معرفی انواع استاندارد تیرآهن های موجود در بازار

در هر سازه‌ای که ستون و اسکلت فلزی دارد، تیرآهن نقشی شبیه استخوان در بدن انسان بازی می‌کند؛

یعنی بدون آن، هیچ ساختاری استوار نمی‌ماند. اما همه تیرآهن‌ها شبیه هم نیستند. شکل مقطع، ضخامت بال و جان، و حتی کشور یا استاندارد تولیدشان باعث می‌شود هر کدام ویژگی‌، کاربرد و مقاومت متفاوتی داشته باشند.

همین تفاوت‌ها در نهایت روی قیمت تیرآهن هم اثر می‌گذارد، چون هر استاندارد متناسب با شرایط خاصی طراحی شده است. شناخت این استانداردها کمک می‌کند بفهمیم کدام نوع برای پروژه‌ ما مناسب‌تر است. برای همین، بهتر است قبل از انتخاب، با انواع تیرآهن‌های موجود در بازار و استانداردهای رایج آن‌ها آشنا شویم تا تصمیم دقیق‌تری بگیریم.

تیرآهن IPE (استاندارد اروپا و ایران)

تیرآهن IPE از پرکاربردترین مقاطع فولادی در ایران است و شکل ظاهری‌اش به‌ راحتی قابل تشخیص است. این تیرآهن دو بال مساوی در دو طرف دارد که ضخامت آن‌ها از ابتدا تا انتها تغییر نمی‌کند. همین یکنواختی باعث می‌شود هنگام نصب، اتصال و جوشکاری، کار تمیز و دقیق پیش برود. در بخش میانی، یا همان جان تیرآهن، ضخامت ثابت و حساب‌ شده‌ای وجود دارد که طبق استاندارد اروپا و ایران تعیین شده است. این ساختار باعث می‌شود تیرآهن IPE بتواند وزن سازه را به‌ خوبی تحمل کند و در برابر فشار خمشی مقاومت داشته باشد.

در پروژه‌های ساختمانی معمولا از این نوع تیرآهن برای ستون‌ها، تیرهای اصلی و فرعی و اسکلت فلزی استفاده می‌شود، چون هم وزن مناسبی دارد و هم در زمان برش و اتصال، رفتار قابل پیش‌بینی از خود نشان می‌دهد. استاندارد مشخص تولید باعث می‌شود کیفیت در برندهای مختلف تفاوت زیادی نداشته باشد و همین موضوع اعتماد خریداران را بالا برده است. به همین دلیل، IPE یکی از انتخاب‌های اصلی مهندسان و خریداران در بازار آهن محسوب می‌شود.

تیرآهن INP (استاندارد چین و روسیه)

تیرآهن INP بیشتر بر اساس استاندارد چین و روسیه تولید می‌شود و در ظاهر شباهت زیادی به IPE دارد، اما اگر دقیق‌تر نگاه کنیم، تفاوت آن‌ها مشخص است. در تیرآهن INP، ضخامت بال‌ها از قسمت اتصال به جان بیشتر است و هرچه به سمت لبه بال می‌رویم، نازک‌تر می‌شود. همین تغییر ضخامت باعث می‌شود مقطع تیرآهن حالت مخروطی ملایمی پیدا کند. این طراحی به گونه‌ای انجام شده که بتواند نیرو را از مرکز به بیرون منتقل کند و فشار وارد شده را به شکل طبیعی‌تری پخش کند.

این مدل بیشتر در کشورهایی استفاده می‌شود که سیستم ساخت‌ و ساز آن‌ها بر پایه استانداردهای شرقی طراحی شده است. تیرآهن INP اغلب در پروژه‌هایی به کار می‌رود که نیاز به مقاومت بالا در برابر خمش یا بار متمرکز دارند. چون وزن کمتری نسبت به تیرآهن‌های بال‌یکسان دارد، گاهی در سازه‌هایی با طبقات کمتر یا دهانه‌های کوچک‌تر استفاده می‌شود تا هم هزینه‌ها کاهش یابد و هم اجرای سازه سبک‌تر شود. با این حال، هنگام خرید باید دقت کرد که شکل ظاهری آن با تیرآهن‌های دیگر اشتباه گرفته نشود، چون هر استاندارد ویژگی فنی و کاربرد خاص خود را دارد.

