بازار در رفت و برگشت قیمتی/ رتبه داری ایران در تولید پسته
رصد هفته نخست بازار اقلام خوراکی از نوسان قیمتی در این بازار حکایت دارد.
به گزارش خبرنگار مهر، در هفته نخست دی نرخ تورم گروه مواد خوراکی آذر اعلام شد. بر اساس مرکز آمار ایران، در آذر امسال با وجود اینکه همچنان تورم سالانه با یک درصد رشد همراه شده است، اما تورم ماهانه کل و به ویژه تورم مواد غذایی افت قابل توجهی داشته است. در آذر نرخ تورم گروه خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات به صفر درصد رسیده که این نرخ کمترین رقم در ۱۸ ماه اخیر به شمار می‌رود. علاوه بر این، کاهش ۲.۴ درصدی تورم نقطه‌ای مواد غذایی نیز نشانه مثبت دیگری است که در آذر دیده می‌شود
بازار گوشت قرمز و سفید
هفته نخست دی در بازار لبنیات و برنج تغییر قیمتی محسوسی رخ نداد اما نرخ برخی حبوبات کاهش و بعضی دیگر افزایش یافت. گفتنی است در بازار میوه و سبزیجات نیز شاهد تغییرات محسوس قیمت برخی محصولات بوده‌ایم.
دمای جوی هوا تأثیر زیادی در نوسان قیمتی بازار مواد خوراکی و اقلام مصرفی فاسدشدنی دارد. به عنوان مثال در ابتدای هفته، گوشت قرمز از کیلویی ۲۹۰ هزار تومان در پایان آذر به ۲۲۵ هزار تومان رسید؛ اما در ادامه با برودت هوا قیمت آن دوباره افزایش یافته و ۲۴۰ هزار تومان شد.
بازار گوشت مرغ نیز به نسبت بازار آرامی بود. در ابتدای هفته برخی عرضه کنندگان این ماده پروتئینی را حتی با کیلویی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان هم به فروش می‌رسانند. اما در ادامه قیمت آن به کیلویی ۵۵ هزار و ۸۰۰ تومان افزایش یافت. این در حالی است که مصوب دولت برای هر کیلو گوشت مرغ تازه مبلغ ۶۳ هزار تومان اعلام شده است.
پرویز فروغی، دبیر کانون مرغداران گوشتی درباره وضعیت تولید و بازار مرغ کشور گفت: بر اساس مصوبه دولت خرید مرغ زنده در مرغداری‌ها حدود ۳۹ هزار تومان تعیین شده و در ادامه با حضور واسطه‌ها، قیمت آن در هر کیلو به بیش از ۵۰ هزار تومان می‌رسد.
وی درباره زمان مناسب کشتار مرغ‌های گوشتی توضیح داد: هنگامی که مرغ به لحاظ وزنی به بیش از دو کیلوگرم می‌رسد نگهداری آن دیگر توجیه اقتصادی نداشته و هزینه تهیه دانه و خوراک آن هزینه کرد صاحبان مرغداری‌ها را افزایش می‌دهد.
او افزود: در صورت مازاد تولید، می‌توان مرغ زنده را تا وزن حدود ۳ کیلوگرم هم نگه داشت اما بیش از آن توجیه اقتادی ندارد؛ بنابراین مرغداران در چنین شرایطی ناگزیر هستند مرغ را با قیمت پایین به فروش برسانند.
این فعال بازار گوشت سفید درباره چرایی مازاد تولید مرغ در کشور به سه عامل اشاره و اظهار کرد: جوجه ریزی زیاد، کاهش قدرت خرید مردم و موجودی مرغ‌های منجمد در شرکت پشتیبانی امور دام سبب شد تا امسال کشور با مازاد تولید گوشت سفید مواجه باشد.
فروغی برای برون رفت از این چالش پیشنهاد کرد: برای ساماندهی بازار، دولت باید برآورد نیاز استانی داشته باشد؛ به این ترتیب میزان مصرف هر استان مشخص شده و بر همان اساس برنامه ریزی انجام می‌شود.
دبیر کانون مرغ گوشتی با اشاره به کاهش توان خرید مردم ادامه داد: میزان مصرف امسال نسبت به سال گذشته حدود ۲۰ درصد کاهش داشته و در ادامه برای تنظیم بازار مازاد تولید از سطح بازار جمع آوری شده تا در زمان نیاز دوباره توزیع شوند.
