پروتکل طلایی "مدیریت لحظه" پس از آتش‌سوزی
آتش‌سوزی حادثه‌ای پیچیده است که مدیریت جامع فنی، اقتصادی و اجتماعی در ساعات اولیه آن، نقش کلیدی در کاهش خسارات و بازسازی دارد.
خبرگزاری تسنیم- آتش‌سوزی، به‌عنوان یکی از ویرانگرترین حوادث غیرمترقبه، تنها یک رویداد مادی نیست؛ بلکه پدیده‌ای است با پیامدهای پیچیده و چندوجهی که بر زیرساخت‌ها، زندگی افراد و انسجام اجتماعی اثر می‌گذارد. بسیاری از سازمان‌ها در مدیریت لحظه بحران، دستورالعمل‌هایی دارند، اما آن‌چه اغلب نادیده گرفته می‌شود، چگونگی واکنش پس از مهار آتش است؛ جایی که تصمیم‌گیری‌های سریع، هدفمند و علمی می‌تواند مسیر بازیابی یا نابودی را رقم بزند.
در این مقاله، یک پروتکل جامع، مرحله‌بندی‌شده و چندبعدی برای مدیریت «پس از آتش‌سوزی» ارائه می‌شود؛ پروتکلی که بر سه محور فنی، اقتصادی و اجتماعی استوار است و زمان‌بندی آن به صورت دقیق از لحظه مهار آتش تا 72 ساعت بعد طراحی شده است.
1- ارزیابی سریع ایمنی سازه‌ها
در اولین گام، تیم‌های تخصصی مهندسی عمران و سازه باید پایداری فیزیکی ساختمان‌های آسیب‌دیده را بررسی کرده و نقاط بحرانی را شناسایی کنند. این ارزیابی پایه صدور مجوز یا ممنوعیت ورود به اماکن مختلف خواهد بود.
2-کنترل منابع ثانویه خطر
با ایزوله‌سازی منابع گاز، برق و مواد شیمیایی باقیمانده، از وقوع انفجار یا نشت‌های زیست‌محیطی جلوگیری می‌شود. این مرحله از بروز فجایع ثانویه پیشگیری می‌کند.
3-محدودیت دسترسی و قرنطینه
تعیین محدوده قرمز و استقرار تیم‌های حفاظتی، از ورود افراد غیرمتخصص و ایجاد بی‌نظمی در محل حادثه جلوگیری کرده و شرایط را برای ارزیابی علمی فراهم می‌سازد.
بخش دوم: بازسازی فنی و اقتصادی میان‌مدت ( 6 تا 72 ساعت پس از حادثه)
1- برآورد اولیه خسارات
کمیته‌ای متشکل از متخصصان فنی، مالی، بیمه و مدیریت بحران باید مستندسازی جامعی از خسارات تهیه کند. این اطلاعات پایه تصمیمات مالی و حقوقی آتی خواهد بود.
2-ارائه گزارش تحلیلی به مدیران ارشد
تهیه گزارش‌های رسمی و تحلیلی برای مقامات تصمیم‌گیر، امکان طراحی برنامه‌های بازسازی و تخصیص منابع را فراهم می‌سازد.
3- فعال‌سازی بیمه و منابع مالی اضطراری
آغاز مکاتبه و مذاکرات با شرکت‌های بیمه و نهادهای حمایتی از جمله صندوق‌های بحران یا مؤسسات خیریه، مرحله‌ای کلیدی برای جبران خسارات است.
بخش سوم: ملاحظات اجتماعی و روانی (همزمان با دو مرحله قبل)
1-حمایت روانی از آسیب‌دیدگان
استقرار تیم‌های روان‌شناسی بحران در محل حادثه، به کاهش اضطراب، سوگ و بی‌نظمی رفتاری کمک کرده و مسیر بازسازی روانی را هموار می‌کند.
2-اطلاع‌رسانی شفاف
برگزاری نشست‌های خبری، صدور اطلاعیه‌های رسمی و پاسخ‌گویی مسئولانه به رسانه‌ها، اعتماد عمومی را حفظ کرده و از شایعه‌پراکنی جلوگیری می‌کند.
3-بازسازی سرمایه اجتماعی
نقش روابط عمومی در نمایش مسئولیت‌پذیری، همدلی و انسجام سازمانی بسیار حیاتی است. تقویت تصویر برند و ترمیم رابطه سازمان با ذینفعان باید همزمان با اقدامات فنی دنبال شود.
اگرچه آتش‌سوزی پدیده‌ای پیش‌بینی‌ناپذیر و زیان‌بار است، اما کیفیت مدیریت پیامدهای آن، تعیین‌کننده سرنوشت نهایی سازمان خواهد بود. رویکردی علمی، زمان‌بندی‌شده و چندلایه در مواجهه با بحران، نه‌تنها بازسازی فیزیکی را سرعت می‌بخشد، بلکه موجب ترمیم سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی نیز می‌شود.
پیشنهاد می‌شود این پروتکل به‌عنوان یک دستورالعمل دائمی در برنامه‌های مدیریت بحران سازمان‌ها گنجانده شده و به‌صورت منظم به‌روزرسانی شود.
شهرام آدم‌نژاد-کارشناس مدیریت بحران و پدافند غیرعامل
انتهای پیام/