نگاهی منصفانه به پیشرفت صنعت و فناوری بعد از انقلاب/ در این ۴۳ سال چه کردیم؟

تهران- ایرنا- جمهوری اسلامی ایران، وارث صنعتی است که میزان وابستگی آن به خارج بسیار زیاد بود، به همین سبب صنایع کشور پس از انقلاب اسلامی به دلیل محاصره اقتصادی و تامین نشدن مواد اولیه دچار رکود شدید شدند. ایران توانست پس از انقلاب در زمینه کاهش وابستگی شدید به مواد اولیه وارداتی، کالاهای سرمایه‌های خارجی، تخصص‌های فنی و اطلاعات و دانش فنی خارجی که تهدیدی برای صنعت به شمار می‌رود، اقدامات در خور توجهی انجام دهد. در صنعت پتروشیمی ایران پیشرفت‌های غیر قابل انکاری داشته است، میزان تولیدات پتروشیمی کشور که در سال ۱۳۵۷ حداکثر 4.7 میلیون تن بوده در سال ۱۳۸۱ به 12.5 میلیون تن افزایش یافت. در زمینه سدسازی امروزه در بین سه کشور برتر دنیا قرار داریم؛ به طوری که پس از پیروزی انقلاب حدود ۱۳۰ سد ساخته شده یا در حال ساخت است، در صنایع کشاورزی هم اکنون، تراکتورهای ساخت ایران به بیش از ۳۰ کشور جهان صادر می‌شود. در صنایع نفت و گاز، پروژه ۱۰۰ درصد ایرانی فاز یک منطقه عسلویه به عنوان بزرگترین پروژه نفت و گاز کشور در آبان ۸۳ به بهره‌برداری رسید. طراحی رآکتور آب سنگین در اراک و به مرحله نهایی رسیدن نیروگاه اتمی در بوشهر از دیگر دستاوردهای مهم ایران در سال‌های بعد از انقلاب بود. در بخش صنعت، کشوری که قبل از انقلاب تقریبا همه کالاهای صنعتی خود را از خارج وارد می‌کرده و معدود کالاهای ساخت داخلش نیز عموما از کیفیت و مرغوبیت پایینی برخوردار بوده، هم اکنون در بسیاری از زمینه‌ها به تولیدکننده تبدیل شده و تولیداتش نیز در بسیاری از موارد، از جهت کیفیت و استاندارد، قابل رقابت با مشابه خارجی است. امنیت غذایی مهمترین مفهومی است که جامعه جهانی بشدت به تمرکز بر روی آن نیاز دارد و ایران در طول سال‌های پس از انقلاب به یک پیشرفت چشگیر در حوزه امنیت غذایی دست یافته است. توسعه پایدار کشاورزی، افزایش بهره‌وری از کشاورزی با کاهش ضایعات محصولات کشاورزی، بهبود تولید و متعادل کردن مصرف، تقویت زیر ساخت‌های کشاورزی و افزایش بهره‌وری، اصلاح سیستم‌های آبیاری و توجه به صنایع تبدیلی و ایجاد فضاهای مدرن کشاورزی از دیگر دستاوردهای مهم در طول این سال‌هاست که بسیار مورد توجه مسئولین و متخصصان قرار گرفته و تلاش‌های زیادی در این راستا صورت گرفته است. پیشرفت پر سرعت دانش و تکنولوژی در ایران و دستیابی به فناوری‌های نوین از واقعیت‌های غیر قابل انکاری است که کشور ما و دانشمندان ایرانی در دنیا گوی سبقت را از بسیاری از کشورها ربوده‌اند و امروزه شاهد نفوذ پرقدرت این دانش و فناوری در همه حوزه‌های صنعت و به ویژه صنعت غذای کشور هستیم، استفاده از فناوری‌های نانو در صنایع غذایی از پیشرفت‌هایی است که در سال‌های اخیر شاهد آن هستیم و همچنان در حال رشد و گسترش است. صنایع تبدیلی در سال‌های پس از انقلاب رشد و توسعه چشگیری داشته است، توان مهندسان و نخبگان ایرانی در طراحی و ساخت بسیاری ماشین آلات از دیگر دستاوردهای میهن عزیزمان در طول این سالهاست. در حالی که پیش از انقلاب اغلب مواد اولیه، محصولات غذایی و ماشی آلات و مواد و تجیزات بسته بندی وارداتی بود امروزه در تولید و دستیابی به بسیاری از این مواد و تجیزات به خودکفایی رسیده ایم و کمتر نیاز به واردات داریم. محصولات با کیفیت کشورمان امروز در بازار بسیاری از کشورهای جهان می‌درخشد و در زمینه صادرات رشد چشگیر و قابل ملاحظه‌ای داشته‌ایم و این نشانه رشد کیفیت و مطابقت محصولات ایرانی با استانداردهای جهانی است. اقتصاد کشور در سال‌های اخیر با فراز و نشیب‌های فراوانی مواجه بوده است که بر