقیق همچنین توسعه نمی‌تواند به قیمت باورهای دینی ریشه‌دار در وجدان عمومی یا در سیاست‌های رسمی یک کشور رخ دهد، زیرا عربستان سعودی مسئولیت دیرینه مدیریت امورحرمین شریفین را هم برعهده دارد.

نویسنده ادامه داد: اقتصادی که در طی رونق نفت در عربستان سعودی پدید آمده منجر به ایجاد بخش خصوصی پویایی شده که خود را از وابستگی به قراردادهای دولتی رها کرد و بخش خصوصی نیز به نوبه خود یک بورژوازی داخلی و نه ملی ایجاد کرد، زیرا در مقابل تمام تلاش‌ها برای استفاده از نیروی کار سعودی ایستاد و به جای آن کارگران خارجی را استخدام کرد. بدین ترتیب طبقه تجار در عربستان سعودی نیز با تقلید از الگوی سیاست‌های اجتماعی دولت  در ساختن  نسل‌ جوان بدون مهارت، مشکل جمعیتی را در عربستان عمیق تر کرده است.

سراب دموکراسی

این وب سایت آمریکایی آورده اسـت: بر اساس تحقیق مذکور، اگرچه بسیاری از جوانان سعودی از سیاست‌های محمد بن سلمان حمایت می‌کنند اما اگر این جوانان در تعیین آینده عربستان سعودی نقشی نداشته باشند، این شور و شوق‌ها نسبت به او هم فروکش می‌کند.

در ادامه آمده اسـت: محمد بن سلمان معتقد است که اتخاذ دموکراسی به عنوان یک سیستم حکومتی منجر به فروپاشی کشور می‌شود و با جامعه قبیله‌ای عربستان سعودی، فرهنگ سنتی و جهت‌گیری اسلامی آن که بر اساس دکترین وهابی، دموکراسی را بدعت می‌داند، سازگار نخواهد بود.

تحقیق مذکور بر این باور است که همه اینها به این معنی است که با وجود تبلیغات محمد بن سلمان و سخنان خوش بینانه وی درباره اصلاحات اقتصادی احتمالاً او نمی‌تواند به آنچه می‌خواهد، دست یابد.

در ادامه آورده شده است: مولفه‌های چشم انداز ۲۰۳۰ از چهار دهه پیش توسط مقامات ارشد سعودی مورد بحث قرار گرفت که شامل  تمرکز بر دوران پس از نفت، تنوع منابع درآمدی، تشویق سرمایه گذاری، نیاز به ریاضت اقتصادی، رسیدگی به وضعیت بیکاری و ایجاد نیروی کار ماهر داخلی بوده است.

نویسنده با بیان اینکه اجرای طرح توسعه محمد بن سلمان که متکی بر رشد بخش خصوصی و یافتن منابع جدید درآمد دولتی از طریق مالیات و عوارض است، دشوار خواهد بود، گفت: پروژه توسعه اقتصادی ولی‌عهد سعودی نیاز به پرداختن به موضوع مشارکت سیاسی در چارچوب یک قرارداد اجتماعی جدید است.

بزک اصلاحات اقتصادی

ژئوپلیتیکال فیوچرز پروژه نئوم را روشن‌ترین گواه از بزرگی از چالش‌های پیش روی حکومت سعودی خواند و افزود: بسیاری از ناظران توافق دارند که  ساخت شهری ۵۰۰ میلیارد دلاری در بیابان نوعی شرط بندی است. برخی دیگر بر این باورند که این چیزی جز تلاش برای تطهیر چهره ولی‌عهد سعودی و منحرف کردن توجهات از نقض حقوق بشر در عربستان سعودی نیست.

 

در پایان این یادداشت آمده است که بزرگی اهداف توسعه محمد بن سلمان تا سال ۲۰۳۰، از جمله رهایی از وابستگی به نفت، چالشی برای اعتبار و صداقت او محسوب می‌شود، به ویژه که  همین حالا سبک زندگی مجلل و  دارایی‌های گران‌قیمتی او گویای چیز دیگری است. ولی‌عهد سعودی صاحب شرکت‌ها و املاک و دارایی‌های زیادی در خارج از کشور است، از جمله کاخ لوئی چهاردهم در لووسین در خارج از پاریس (به ارزش ۳۰۰ میلیون دلار)، یک کشتی تفریحی لوکس عظیم (به ارزش ۳۲۰ میلیون دلار) و همچنین تابلوی نقاشی منجی جهان اثر لئوناردو داوینچی که ۴۵۰ ملیون دلار ارزش دارد.

پایان پیام/