بازار تخم مرغ
همان طور که آمد برودت هوا در اقلام خوراکی تأثیر مستقیم داشته و با کاهش دما قیمت مواد فاسد شدنی افزایش یافته و با گرم شدن هوا نرخ‌ها شکسته می‌شود. در ابتدا هفته گذشته قیمت یک شانه تخم مرغ ۳۰ عددی از ۸۹ هزار تومان به ۹۵ هزار تومان رسید و در ادامه که انتظار می‌رفت با سرد شدن هوا قیمت تخم مرغ افزایش یابد برخی فروشگاه‌ها، هر شانه ۳۰ عددی تخم مرغ دولتی را با مبلغ ۹۱ هزار تومان هم به فروش رساندند.
بازار میوه با شناور شدن قیمت موز آغاز شد
بررسی قیمت برخی اقلام میادین میوه و تره بار در هفته گذشته نشان می‌دهد برخی محصولات نسبت به هفته پایانی آذر گران و برخی بدون تغییر ثبات نسبی داشتند. گوجه فرنگی در دی نسبت به آذر ۲۵ درصد گران‌تر شده و از کیلویی ۸ هزار تومان به ۱۰ هزار تومان رسید. در مقابل سیب زمینی بدون تغییر قیمت، کیلویی ۱۴ هزار تومان باقی ماند. قیمت سبزی خوردن که یکی از ملزومات سفره ایرانیان است نیز بدون تغییر در هر کیلو ۱۸ هزار تومان عرضه شد.
گفتنی است برخی رسانه‌ها نیز از پیاز کیلویی ۴۰ هزار تومان نوشته‌اند در حالی که رصد بازار مناطق مرکزی شهر، قیمت هر کیلو پیاز ۲۶ هزار تومان بوده است.
وضعیت قیمت‌ها در بازار میوه نیز نسبت به هفته پایانی پاییز که مصادف با شب یلدا بود، تغییراتی داشته است از آن جمله قیمت موز از سوی میدان مرکزی میوه و تره بار تهران شناور اعلام شد و عرضه و تقاضا عهده دار نرخ این میوه مهمان نشین ایرانیان در کف بازار شد؛ در این باره قیمت ارز بی تأثیر نبوده است. از سوی دیگر آناناس از میوه‌های لوکس طبقه مرفه جامعه بدون تغییر هر کیلو ۱۲۰ هزار تومان به فروش رسید. شاید بتوان گفت کاهش بازار تقاضای این میوه لاکچری، سبب شده تا قیمت آن نوسان کمتری داشته باشد. ازگیل هم از جمله میوه‌هایی است که در هفته نخست زمستان هر کیلو ۷۰ هزار تومان عرضه شد در حالی که در هفته پایانی آذر هر کیلو ۶۰ هزار تومان قیمت گذاری شده بود.
میوه شب عید سرش بی کلاه ماند
معاون سازمان تعاون روستایی اعلام کرد، امسال برای میوه شب عید یارانه‌ای در نظر گرفته نشده و قرار است بخش خصوصی برای تنظیم بازار اقدام کند؛ بنابراین قیمت میوه برای مصرف کننده در کارگروه‌هایی که برای این امر در هر استان تعریف شده، مشخص و تعیین می‌شود.
در این باره رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزیجات این تغییر را مثبت ارزیابی کرد و گفت: سال گذشته یارانه مربوط به میوه شب عید هرز رفت زیرا کار کارشناسی برای استفاده از این یارانه انجام نشده بود. اسداله کارگر افزود: میوه‌های خریداری شده به لحاظ کیفیت مناسب نبوده و دورریز زیادی داشتند؛ علاوه بر اینکه میوه‌ها با نرخ بالا خریداری شده بودند.
او اظهار کرد: قیمت کف بازار مناسب بود و بخش خصوصی با ذخیره سازی میوه‌هایی که انجام داده بود، توانست مدیریت کرده و بازار را در حالت تعادل نگه دارد.
این فعال بازار میوه در ادامه سخنان خود به گلایه اظهار کرد: اتحادیه فروشندگان میوه و سبزیجات دارای ۴ هزار عضو رسمی بوده که یارانه تخصیص داده شده سال گذشته فقط پاسخگوی ۲۰۰ عضو بود؛ علاوه بر اینکه برای روزهای ۲۷ و ۲۸ اسفند که اوج خرید شب عید است، یارانه‌ای وجود نداشت. کارگر تصریح کرد: از این رو بخش خصوصی اعلام کرده نیاز به تخصیص یارانه نبوده و دولت نباید به بازار میوه ورود کند. عرضه و تقاضا بازار را مدیریت می‌کنند.
این فعال بازار میوه معتقد است: دخالت دولت، قیمت میوه را فقط برای مدت کوتاهی (عید نوروز) کاهش می‌دهد و همچنین این ارزانی فقط برای دو قلم سیب و پرتقال است.
رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزیجات با بیان اینکه یارانه دولت برای میوه ایام نوروز از سال ۸۵ کلید خورد، گفت: در ابتدای اجرای این طرح اثرات مثبتی داشت اما در ادامه رانت‌هایی برای یارانه میوه به وجود آمد که به جای اثرگذاری مثبت، بیشتر سبب هدر رفت سرمایه‌ها شد.
رتبه داری ایران در ۲۰ محصول
سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) رتبه ۳ تا ۱۹ ایران را در تولید ۲۰ محصول مهم کشاورزی در جهان اعلام کرد. آخرین آمار منتشر شده از سوی فائو، بر اساس آمار سال ۲۰۲۰ نشان می‌دهد که ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان محصولات کشاورزی در جهان است و رتبه سوم تا نوزدهم را در تولید ۲۰ محصول مهم کشاورزی از آن خود کرد. این در حالی است که امروز ایران با بحران کم آبی و پدیده خشکسالی مواجه است. فرونشست زمین در استان‌های مختلف، شوری زمین، فرسایش خاک و… بخش کشاورزی را تهدید می‌کند. در این راستا اصلاح الگوی کشت، کشت‌های فراسرزمینی و… باید با جدیت بیشتری دنبال شود.
بر اساس گزارش فائو، ایران سومین تولیدکننده خرما، عسل، پسته و گردو جهان است. تولید سالانه خرما در ایران یک میلیون و ۲۸۰ هزار تن است که ایران پس از مصر و عربستان سومین تولیدکننده آن در جهان محسوب می‌شود.
تولید عسل در ایران با تولید ۸۰ هزار تن سالانه ما را پس از چین و ترکیه قرار داده است. همچنین تولید پسته ایران در سال ۲۰۲۰، ۱۹۰ هزار تن بوده و آمریکا و ترکیه جلوتر از ایران ایستاده‌اند.
ایران همیشه رتبه اول یا دوم تولید پسته جهان را در اختیار داشته اما به دلیل خشکسالی در سال ۲۰۲۰، تولید به شدت کاهش یافته است. تولید ۳۵۶ هزار تنی گردو هم ایران را در جایگاه سوم قرار داده و چین و آمریکا پیشتاز تولید گردو در جهان هستند.
تولید بادام و هندوانه هم محلی برای امتیازدهی کشور ایران در وضعیت خشکسالی شده است. ما پس از آمریکا، اسپانیا و استرالیا بیشتر میزان کاشت و برداشت بادام و هندوانه داشته‌ایم.
گفتنی است صیفی جات از جمله هندوانه یکی از محصولات آب بر در بخش کشاورزی است که انتقادهای زیادی درباره کاشت و صادرات آن مطرح است.
رتبه پنجم تولید کیوی و رتبه هفتم تولید پیاز و گوجه فرنگی از دیگر امتیاز کسب شده ایران در تولید محصولات کشاورزی است. همچنین در تولید اسفناج، پرتقال، انگور، شکر، گندم، چای، زیتون، سیب زمینی و گلابی ایران جز ۱۵ کشور نخست جهان است.
غذای ارزان و سالم برای همه
در نهایت اینکه سیدجواد ساداتی نژاد، وزیر جهاد کشاورزی در نشست رونمایی از طرح ارتقا بهره وری محصولات راهبردی در بیش از ۱۰ میلیون هکتار اراضی کشاورزی، عنوان کرد: با توجه به هدف مشترک وزارت جهاد کشاورزی و سازمان بسیج مستضعفین و نیروی انسانی که وجود دارد موضوع مدیریت هوشمند و ارتقا بهره وری در بخش کشاورزی و محصولات اساسی و گوشت قرمز در دستور کار قرار دارد.
او افزود: ارتقا بهره وری و تأمین محصولات اساسی یک ضرورت برای کشور به شمار می‌رود. در طرح حاضر در کنار تاکید بر خودکفایی محصولات کشاورزی موضوع تولید محصول سالم نیز مدنظر است. بنابراین ابزارهای کشاورزی قراردادی به کار گرفته شده و بر مبنای الگوی کشتی که از سوی وزارت جهاد کشاورزی ابلاغ شده، کار پیش می‌رود.
وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به هدف ارزان سازی و سالم سازی غذا برای تمام مردم اظهار کرد: امیدواریم با توانمندی که سازمان بسیج مستضعفین دارد و تجربه خوبی که از سال ۹۲ در بخش‌های کشاورزی با کمک بسیج مهندسی کشاورزی انجام شده تحولات بزرگ در حوزه کشاورزی رخ دهد.