فضای تولید و صنعت کشور بی تأثیر نبوده است. تولیدکنندگان و صنعتگران شریف ایرانی دوران های سخت بسیاری را در طول این سال‌ها پشت سرگذاشته‌اند مانند جنگ تحمیلی، تحریم، زلزله و بسیاری از بحران‌های طبیعی. قطعا فشار اقتصادی بر تولیدکنندگان بسیار زیاد بوده است، اما اغلب آنان رفاه و تامین نیاز هم وطنان را در اولویت قرار داده و با وجود همه مشکلات کمر خم نکرده و با همه توان سعی کرده‌اند بدون افزایش چشگیر قیمت‌ها با حداقل سود و گاهی زیان همچنان به تولید و تامین مایحتاج مردم ادامه دهند و این به روحیه ایرانی و نوع دوستی مردم این کشور باز می‌گردد، هر چند متاسفانه سوء استفاده‌هایی از سوی برخی سودجویان انجام شده و نواقص و مشکلاتی هم وجود داشته است. به‌طور حتم اغلب تولیدکنندگان در طول سال‌های تحریم در زمینه تامین مواد اولیه از بسیاری از کشورها دچار مشکلات عدیده ای بوده اند، ضمن اینکه نوسانات نرخ ارز نیز دشواری‌هایی را در زمینه تولید و واردات ایجاد کرد اما بیانات رهبر معظم انقلاب در زمینه اقتصاد مقاومتی همراه سرلوحه کار بسیاری از تولیدکنندگان و صاحبان صنایع بوده است. در ۴۳ سال گذشته توانستیم در حوزه‌های مختلف صنعتی به پیشرفت‌های قابل ملاحظه ای دست یابیم،  یکی از جنبه‌های دیگر پیشرفت علمی بعد از انقلاب اسلامی توسعه صنایع غذایی بود که توانستیم با استفاده از تکنولوژی روز دنیا محصولات با کیفیت و با سرعت بالا تولید کنیم و از آنجایی که ماشین‌آلات در صنایع غذایی حرف اول را می‌زنند، مهندسان ایرانی توانستند با استفاده از مهندسی معکوس برخی از ماشین‌آلات صنایع غذایی مانند آب میوه‌سازی را در داخل کشور تولید کنند. قبل از انقلاب به دلیل نابودی کشاورزی سنتی ایران، بسیاری از نیازمندی‌های روزانه مردم از قبیل مرغ از فرانسه، گوشت از استرالیا، تخم‌مرغ از رژیم صهیونیستی، سیب از لبنان، مواد لبنی از دانمارک و غیره وارد می‌شد. بر اساس آمار در رژیم گذشته کشور تنها قادر بود غذای ۳۳ روز را در داخل تهیه کند. اکنون با توجه به ۲ برابر شدن جمعیت، کشور می‌تواند غذای ۳۰۰ روز را در داخل تهیه نماید و با روندهای موجود در آینده به ۱۰۰ درصد خواهد رسید. سرعت پیشرفت علمی در ایران براساس گزارش محافل علمی بین‌المللی، ۱۱ برابر سرعت متوسط رشد علم در جهان است، این عدد نشان می‌دهد که ایران با چه سرعت بالایی در حال کم‌کردن فاصله خود نسبت به کشورهای پیش‌رفته جهان بوده و با این سرعت می‌تواند روزی از همه کشورها در عرصه تولید علم جلو نبرند. اکنون ایران در جایگاه دوازدهم علم جهان قرار دارد. دستاوردهای ارزشمند در حوزه نانو، لیزر و غیره از دیگر آثار پیشرفت‌های علمی و فناوری ایران بعد از انقلاب است. علم نانو تحولات بزرگی را در جهان ایجاد کرده و در ایران این نوع علم از جایگاه و موقعیت خوبی برخوردار شده است، با توجه به حوزه‌های کاربرد نانو از قبیل تولید و انباشت دارو، تشخیص بیماری‌ها، سم‌زدایی از آب، افزایش بهره‌وری در کشاورزی، انباشت و نگهداری محصولات کشاورزی و مواد غذایی، کنترل آفات و سالم‌سازی هوا، در آینده آثار این دستاوردها در زندگی مردم قابل لمس خواهد بود. ایران اکنون رتبه ۱۲ جهانی را در حوزه نانو دارد. با پیشرفت‌هایی که با سرعت چشمگیر در زمینه دانش و فناوری های نوین در حال انجام است، پیش‌بینی می‌شود به زودی کشور ما به یکی از قطب‌های صنعتی و علمی دنیا تبدیل شود. حضور هر چه پر رنگ نخبگان و دانشمندان و دانش پژوهان در مدیرت، طرح‌ریزی و برنامه‌ریزی سیاست‌های اقتصادی و صنعتی به رشد و پیشرفت هر چه بیشتر کشورمان و نزدیک تر شدن به افق روشن شکوفایی اقتصادی و درخشش میهن عزیزمان بر قله های افتخار کمک خواهد کرد.