ضرورت همراهی صنایع با طرح کاشت یک میلیارد درخت
رئیس سازمان منابع طبیعی درباره حفاظت از جنگل ها گفت: قرار است بخشی از جنگل های کشور به وسیله نهال‌های طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت به سازی شود.
به گزارش خبرنگار مهر، جنگل یکی از سرمایه‌های ملی بوده که وجود آنها کمک به توازون محیطی و حیات زمین می‌کند. تور رسانه‌ای سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور به محل جنگل هیرکانی انجام شد.
بخشی از قدمت ایران
جنگل هیرکانی موزه طبیعی بوده که قدمت آن به دوره پالئوژن بر می‌گردد. بر اساس فسیل‌های پیدا شده در جنگل هیرکانی، این جنگل‌ها بازمانده دوران سوم زمین شناسی و عصر یخبندان بوده که به ۲۵ تا ۵۰ میلیون سال قبل باز می‌گردد. تیر ماه ۱۳۹۸ خورشیدی این جنگل در یونسکو ثبت جهانی شد.
عباسعلی نوبخت، رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در بازدید خبرنگاران از این جنگل باستانی گفت: هر جا شرایط رویش مهیا شود هر آنچه در تئوری می‌خوانیم بهم می‌ریزد. کوه سنگی چکل سایه‌ای در شیب جنوبی این جنگل ایجاد کرده است که جز نادرترین مناطقی در دنیا به شمار می‌رود. آنچه به عنوان تئوری برای شرایط مناسب رویش راش ها خوانده‌ایم اینجا بهم می‌ریزد. یا انتظار است در برخی از محل‌های این جنگل گیاهان نورپسند رشد کنند اما شاهد رویش گیاهان سایه پسند هستیم زیرا درختان برای آنها سایه ایجاد کرده‌اند.
زیستگاه مارهای سمی
وی با اشاره به گونه‌های حیوانی این زیستگاه طبیعی، افزود: با مطالعه روی فون ها (حیوانات) بر خلاف تصور افراد که معتقدند در منطقه شمال ایران به دلیل رطوبت، مارهای آن سمی نیستند اما در کوه‌های چکل دومین مار سمی خاورمیانه زندگی می‌کند.
رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در ادامه با بیان اینکه منطقه هیرکانی به لحاظ فون و گیاه متنوع است، یادآور شد: ۹ گونه راش در این جنگل رشد کرده و گونه افرا بومی (مازندرانی) که از سوی محققان داخلی شناسایی شده را باید به این مجموعه متنوع گیاهی افزود. گفتنی است این افرا شبیه راش است از این رو شاید بسیاری آن را با درخت راش اشتباه بگیرند.
وی اضافه کرد: در این منطقه ۹ گونه افرا شناسایی شده است. از میوه‌های این جنگل می‌توان به گیلاس و گلابی وحشی اشاره کرد.
نوبخت در پاسخ به این پرسش مهر که قدمت این جنگل به چه سالی بر می‌گردد، گفت: جنگل‌های هیرکانی به بخش‌های متفاوتی قابل دسته بندی است. به عنوان مثال عمر جنگل سنگ‌ده که بخشی از جنگل‌های هیرکانی را تشکیل می‌دهد به اواخر دهه ۴۰ خورشیدی باز می‌گردد. اما خود جنگل‌های هیرکانی به دوره پنجم، دوران سوم زمین شناسی که ۲.۵ تا ۶۰ میلیون سال قبل بر می‌گردد. برخی گونه‌های موجود در این بخش از جنگل، مختص ایران است مانند گونه انجیری که مربوط به همان دوران است.
طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت
رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در ادامه سخنان خود اظهار کرد: قرار است بخشی از این جنگل به وسیله نهال‌های طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت به سازی شود. تلاش داریم با کمک مردم و نهادهای متولی که می‌توانند پس از کاشت نگهداری از درختان را نیز بر عهده بگیرند بخشی از اراضی منابع طبیعی جنگل کاری شود.
