بررسی نظرات منتقدان زیست‌محیطی سد چمشیر/ دریاچه سد جزو سازندهای نفوذناپذیر است
مجری طرح سد چمشیر معتقد است: پس از صدور مجوز احداث سد توسط سازمان حفاظت محیط زیست، کارشناسان محیط زیست استان به طور مستمر و پیوسته در محل پروژه حضور داشتند که حاصل این بررسی‌ها، تهیه 25 جلد گزارش محیط زیستی حین اجرا، است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، مسئله سد چمشیر طی روزهای اخیر به محل جدال برخی از فعالان محیط زیست و سازندگان سد بدل شده است، برخی از فعالان محیط زیستی معتقد هستند، سد چمشیر در زمان ساخت ارزیابی زیست محیطی نشده است و به همین دلیل سازمان حفاظت محیط زیست باید با استفاده از اختیارات قانون خود اجازه آبگیری سد را ندهد.
با توجه به ادعای بیان شده توسط فعالان محیط زیست، این موضوع مورد بررسی قرار گرفت؛ محمود محضرنیا، مجری طرح سد چمشیر، ضمن اشاره به گزارش ارزیابی محیط زیست سد چشمیر، به خبرنگار فارس گفت: اساسا پروژه‌ای در این ابعاد به عنوان یکی از بزرگترین سدهای کشور و همچنین بزرگترین سد بتنی غلطکی غرب آسیا، با توجه به مقررات کشور نمی‌تواند بدون گزارش ارزیابی زیست محیطی آغاز به کار کند.
* جزئیات گزارش ارزیابی زیست محیطی سد چمشیر
وی ادامه داد: شرکت رویان به عنوان شرکت معتمد سازمان حفاظت محیط زست، پیش از شروع ساخت سد، همه ابعاد زیست محیطی سد اعم از تمامی مواردی که به این موضوع مرتبط می‌شود، از جمله مسئله سازند گچساران، چاه‌ها و تاسیسات نفتی و از این دست موارد را به طور کامل بررسی کرده و گزارش این مسئله در اختیار پژوهشگران قرار دارد.
محضرنیا با اشاره به صدور مجوز محیط زیست گفت: بر اساس این مطالعات جامع، سازمان حفاظت محیط زیست نیز بعد از یک بررسی دقیق و موشکافانه که زمان قابل توجهی هم گرفت، مجوز احداث سد را مشروط به رعایت موارد اجرایی صادر کرد.
وی افزود: پس از صدور مجوز احداث سد توسط سازمان حفاظت محیط زیست، کارشناسان محیط زیست استان به طور مستمر و پیوسته در محل پروژه آمده و جزئیات موارد مشروط را بررسی کردند که حاصل این بررسی‌ها 25 جلد گزارش محیط زیستی حین اجرا شده است.
مجری طرح سد چمشیر تاکید کرد: سد چمشیر، یک سد بسیار با اهمیت برای جنوب کشور است و ما هم در وزارت نیرو به عنوان وزارت‌خانه حامی محیط زیست، مسائل از این دست را با حساسیت ویژه‌ای پیگیری کردیم و این اطمینان را به مردم می‌دهیم که همه الزامات زیست محیطی در این پروژه رعایت شده است.
به گزارش فارس، با توجه به در دسترس بودن مستندان محیط زیستی بررسی برخی از انتقادات مطرح شده توسط کارشناسان را در دستور کار قرار دادیم.
* اجرای الزامات زیست محیطی برای حصول اطمینان از چاه‌های نفت
در همین رابطه اولین نقد مطرح شده، مسئله وجود چاه‌های نفت در مخزن سد و عدم در نظر گرفتن مخاطرات این مسئله در گزارش ارزیابی محیط زیستی سد است.
بر این اساس، مطالعه جلد دوم گزارش ارزیابی محیط زیست سد چمشیر که پیش از احداث سد تهیه شده است، بیانگر توجه به مسئله نفت است؛ در این گزارش آمده است، «بررسی‌های به عمل آمده نشان می‌دهد، که در امتداد محور ناودیس، چندین حلقه چاه توسط شرکت نفت جهت بهره‌برداری از مخازن نفت حفر شده است.»
با توجه به تفاهم‌نامه وزارت نفت و نیرو مبنی بر پلمپ 2 چاه مستقر در مخزن نفت مطابق دستورالعمل زیست محیطی در سال 1377 و سال 1395، اطمینان از رفع مخاطره در دستور کار قرار گرفته است.
در بخش دیگری از این گزارش علاوه بر مسئله وجود چاه نفت به لوله‌های مستقر در محل رود زهره که زمینه انتقال نفت به مخزن سد چمشیر را مهیا می‌کنند نیز اشاره شده و مسئله احتمال نشت این لوله‌ها نیز مورد توجه گزارش ارزیابی زیست محیطی قرار گرفته است.
این موارد علاوه بر بیان مخاطرات، در فهرست موارد در نظر گرفته شده در امتیازدهی ماتریس لئوپولد نیز مورد نظر قرار گرفته است.
* سازند گچساران محور مطالعات سد چمشیر
یکی دیگر از نقدهای مطرح شده در گزارش ارزیابی زیست محیطی سد، عدم اشاره به قرار گیری بخشی از مخزن روی سازند گچساران است.
این ادعا درشرایطی مطرح می‌شود که در جلد سوم گزارش ارزیابی زیست محیطی این مسئله به دفعات اشاره شده و مطالعات جهت اطمینان از عدم برخورد ممبر نمکی گچساران به مخزن سد در 36 درصد از سطح آبگیری مخزن است.
برای مثال، در جایی از گزارش عنوان شده است که، «قسمت اعظم دریاچه سد از سازندهای تبخیری و رسی سازند میشان و گچساران تشکیل یافته که اصولا به دلیل سنگ‌شناسی خود جزء سازندهای نفوذناپذیر محسوب می‌شود.»
به منظور صحت‌سنجی این مسئله به سراغ فرزاد هزارخانی، کارشناس زمین شناسی رفتیم و از وی راجع به مسئله سازند گچساران سوال کردیم.
هزار خانی بیان کرد: وجود سازند گچساران زیر سد به منزله انحلال و افزایش شوری نیست، کما اینکه در محل همین سد، سد کوثر روی ممبر 5 سازند گچساران قرار گرفته و مسئله انحلال به هیحچ عنوان اتفاق نیفتاده است.
وی ادامه داد: سازندهای تبخیری و رسی به دلیل ماهیت ریزدانه بودن و تخلخل کم از نفوذپذیری بسیار کمی برخوردارند.
این کارشناس زمین شناسی ادامه داد: بر اساس اطلاعات زمین‌شناسی منطقه، لایه نمکی با مخزن سد در گچساران بیش از 300 متر فاصله دارد و این یعنی جای نگرانی از انحلال نمک وجود نخواهد داشت.
پایان پیام/