تیرآهن IPB (بال‌پهن یا هاش)

تیرآهن IPB که بیشتر با نام تیرآهن هاش شناخته می‌شود، ظاهری متفاوت از سایر تیرآهن‌ها دارد. در این نوع، عرض بال‌ها نسبت به ارتفاع تیرآهن بیشتر است و همین ویژگی باعث شده به آن بال‌پهن بگویند. اگر از روبه‌رو به مقطع آن نگاه کنیم، شکلش شبیه حرف H انگلیسی دیده می‌شود. ضخامت بال‌ها و جان در تیرآهن هاش تقریباً برابر است و همین ساختار باعث می‌شود نیروی وارد شده از بالا یا دو طرف، به‌صورت یکنواخت در کل تیر پخش شود. این ویژگی قدرت و پایداری سازه را بالا می‌برد و باعث می‌شود تیرآهن هاش برای سازه‌های سنگین، برج‌ها، سوله‌ها و پل‌ها انتخابی مطمئن باشد.

در مقایسه با دیگر تیرآهن‌ها، این مدل وزن بیشتری دارد و همین ضخامت بالاتر یکی از دلایل اصلی بالا بودن قیمت تیرآهن هاش نسبت به سایر استانداردها است. این وزن و استحکام بیشتر کمک می‌کند سازه در برابر نیروهای خمشی و پیچشی مقاومت بالایی داشته باشد. به همین دلیل، در پروژه‌هایی که ایمنی و ماندگاری اولویت دارد، مهندسان ترجیح می‌دهند از تیرآهن IPB استفاده کنند تا اسکلت سازه استوارتر و بادوام‌تر ساخته شود.

تیرآهن لانه زنبوری (CPE)

تیرآهن لانه زنبوری که با نام CPE هم شناخته می‌شود، در واقع همان تیرآهن معمولی است که در فرآیند برش و جوشکاری تغییر داده شده است. در این روش، ابتدا جان تیرآهن را به شکل زیگزاگ برش می‌دهند و سپس دو قسمت برش‌ خورده را با جابجایی و جوش مجدد، به هم متصل می‌کنند. نتیجه این کار، ایجاد حفره‌هایی شش‌ ضلعی در امتداد جان تیرآهن است که ظاهر آن را شبیه لانه زنبور کرده است. همین حفره‌ها باعث می‌شوند ارتفاع تیرآهن افزایش یابد، در حالی که وزن آن تقریبا ثابت می‌ماند.

افزایش ارتفاع باعث بالا رفتن مقاومت خمشی تیرآهن می‌شود، یعنی توان تحمل بار بیشتری پیدا می‌کند. به همین دلیل، تیرآهن لانه زنبوری در سقف‌های طاق ضربی، سوله‌ها و سازه‌هایی که دهانه باز دارند، بسیار کاربرد دارد. با این حال، وجود این حفره‌ها باعث می‌شود در برابر نیروهای برشی یا تمرکز تنش، کمی ضعیف‌تر از تیرآهن‌های معمولی باشد و به همین دلیل مهندسان از آن در بخش‌هایی استفاده می‌کنند که فشار عمودی زیادی وارد نمی‌شود. این نوع تیرآهن نمونه‌ای از ترکیب هوشمندانه استحکام و صرفه‌جویی در مصرف فولاد است که کاربرد زیادی در پروژه‌های سبک و اقتصادی دارد.

حالا که با استانداردهای مختلف تیرآهن آشنا شدید، زمان آن رسیده است که انتخاب خود را بر اساس نیاز واقعی پروژه انجام دهید. هر سازه ویژگی‌های خاص خود را دارد؛ گاهی استحکام و تحمل بار اهمیت بیشتری دارد و گاهی وزن کمتر یا صرفه اقتصادی در اولویت است. با شناخت تفاوت میان استانداردها، می‌توانید تصمیم دقیق‌تری بگیرید و از اشتباه در انتخاب جلوگیری کنید. پیش از خرید، نوع بار، محل استفاده و شرایط اجرایی سازه را بررسی کنید تا تیرآهنی انتخاب شود که هم از نظر فنی مناسب و هم از نظر هزینه به‌صرفه باشد؛ چرا که انتخاب درست شما، دوام و ایمنی سازه را تضمین خواهد کرد.

"این مطلب تبلیغاتی است"