وی درباره نحوه کاشت این نهال‌ها گفت: در شمال کشور به دلیل رویش درختچه‌هایی مانند تمشک و سایر علف‌ها که می‌توانند نهال‌ها را از بین ببرند تراکم کاشت تا حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار نهال افزایش پیدا کند.
هشداری جدی
بر اساس طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت قرار است طی ۴ سال و هر سال ۲۵۰ میلیون اصله نهال کاشته شود. ایران ششمین تولیدکننده کربن جهان است و اگر نتوانند تا سال ۲۰۳۰ میلادی این آلایندگی را به حداقل برساند این احتمال وجود دارد تا از سوی مجامع بین‌المللی صنایع محدود شوند. بنابراین ضرورت دارد تا صاحبان صنایع بر اساس مسئولیت اجتماعی در این طرح همکاری کنند و مبادرت به کاشت درخت و نگهداری از آنها کنند.
به گفته رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور این طرح از امسال کلید می‌خورد. نهال‌های مورد نیاز از سال قبل کاشته شده و امسال آماده بهره برداری است. هر نهال بر اساس مطالعه منطقه مورد نظر و نوع اقلیم انتخاب و کاشته شده است. البته برخی گونه‌ها تا به بهره برداری برسند دو تا سه سال زمان نیاز دارند از این رو بخش محدودی از این نهال‌ها سال آینده و بخش هم برای دو سال بعد کاشته خواهند شد.
هزینه کرد کاشت یک میلیارد نهال
نوبخت در ادامه درباره اعتبار مورد نیاز و چگونگی تخصیص آن گفت: اجرای این طرح ۱۸ هزار میلیارد تومان اعتبار لازم است، اما تنها اعتبار دولتی برای سازمان ۲۵۰ میلیارد تومان است که عدد قابل توجهی نیست.
نوبخت ادامه داد: سند پشتیبان برای حمایت از طرح تدوین شده که مهمترین بخش آن قرارداد با شرکت‌های خصوصی است. انتظار همراهی آنها وجود دارد چراکه عمده این شرکت‌ها تولید کربن بالایی دارند.
وی درباره انعقاد قراردادها تصریح کرد: در حال حاضر بیش از ۲۸ تفاهم‌نامه با نهادهای مختلف در مشارکت با این طرح انجام شده که فقط ۳ تفاهم نامه به مراحل نهایی رسیده است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه شرکت‌های خودروسازی باید خودروهای خود را بر اساس استاندارد جهانی تولید کنند و این فشاری است که بر اساس کنوانسیون‌های بین‌المللی تغییرات آب و هوایی به آنها وارد می‌شود و باید در ترسیب کربن یا جذب بخشی از این کربنی که توسط این خودروها تولید شده مشارکت کنند.
تأمین اعتبار از کدام محل
پروژه‌هایی از این دست پیش تر هم در ایران اجرا شد مانند درخت کاری از حرم تا حرم؛ اما پرسش این است که از این درختان چه تعداد باقی مانده و نتیجه این حجم از سرمایه گذاری چه بوده است؟ آیا مدیران متولی این امر در آن زمان حاضر به پاسخگویی هستند؟
اهمیت نگهداری از نهال‌ها پس از کاشت از پیگیری کاشت آنها بسیار مهم‌تر است. نقی شعبانیان، معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در این‌باره توضیح داد: ماه‌ها روی طرح کار کارشناسی انجام شده است، اینکه چه نوع درختی در کدام جغرافیا و خصوصیات اقلیمی باید کشت شود. تمام این جزئیات در نقشه‌های دقیق مشخص شده است. اجرای این طرح به اعتبار زیادی نیاز دارد اما نمی‌توان در انتظار اعتبارات دولتی بود این پروژه باید با حمایت‌های بخش خصوصی و دیگر منابعی که برنامه‌ریزی شده است تأمین شود.
گفتنی است کشورها با توجه به تغییرات اقلیمی و افزایش آلودگی زیست محیطی و تحت فشار کنوانسیون‌های متولی تصمیم گرفته تا سال ۲۰۳۰ یک تریلیارد درخت بکارد از این رو اجرای «طرح مردمی کشت یک میلیارد درخت» ضرورتی اجتناب ناپذیر در کشور است.
حیات دوباره شمشاد
در این تور رسانه‌ای خبرنگاران از ۳ نهالستان در استان مازندران بازدید داشتند. عباسعلی نوبخت، رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور با بیان اینکه طرح کاشت یک میلیارد درخت سبب شد تا نهالستان فعال شوند و خطر از بین رفتن آنها و نفوذ مناطق شهری به این اراضی ملی از بین برود، گفت: یکی از نهالستان‌های مهم مربوط به شمشاد است. این گونه گیاهی از سوی دو نوع آفت مورد تهدید قرار گرفت و در دوره‌ای از بین رفت. این معضل مختص ایران نبوده و از موضوع از آلمان آغاز شد.
وی گفت: بلایت شمشاد از سال ۱۳۸۹ وارد ایران شد و به رویشگاه‌های شمشاد آسیب جدی وارد کرد. ۷۲ هزار هکتار رویشگاه شمشاد به‌صورت پراکنده در کشور وجود دارد که اگر این سطح را تجمیع کنیم، ۴۲ هزار هکتار، وسعت شمشادهای کشور محسوب می‌شود.
رئیس سازمان منابع‌طبیعی و آبخیزداری کشور اظهار کرد: پس از شیوع بلایت، شمشاد ذخیره‌گاه منطقه سوادکوه کاملاً از بین رفت؛ البته تجدید حیات این گونه به تدریج اتفاق افتاد و طبیعت توانست به شکلی در مقابل این بیماری مقاومت نشان دهد.
نوبخت با اشاره به شیوع آفت دیگر این گیاه عنوان کرد: شب پره آفت دیگری بود که بار دیگر حیات این گونه گیاهی را مورد تهدید قرار داد. شب پره حشره‌ای تنبل است که کل مسیر طی شده در طول زندگی خود فقط ۵ کیلومتر بوده و ۵ دوره در سال نیز تجدید نسل دارد.
وی گفت: در مرحله‌ای که تقریباً کنترل آفت از دسترس خارج شده بود، اعتباری برای مقابله با آفت لحاظ شد. تنها راه ما استفاده از محلول کم خطر بی‌تی بود.
وی اضافه کرد: به هر ترتیب با تدابیر اندیشیده شده خطر انقراض این گونه گیاهی منتفی شد و در حال حاضر ذخیره‌گاهی از انواع شمشادها تهیه شده است.
قاچاق و تهدید گونه‌های گیاهی
رئیس سازمان منابع طبیعی در بازدید از رویشگاه‌ها به گیاهی اشاره کرد که تولید اکسیژن آن از سایر گیاهان بسیار بیشتر است. وی در توضیح خصوصیات این گونه گیاهی گفت: گونه رونده همیشک یک گونه ارزشمند بوده که به لحاظ تولید اکسیژن از اهمیت بسیاری برخوردار است.
وی افزود: متأسفانه بزرگترین مشکل ما قاچاق گسترده این گونه ارزشمند گیاهی است که قابلیت پرورش ندارد.
وی تاکید کرد: تمام همیشک‌های موجود در گلفروشی‌ها و طاق نصرت‌ها که برای تزئین گل‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند از محیط طبیعی قاچاق شده است.
جای تأسف دارد که افراد بدون در نظر گرفتن اهمیت گیاهان فقط برای تزئین چند ساعت یک دسته گل که در نهایت سر از سطل زباله در می‌آورد حیات این گونه‌های گیاهی را به مخاطره می‌اندازند و سلامت زیست محیطی انسان و سایر جانوران را تهدید می‌کنند.